دنیای اقتصاد- امروز اولین مجمع عمومی شرکت بورس در تهران برگزار می‌شود. در آستانه برگزاری مجمع عمومی، مدیرعامل شرکت بورس در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»، آخرین وضعیت عملیات اجرایی و بازار شرکت بورس را تشریح کرده است.

مدیرعامل شرکت بورس درگفت‌وگو با دنیای اقتصاد:
سود سهامداران طی یک هفته پرداخت می‌شود
علیرضا کدیور
گروه بورس - امروز اولین مجمع عمومی شرکت بورس در تهران برگزاری می‌شود. در آستانه برگزاری مجمع عمومی مدیرعامل شرکت بورس در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»، آخرین وضعیت عملیات اجرایی و بازار شرکت بورس را تشریح کرده است. دکتر علی رحمانی می‌گوید: «برآورد اولیه از سود شرکت درسال86، 200ریال برای هر سهم است.همچنین سازمان بورس تعامل و همکاری خوبی با شرکت بورس دارد».
از زمانی که شرکت بورس عملیات اجرایی بازار را در اختیار گرفته در برخی زمینه‌ها بهبود فعالیت مشاهده می‌شود، اما در بعضی از زمینه‌ها کماکان کمبودهایی وجود دارد، از جمله اینکه با وجود انتشار آیین‌نامه اجرایی عملیات بازارگردانی از سوی شرکت بورس در چند ماه قبل تاکنون این آیین‌نامه اجرایی نشده است. در حالی که آیین‌نامه مزبور می‌توانست تا حدودی گره‌های معاملاتی موجود را رفع کند. دلیل این امر چیست؟
در وهله اول باید متقاضی برای انجام عملیات بازارگردانی وجود داشته باشد. سه هفته قبل یکی از بانک‌های کشور در رابطه با انجام عملیات بازارگردانی تقاضایی را مطرح کرده است. مدل پیشنهادی آنها نیز جالب است. اما ملاحظاتی از سوی آنان مطرح شده که در حال بررسی است.
پس در عمل پیشنهادهای مطروحه مطابق با آیین‌نامه مصوب نیست؟
آیین‌نامه لزوما تمام خواسته‌های متقاضی بازارگردانی را تامین نمی‌کند. در حقیقت باید مقدماتی برای این کار فراهم شود، از جمله ایستگاه معاملاتی مستقل و مختص این فعالیت که در عمل فعالیت این بازارگردانی تنها منحصر به بازارگردانی به مفهوم واقعی شود.
آیا این مورد تنها متقاضی انجام بازارگردانی بوده است؟
بله.
در آیین‌نامه مزبور پیش‌بینی شده بود که چند کارگزار روش پیشنهادی خود را برای انجام بازارگردانی روی یک سهم، تعادل مطرح کنند و بهترین کارگزاری که بتواند با کمترین بی‌نظمی در قیمت سهم ایجاد کند به عنوان بازارگردان انتخاب خواهد شد؟
موارد فوق تاکنون اتفاق نیفتاده است چرا که تنها یک شخصیت حقوقی متقاضی بازارگردانی است. البته این بانک مطرح کرده است که سامانه معاملاتی مورد نیاز را تنها برای انجام عملیات بازارگردانی احتیاج دارد و برای کارگزاری استفاده نخواهد شد. در حقیقت آیین‌نامه مصوب نمی‌تواند در تمام زمینه‌ها جوابگوی نیاز بازار باشد. در‌حال‌حاضر پیشنهاد ارائه شده در دست بررسی است. یکی از درخواست‌های مطرح شده عدم اخذ کارمزد برای انجام فعالیت بازارگردانی است.
ما به عنوان شرکت بورس موافقیم، اما نمی‌توانیم در مورد کارمزد سازمان اظهارنظر کنیم. این موردنیاز به هماهنگی با سازمان دارد.


