علیرضا کدیور

پیامد‌های انجام معامله یک‌هزار میلیارد تومانی ملی صنایع مس ایران، سریع‌تر از حد تصور در بورس خودنمایی کرد. اولین تاثیر انجام معامله مزبور، عرضه صف خرید مپنا پس از چندین روز عمدتا از سوی برخی از خریداران بلوک ۲۰درصدی ملی مس و فرورفتن نماد این سهم در صف فروش سنگین به میزان ۴۴میلیون سهم بود. نماد گل‌گهر نیز دومین شرکتی بود که روز گذشته نتوانست در مقابل عرضه‌های گسترده مقاومت کند. در کنار این دو نماد، ملی صنایع مس نیز با وجود ثبات قیمت جهانی این فلز در آخرین روز معاملاتی هفته قبل و خرید بیش از ۵/۵میلیون سهم، شاهد صف فروشی به میزان ۵/۱۸میلیون سهم بود.

اما نحوه انجام معامله هزارمیلیارد تومانی و تاریخی بورس تهران می‌تواند ترسیم‌کننده وضعیت بورس تهران در آینده باشد. معامله‌ای که با حضور خریدارانی همچون شرکت سرمایه‌گذاری معادن و فلزات، صندوق بازنشستگی کارکنان مس، سرمایه‌گذاری سایپا و صندوق کارکنان فولاد که جملگی به طور مستقیم یا غیرمستقیم به وزارت صنایع و معادن وابسته هستند و در مجموع بیش از ۷۵درصد بلوک ۲۰درصدی را خریداری کرده‌اند، بیانگر جابه‌جایی درون سازمانی بلوک مزبور بوده است. همچنین عدم توانایی آشکار شرکت‌های مزبور در پرداخت ۲۰درصد نقد معامله در روز گذشته باعث شد، نماد‌های شاخص بورس تهران به صف فروش کشیده شوند و شاخص قیمت بورس در لحظاتی به میزان ۱۵واحد به زیر ۱۰هزار واحد سقوط کند که به مدد بازگشایی نماد بانک پارسیان و سیمان سپاهان، دوباره به بالای ۱۰هزار واحد صعود کرد، اما تداوم جو منفی در اکثر نمادهای فعال و نیاز مبرم خریداران بلوک مس به وجه نقد می‌تواند در روزهای آینده سایر نمادهای دارای صف خرید را نیز آماج عرضه‌های این شرکت‌ها کند.

به بیان دیگر، شرکت‌هایی که در عمل توانایی خرید بلوک مس را نداشتند، در‌حال‌حاضر در پی فروش سهام و آماده‌سازی بخش نقد معامله هستند. وضعیتی که می‌تواند با افت قیمت‌جهانی مس، خرید بلوک مزبور را از دو جنبه با پرسش اساسی روبه‌رو سازد. در وهله اول افت قیمت‌ جهانی مس می‌تواند سودآوری شرکت را تحت‌تاثیر قرار دهد و در عمل ثبات صف فروش نماد ملی مس به مفهوم امکان خرید سهام خریداری شده در بلوک هفته قبل، به قیمت کمتر است.

همچنین افت قیمت سهام ملی مس طی هفته جاری، باعث پایین‌آمدن قیمت پایه بلوک دوم خواهد شد. بلوکی که عرضه آن از سوی سهامدار عمده (ایمیدرو) به تعویق افتاد.

از سوی دیگر تاثیر سریع و عمیق انجام معامله مس بر بورس تهران، بار دیگر موید هشدارهای کارشناسان در دوقطبی شدن بازار سرمایه بود. در حقیقت بورس تهران در چند ماه گذشته به دو بخش چند شرکت بزرگ دولتی و سایر شرکت‌ها تقسیم شده بود و این تقسیم‌بندی به گونه‌ای بود که تاثیر نماد تنها چند شرکت انگشت‌شمار در ارزش معاملات و شاخص‌های بورس، بیش از چهارصد شرکت دیگر بورسی بود و حال که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حاضر در گروه شرکت‌های دولتی با رکود معاملات مواجه شده است، بقیه بخش‌های بورس را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

در کنار موارد فوق باید به اطلاعیه شرکت بورس اوراق بهادار تهران که روز گذشته بر روی سامانه اطلاع‌رسانی این شرکت قرار گرفت نیز اشاره کرد که به صورت تلویحی اشاره به برخی از موارد فوق و نحوه عرضه سایر سهام شرکت‌های بزرگ دولتی داشت.

در نهایت اینکه قیمت جهانی مس در روزها و هفته‌های آینده تا حدود زیادی می‌تواند روند کلی بورس تهران را تعیین کند، چرا که از یک سو خریداران بلوک مس که تا هفته قبل یکی از حامیان اصلی بورس بودند، اکنون به صف فروشندگان سهام برای ایجاد نقدینگی پیوسته‌اند و از سوی دیگر رشد یا افت قیمت جهانی مس محک خوبی برای شناسایی ارزندگی رفتار این سهامداران حقوقی خواهد بود.