محدودیت‌های حاکم بر معاملات شامل محدودیت نوسان روزانه دو‌درصد و سیاست حجم مبنا باعث شده است زمانی که شرایط حاکم بر یک شرکت تغییر می‌کند، امکان تصحیح سریع قیمت سهام وجود نداشته باشد. نمونه این مورد شرکت‌های تولیدی هستند که قیمت مواد اولیه یا محصول نهایی آنها وابسته به قیمت‌های جهانی است و با توجه به نوسان شدید قیمت‌های جهانی این مورد باعث ایجاد صف خرید یا فروش می‌شود. این صف‌ها از یک سو باعث ایجاد رانت می‌شود و از سوی دیگر می‌تواند زمینه‌ساز دستکاری قیمت‌ و ایجاد فرصت برای دارندگان اطلاعات نهایی شرکت شود. آیا شرکت بورس برای رفع مشکلات فوق تدبیری اندیشیده است؟
من لزوما با شما هم عقیده نیستم که دو مورد فوق محدودیت است زیرا اگر قیمت مواد اولیه یا محصول نهایی شرکت دستخوش تغییر شود و این تغییرات بیش از 10درصد بر روی EPS شرکت تاثیرگذار باشد، شرکت موظف است مراتب را به شرکت بورس منتقل کند و در صورت اعلام این تغییرات نماد شرکت بسته و دوباره بدون محدودیت نوسان بازگشایی می‌شود.
پس با مکانیزم فوق امکان اصلاح قیمت سهم وجود دارد. در بقیه بورس‌های دنیا نیز محدودیت نوسان روزانه وجود دارد. به عنوان مثال محدودیت نوسان روزانه بورس تایوان ۷درصد است. حتی من در تماسی که با بورس نیویورک داشته‌ام، گفته‌اند که این محدودیت‌ها به صورت built-in در سیستم معاملات وجود دارد. مثلا اگر شرکتی بیش از ۱۵درصد افت قیمت داشته باشد، نماد سهم به صورت اتوماتیک قفل می‌شود. چراکه سقوط ناگهانی بازار اثر روانی و به قول معروف اثر شیوع دارد، یعنی به سرعت به بقیه بازارها سرایت می‌کند.
نمونه آن سقوط بزرگ 1929 نیویورک است که اقتصاد دنیا را با رکود مواجه کرد. در بعضی از این بورس‌ها نیز صراحتا اعلام می‌کنند که محدودیت نوسان چند درصد است یا به صورت از پیش تعریف شده در سیستم معاملات وجود دارد. همچنین ممکن است که این محدودیت‌ها دو طرفه یا یک طرفه به صورت Upward و Down ward باشد. در رابطه با حجم مبنا نیز از نظر ما، این سیاست روشی برای درمان یکی از مفروضات بازار کارآ است که در ایران وجود ندارد، چراکه یکی از فروض بازار کارآ این است که تعدد خریداران و فروشندگان می‌تواند قیمت سهم را متعادل کند و کسی نمی‌تواند بر روی قیمت تاثیر بگذارد که این موارد در بورس تهران وجود ندارد. مثلا سهمی پس از بازگشایی تا یک هفته معامله نمی‌شود و پس از آن شخصی با یک هزار سهم، قیمت‌گذاری نادرستی بر روی سهم انجام می‌دهد که ایجاد مشکل می‌کند. البته ما به ناچار در روز اول بازگشایی نمی‌توانیم به دلیل نبود محدودیت نوسان و حجم مبنا، کاری انجام دهیم. باید توجه داشت که صف یک پدیده خاص در بازار ایران است که ناشی از محدودیت‌ها نیست و ناشی از عادت‌های سرمایه‌گذاری است. به این معنا که اگر سهمی صف خرید باشد، سرمایه‌گذاران مایلند در صف خرید قرار گیرند.
وجود محدودیت درصد نوسان در بورس‌های دیگر، تنها به این شیوه اعمال می‌شود که اگر قیمت سهمی به حد نوسانی خود برسد، دلیل این امر بررسی می‌شود و اگر این تغییر قیمت واقعی به واسطه تغییر EPS شرکت باشد، نماد معاملاتی سهم بازگشایی می‌شود که این مورد نیز در بازار ایران وجود ندارد.
اگر تغییر اساسی در EPS شرکت ایجاد شود، باید به شرکت بورس اعلام شود و ما موظف به باز و بسته کردن نماد و حذف دامنه نوسان در روز اول بازگشایی هستیم.
به عنوان مثال دو مورد نقض‌کننده روش فعلی، شرکت‌های باما و
ملی صنایع مس ایران هستند. شرکت باما در سال گذشته بدون تغییر EPS پیش‌بینی شده، سود خود را در حالت‌های مختلف بدون بسته شدن نماد اعلام می‌کند. یعنی برآورد نقطه‌ای نمی‌کند که در این حالت، نماد بسته نمی‌شود تا تصحیح قیمت صورت گیرد و به دلیل عدم‌بازگشایی نماد، صف خرید یا فروش تشکیل می‌شود. شرکت مس نیز در ابتدای سال جاری بر اساس میانگین قیمت جهانی مس در اسفندماه 85، اقدام به اعلام پیش‌بینی سود سال‌مالی 86 بر مبنای 5200دلار برای هر تن مس کرد. پس از آن در دو ماه ابتدای امسال با جهش 60درصدی قیمت جهانی مس، امکان تعدیل EPS به دلیل گذشت تنها دو ماه از سال مالی شرکت ملی مس و عدم امکان پیش‌بینی قیمت برای 10 ماه باقیمانده سال مالی، وجود ندارد و در صورت تعدیل مثبت EPS در این مقطع زمانی و افت قیمت مس در ماه‌های باقیمانده سال، شرکت مجبور به تعدیل منفی EPS اعلام شده است که این موضوع می‌تواند اعتماد سهامداران را به سهام شرکت مزبور کاهش دهد.
شما در این دو مورد فرض کرده‌اید که تحلیل سهام در بازار انجام نمی‌شود. درحقیقت ارقام پایه اعلام شده است و تحلیلگر باید اثر نوسان را بر EPS اعلام شده بررسی کند.
باتوجه به اینکه همه فعالان به این نتیجه می‌رسند که به دلیل نوسان قیمت جهانی، EPS شرکت افزایش می‌یابد، در نتیجه صف خرید تشکیل می‌شود.
این معضلات در آیین‌نامه رفع گره‌های معاملاتی دیده شده است. به این صورت که اگر سهام شرکتی چند روز با صف مواجه بود، حجم مبنا به یک تبدیل می‌شود، یعنی با هر تعداد معامله افزایش قیمت اتفاق بیفتد. البته تعداد روزها نیز به نظرخواهی گذاشته شده است. همچنین در مورد مس، یک مشکل ساختاری، کم بودن تعداد فروشندگان است، چرا که تنها ۷درصد سهم شرکت شناور است.
ولی تعداد همان 7درصد سهم شناور آزاد خیلی زیاد است.
بله، ولی مشکل این است که در این قیمت کسی حاضر به فروش سهام نیست.
دلیل این است که همه فعالان بازار نسبت به افزایش EPS شرکت اطمینان دارند.
اتفاقا این گونه نیست. همچنین باید توجه داشت که آیین‌نامه رفع گره‌های معاملاتی می‌تواند نوسان را در بازار تشدید کند که تمهیداتی نیز اندیشیده شده است، به عنوان مثال اگر کسی در صف خرید یا فروش قرار گرفت، نمی‌تواند درخواست خود را حذف کند. مشکل این است که در حال حاضر مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار به خوبی عمل نمی‌کند و بین قیمت‌های عرضه و تقاضا شکاف وجود دارد.
باید توجه داشت که در بورس‌های دنیا صف وجود ندارد و ایجاد صف در حقیقت باعث سلب قدرت تحلیل از فعالان می‌شود. نظر شما در این مورد چیست؟
همانطور که قبلا گفته شد، صف به صورت عادت درآمده است. نمی‌توان گفت که صف باعث عدم تحلیلگری می‌شود یا عدم تحلیلگری به ایجاد صف منجر می‌شود، ولی این مورد برای سرمایه‌گذاران هزینه دارد. چرا که عده‌ای به راحتی می‌توانند از این فرصت استفاده کنند.
یکی دیگر از مشکلات محدودیت‌های فوق این است که در روز نخست بازگشایی نمادها، موارد زیادی مشاهده شده است که سهامداران خرد از امکان نقد کردن سهام خود به دلیل دستکاری قیمت، دخالت در قیمت‌گذاری سهام توسط سهامداران عمده و بازگشایی نماد به همراه عملیات بازارگردانی، محروم بوده‌اند که در عمل اجازه خرید و فروش به قیمت دلخواه به سهامداران خرد داده نشده است. نظر شما در این رابطه چیست؟
بله، این مشکل وجود دارد، اما سعی شده است که به حداقل برسد. در رابطه با بازارگردانی در روز نخست، تنها شرکت‌های سرمایه‌گذاری غدیر و ملت مبادرت به این امر کرده‌اند، زیرا احساس شد در غیر این صورت سهامداران خرد متضرر می‌شوند.
دکتر! نرم‌افزار جدید معاملات از چه زمانی عملیاتی می‌شود؟
پیش‌بینی شده است که تست نرم‌افزار از مهرماه آغاز شود.
آیا در‌حال‌حاضر مشکل خاصی در زمینه خرید نرم‌افزار وجود دارد؟
خیر، در‌حال‌حاضر کار آموزشی در بعضی از قسمت‌ها آغاز شده است.
با توجه به زیان‌دهی تالارهای منطقه‌ای و راه‌‌اندازی نرم‌افزار جدید، آیا شرکت بورس تصمیمی در جهت رونق تجارت الکترونیک و حذف تالارهای فیزیکی مدنظر دارد تا از یک‌سو زیان‌دهی تالارهای منطقه‌ای کاهش یابد و از سوی دیگر سرعت معاملات افزایش پیدا کند؟
در این رابطه، نخست باید توجه کرد که چند درصد مردم به اینترنت دسترسی دارند. ثانیا اگر دسترسی به اینترنت وجود داشته باشد، آیا نیازی به دفاتر مشاوره و ارائه خدمات وجود ندارد؟ همچنین اعتقاد ما به عنوان شرکت بورس این است که وظیفه ما تالارداری نیست، بلکه تالارداری و ایجاد شبکه توزیع محصولات، وظیفه کارگزاران است. هر چند در مقطعی خاص، سازمان بورس این وظیفه را انجام داده است، ولی کارگزاران می‌توانند به صورت کارآتر این وظیفه را انجام دهند.
این موضوع در تعیین هزینه‌های پرداختی کارگزاران به شرکت بورس مدنظر قرار گرفته است. به این صورت که مثلا اگر کارگزاری در خارج از تهران مبادرت به ایجاد تالار معاملات کند، حق دسترسی از 50 به 30میلیون تومان کاهش می‌یابد یا اگر این کارگزار در تالار اختصاصی خود، برای کارگزار دیگری امکان معامله ایجاد کند، به ازای هر کارگزار جدید 10میلیون تومان دیگر نیز به وی تخفیف داده می‌شود. برنامه هدف ما این است که به مرور، حق دسترسی‌ دریافتی از کارگزاران کاهش یابد.
آیا این به معنی حذف تالارهای متعلق به شرکت بورس و ایجاد تسهیلات برای راه‌اندازی تالارهای اختصاصی به مرور زمان است؟
تالار معاملات و تجارت الکترونیک دو بحث کاملا مجزا هستند. به عنوان مثال بانک‌ها با وجود ارائه کارت‌های الکترونیکی کماکان نیازمند شعبه هستند و شعبه بانک کارکرد دیگری دارد.
همین مساله در مورد تالارهای معاملات نیز وجود دارد.
این تالارها غیر از انجام معاملات، سرویس‌ها و خدمات دیگری از جمله مشاوره انجام می‌دهند.
منظور من این است که آیا امکان حذف تالاری که در آن چندین کارگزار به شکل فعلی دور هم جمع شوند، وجود دارد؟
بله، امکان این مساله وجود دارد. یک مورد جالب در زمان حضور خانم زرینه‌انور ‌از مالزی رخ داد که وی در بازدیدی از تالار حافظ عنوان کرد که در هیچ کجای دنیا این تعداد کارگزار را در یک محل ندیده‌ام و این مورد خیلی جالب است. یعنی این تالار به شکل فعلی نیز جذابیت‌هایی برای برخی افراد دارد. یک مورد دیگر اینکه کارگزاران ما لزوما با حذف تالار حافظ موافق نیستند. زیرا عنوان می‌کنند در این تالار برای انجام معامله، امکان مذاکره Face to Face وجود دارد و سرعت انجام معاملات را افزایش می‌دهد. البته با راه‌اندازی نرم‌افزار جدید و بررسی تاثیر آن بر معاملات، طرح اصلاح تالارهای فعلی در دست بررسی است.
قراردادهایی هم با شرکت‌های حفیظ‌الامین، خدمات بورس و تعاونی اعتبار کارکنان بورس داشته‌ایم که در این قراردادها تجدیدنظر شده است که در نهایت منتج به کاهش حدود ۹۰۰میلیون تومان از هزینه‌‌های شرکت بورس خواهد شد. ما در بخش‌خصوصی ناچاریم، دید کارآیی داشته باشیم.
آیا شرکت بورس برای کاهش ضعف‌های موجود در سیستم‌های نظارتی بورس به‌خصوص در زمینه شناسایی استفاده‌کنندگان از اطلاعات نهانی و دستکاری‌کنندگان قیمت، نرم‌افزار جدیدی تهیه کرده است؟
نرم‌افزار جدید بورس، امکانات خوبی را در زمینه نظارت دارا است، اما بحث نحوه استفاده از امکانات این نرم‌افزار است. واقعیت این است که ما در زمینه دانش فنی بورس، فرصت بهبود داریم. در مباحث EFQM همواره عنوان می‌شود که باید مثبت صحبت کرد و به جای اطلاق واژه ضعف از فرصت بهبود استفاده کرد.
حقیقت این است که غیر از این مورد کارهای دیگری نیز انجام شده است. به عنوان مثال طرح پیشنهادی از بورس لندن با عنوان تقویت ظرفیت نظارتی اخذ شده است که هم بحث آموزش مطرح است و هم در حین کار، نحوه انجام معاملات را نشان می‌دهد.
باید توجه داشت که در طرح بورس لندن در زمینه دستکاری قیمت، عنوان شده است که وجود حد نوسان دو درصدی می‌تواند باعث غفلت سیستم نظارتی از برخی تخلفات شود. هرچند می‌توان تا حدودی از حجم معاملات در شناسایی تخلفات استفاده کرد. شرکت بورس نیز در این زمینه خود را بی‌نیاز ندانسته است. ولی در این مورد، همکاری سازمان بورس نیز نیاز است. همچنین در زمینه همکاری با مشاور، بحث استفاده بهینه مطرح است. در حال حاضر در حال ترجمه قوانین و مقررات سایر بورس‌ها برای بررسی موضوع دستکاری قیمت‌ها هستیم و باید برای این کار یک تیم قوی تشکیل شود.
آیا می‌توان امیدوار بود که در آینده نزدیک، سیستم نظارتی بهبود یابد؟
ما امیدواریم امسال مقدمات اولیه آماده شود تا بتوانیم از خدمات مشاوران خارجی استفاده کنیم. نکته مهم این است که ما در استفاده از خدمات مشاور خارجی، مصر هستیم، چرا که ما دانش فنی لازم را در اختیار نداریم. به عنوان مثال اگر شما راننده خوبی باشید، لزوما نمی‌توانید مدیرعامل یک شرکت خودروساز شوید. یک تصور غلط این است که اگر فردی در زمینه سرمایه‌گذاری و تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی دانش فنی خوبی داشته باشد، می‌تواند بورس را به خوبی اداره کند، در حالی که بورس یک داستان خاص دارد و دانش فنی خاص خود را می‌طلبد.
دلیل عدم اصلاح نواقص آیین‌نامه معاملات فعلی چیست؟
آیین‌نامه معاملات جدید تدوین شده است ولی نرم‌افزار جدید، قواعد خاص خود را می‌طلبد. مساله این است که اگر آیین‌نامه پیش از نرم‌افزار جدید اجرایی شود، نیازمند بازبینی دوباره خواهد بود. هدف این است که پس از اجرایی شدن نرم‌افزار، آیین‌نامه معاملات براساس آن تدوین خواهد شد.
آیا در عمل، تصحیح و بهینه‌سازی آیین‌نامه معاملات،‌ منوط به راه‌اندازی نرم‌افزار جدید خواهد بود؟
تکنولوژی جدید ما را وادار به تجدیدنظر و مهندسی مجدد روش‌های قبلی خواهد کرد.
با توجه به حجم بالای نقدینگی شرکت بورس پس از پذیره‌نویسی عمومی سهام، چرا شرکت تاکنون اقدام به خرید ساختمانی به عنوان دفتر مرکزی نکرده است؟
من این موضوع را در جای دیگری عنوان کرده‌ام. زمانی که بحث ماده ۵۷ مطرح است، ‌خرید ساختمان می‌تواند مانع استفاده ما از این ماده شود.
در نتیجه در‌حال‌حاضر منتظر تعیین تکلیف ماده 57 هستیم. هرچند ممکن است فرصت‌هایی نیز از دست ما خارج شود، اما در مجموع، اقدامات تاکنون مثبت بوده است و به عنوان مثال سازمان موافقت کرده است ساختمان حافظ را در اختیار ما قرار دهد. البته شکل این واگذاری به طور کامل مشخص نیست.
آیا شرکت بورس به لحاظ قانونی منعی در زمینه خرید سهام شرکت‌های بورسی دارد؟
بله. ما حتی نمی‌توانیم اوراق قرضه شرکت‌های بورسی را خریداری کنیم و تنها می‌توانیم از سپرده بانکی یا اوراق قرضه استفاده کنیم. بحثی که همواره مطرح می‌شود این است که چرا بورس سرمایه خود را خرج نمی‌کند؟ مساله این است که در‌حال‌حاضر با توجه به راه‌اندازی نرم‌افزار جدید و امکان انجام Day Trade، اگر کارگزار یا CDS در زمینه Clearing با مشکل روبه‌رو شوند، چه کسی باید این نقیصه را جبران کند؟ در نتیجه در مورد شرکت بورس نیز همانند بانک، بحث کفایت سرمایه مطرح است که در صورت بروز اتفاق بتوانید جبران کنید. هرچند امکان وقوع این اتفاقات بسیار کم است ولی ریسک آن بالا است.
چرا گزارش حسابرس تا تاریخ این مصاحبه بر روی سایت بورس قرار نگرفته است؟
صورت‌های مالی ما تاکنون دوبار تغییر کرده است. موضوع این است که در ابتدا قرار بود ما تنها هزینه اداره تالارها را پرداخت کنیم، اما «سازمان کارگزاران» در‌حال‌حاضر مطرح می‌کند که شرکت بورس باید برای اجاره میز و صندلی نیز هزینه پرداخت کند.
آیا در‌حال‌حاضر سازمان کارگزاران نیز وجود دارد؟
بله.
رییس سازمان کارگزاران در ‌حال‌ حاضر کیست؟
دکتر صالح‌آبادی.
پس ایشان در حقیقت دو مسوولیت دارند؟
در واقع هیات‌مدیره سازمان بورس به عنوان هیات‌مدیره سازمان کارگزاران ابقا شده است.
وظیفه سازمان کارگزاران چیست؟
یکی از مهم‌ترین اقدامات سازمان کارگزاران بازخرید نیروی انسانی بوده است که بخشی از این نیروها به سازمان بورس و بخشی دیگر به شرکت بورس منتقل شده‌اند.
آیا رویکرد سازمان کارگزاران انتفاعی است؟
خیر، زیرا وظیفه سازمان کارگزاران، مسوولیت‌های اجرایی بوده است.
پس دلیل اصرار سازمان کارگزاران برای اخذ اجاره از لوازم چیست؟
دلیل آنها این است که در هر صورت این اموال متعلق به سازمان است و باید اجاره آنها پرداخت شود.
آیا شما مشکلی با این مساله ندارید و اختلاف مطرح شده در صورت‌های مالی، ناشی از همین مساله است؟
در حال حاضر به دنبال حل این اختلاف با سازمان کارگزاران هستیم که در نتیجه مبلغ آن از 380 به 240میلیون تومان کاهش یافته است.
آیا این اختلافات همچنان ادامه می‌یابد؟
در حال مذاکره برای حل این مساله هستیم. البته استهلاک مستحدثات ایجاد شده در تالارها نیز مربوط به عمر قرارداد است. به عنوان مثال در تالار تبریز 600میلیون تومان برای بازسازی و آماده‌سازی تالار هزینه شده است و عمر قرارداد نیز 5ساله است و سالانه 120میلیون تومان باید مستهلک شود. در حالی که اگر این مورد به صورت دارایی ثابت بود، می‌توانست با نرخ سالانه 7درصد مستهلک شود. بحث ما این است که این اموال دولتی نیست. نکته دیگر اینکه براساس ماده 15 قانون برنامه چهارم، گسترش جغرافیایی و شبکه معاملات الکترونیک بورس، بر عهده شورای بورس است.
شایسته‌تر این است که شرکت بورس این وظایف را انجام دهد، در نتیجه باید هزینه‌های آن را نیز انجام دهد. ولی چون شورا اجرایی نیست، این وظایف به شرکت بورس محول شده است. یک راه‌حل این است که این اموال در اختیار شرکت بورس قرار گیرد و شرکت بورس این اموال را یا به صورت اندوخته غیرقابل تقسیم لحاظ کند یا به عنوان درآمدهای انتقالی به سال‌های آتی تلقی شود که با توجه به استهلاک سال‌های بعد، تاثیر آن بر سود و زیان شرکت بورس صفر خواهد بود و منافع این اموال عاید بازار سرمایه می‌شود. شرکت بورس نیز در عوض کارمزد معاملات را کاهش خواهد داد. از طرف دیگر باید توجه شود که شرکت بورس یک رسالت ملی و مسوولیت اجتماعی دارد و تنها یک شرکت انتفاعی نیست، در نتیجه دولت نیز باید در مورد شرکت بورس، سیاست‌های حمایتی خاصی اعمال کند.
راه‌حل دیگر این است که این اموال به صورت امانی در اختیار شرکت بورس به عنوان بهره‌بردار قرار داده شود.
برنامه‌های آتی شرکت بورس برای افزایش سودآوری چیست؟
ما امیدواریم که بتوانیم حجم بازار و حجم معاملات را گسترش دهیم. همچنین در کنار کاهش هزینه‌ها به دنبال پذیرش شرکت‌‌های جدید نیز هستیم. باید توجه داشت که درآمدها به صورت غیرمستقیم عاید شرکت بورس می‌شود. به عنوان مثال با فعال‌کردن بخش پذیرش شرکت و حضور در کمیته‌های آماده‌سازی وزارتخانه‌ها برای ورود شرکت‌‌ها به بورس به دنبال کسب درآمد هستیم.
پیش‌بینی شما از EPS شرکت بورس برای سال جاری چه میزان است؟
برآورد اولیه ما رقم 200ریال سود برای هر سهم است. مساله این است که نرخ خدمات شرکت بورس از سوی سازمان بورس تعیین می‌شود و در واقع ما Regulated Company هستیم.
آیا امکان خرید و فروش سهام شرکت بورس وجود دارد و OTC راه‌اندازی شده است؟
امکان خرید و فروش سهام در حال حاضر وجود دارد، هر چند با وجود اینکه ما متولی ایجاد بازار OTC هستیم، OTC سهام شرکت بورس در حال حاضر وجود ندارد.
اگر کسی مایل به خرید و یا فروش سهام باشد، چه کاری باید انجام دهد؟‌
تاکنون کسی مایل به خرید سهام نبوده است، هر چند فروشنده سهام نیز در سطح وسیع وجود ندارد.
آیا قیمت فروش سهام شرکت بورس کمتر از قیمت اسمی است؟
قیمت فروش در حدود 104تومان است که چهار تومان بابت مالیات نقل‌وانتقال کسر می‌شود.
آیا شما دخالتی در تعیین قیمت سهام دارید؟
شرکت بورس خود را درگیر خرید و فروش سهام نمی‌کند. حتی در زمان مجمع موسس، شبهه دخالت مطرح بود. ولی در‌حال‌حاضر تنها 80میلیون تومان وجه واریزی نامشخص وجود دارد، که این مبلغ نسبت به 15میلیارد تومان وجه واریزی ناچیز است.
سهامدارانی که تاکنون برگه سهم دریافت نکرده‌اند، چگونه می‌توانند در مجمع شرکت کنند؟
این سهامداران می‌توانند با همراه داشتن کارت شناسایی و بدون داشتن برگه سهم، در مجمع حضور پیدا کنند. در حقیقت شرکت بورس Customer Oriented است. این تمهیدات به منظور رفاه سهامداران است.
سود شرکت بورس پس از چه مدتی پرداخت خواهد شد؟
ظرف یک هفته سهامداران، می‌توانند سود خود را دریافت کنند. لازم به ذکر است که اکثر سهامداران اطلاعات حساب بانکی خود را در اختیار شرکت بورس قرار داده‌اند که در نتیجه ظرف یک هفته، سود سهام به حساب آنها واریز خواهد شد.
با توجه به اینکه سود قابل تقسیم با احتساب اندوخته‌ها ۳۴ریال است، چرا هیات‌مدیره تقسیم ۳۰ریال برای هر سهم را به مجمع پیشنهاد داده است؟
به دلیل لزوم احتساب ذخیره برای هزینه‌های اجاره و مواردی که پیشتر مطرح شد، بخشی از سود باید برای این موارد در شرکت باقی بماند.
توصیه شما قبل از مجمع به سهامداران چیست؟
در مجمع زیاد از ما سوال نکنند. (باخنده) به همکاران توصیه کرده‌ام که به کلیه سهامداران حاضر در مجمع، یک نسخه گزارش کامل هیات‌مدیره در صورت‌های مالی داده شود.
در حقیقت به واسطه شفاف‌سازی با وجود قرار دادن گزارش در سایت بورس، یک نسخه از گزارش نیز در روز مجمع به سهامداران ارائه خواهد شد.
بزرگ‌ترین مشکل شما در طول فعالیت در شرکت بورس چه بوده است؟
مشکل خاصی وجود نداشته است، ولی برخی محدودیت‌ها از جمله نداشتن ساختمان مرکزی، وجود داشته است. هر چند با سرعت زیادی فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌ایم که به عنوان مثال اول دی‌ماه پذیرش در اختیار شرکت بورس قرار گرفت. اول بهمن‌ماه تالارها به شرکت واگذار شد و در اسفندماه عملیات بازار به شرکت بورس محول شد.
در نتیجه به نظر می‌رسد پیشرفت ما خوب بوده است.
آیا افت شاخص می‌‌تواند در هفته‌های آینده اتفاق بیفتد؟
در زمینه افت شاخص دو بحث مطرح است. نخست اینکه شرکت‌هایی که سال مالی آنها منتهی به پایان اسفندماه 85 است، تا پایان تیرماه 7هزار میلیارد تومان سود تقسیم خواهند کرد. همچنین طی سال گذشته یک‌هزار میلیارد تومان تعدیلات سنواتی در صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی اعمال شده است. این موضوع مبین مغایرت سود شرکت‌ها با پیش‌بینی‌های اعلام شده است.
باید توجه داشت که این مغایرت‌ها به صورت یک به یک قیمت‌گذاری نشده است بلکه با احتساب میانگین P/E معادل چهار واحد برای این مغایرت‌ها، بورس ۴هزار میلیارد تومان بالاتر از ارزش واقعی قیمت‌گذاری شده است که ماهیت این تعدیل‌ها هزینه‌‌ای است و در مجموع این دو رقم به حدود ۱۱هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود.
اگر سود شرکت‌ها در سال 86 در مجموع 12هزار میلیارد تومان فرض شود که تا پایان تیرماه یک سوم آن محقق شده است، در نتیجه ارزش بازار باید 7هزار میلیارد تومان معادل 20درصد کاهش یابد.