گروه بورس - محسن ایلچی: چهارمین مصاحبه رییس سازمان بورس در آستانه چهلمین سال تولد بورس در حالی امروز در حاشیه اولین روز برپایی نمایشگاه بورس در تهران برگزار می‌شود که علی صالح‌آبادی برای مدیریت در چهل و یکمین سال حیات بورس با پرسش‌های متعددی رو به رو است. پرسش‌هایی که برخی از آنها به عملکرد وی، برخی به تصمیم‌های وی، بخشی به وعده‌ها و برخی به آینده بازار مربوط می‌شود. ارائه پاسخ صحیح یا اساسا ارائه پاسخ به سوالات روز بازار، هیچ گاه به معنی دادن نمره به عملکرد رییس سازمان بورس نیست، چرا که به دلیل وجود تفاوت فضای بازار در زمان مدیریت وی با دبیرکل‌های پیشین، تغییر در قوانین و مقررات بازار، سیاست‌های کلان اقتصادی ناهمسو با بازار سرمایه و ... امکان ارائه یک نمره منصفانه وجود ندارد. با طرح این مقدمه، ده‌ها پرسش وجود دارد که اینها بخشی از پرسش‌های روز بازار است.

۱ - برنامه سازمان بورس برای سیاست‌گذاری و مدیریت در بازار در سال چهل و یکم حیات بورس چیست؟ ۲- آیا اساسا ریاست‌ سازمان به وجود یک برنامه کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای حرکت بازار، اعتقاد دارد یا خیر؟ ۳- چرا روند تصویب، ابلاغ و اجرای قانون جدید با کندی مفرط ادامه دارد؟ ۴- به نظر ایشان چند درصد قانون سرمایه جدید اجرا شده است؟ ۵- سازمان بورس برای همیاری دولت جهت مهار شتاب تورم چه برنامه‌ای دارد؟ ۶- آیا سازمان بورس از خروج سرمایه‌ها از بورس و حرکت آن به سمت سایر بازارها از جمله مسکن نگران نیست؟ ۷- چرا با توجه به پتانسیل‌هایی که در ماهیت قانون جدید درخصوص ابزارسازی و نهادسازی وجود دارد، هیچ برنامه جدیدی اجرا نمی‌شود؟ ۸- آیا به نظر ایشان بازار اوراق بهادار به حالت سکون و بی‌تحرکی گرفتار نشده است؟ ۹- برنامه جذب سرمایه‌های خارجی در بورس به کجا انجامید؟ ۱۰- برنامه توسعه صندوق‌های مشاع و بستر‌سازی برای گسترش آن چرا اجرا نمی‌شود؟ ۱۱- چرا روند شروع فعالیت شرکت بورس وانتقال اختیارات اینقدر کند است؟ ۱۲- آیا شرکت بورس آمادگی آن را ندارد؟ یا سازمان از انتقال اختیارات هراس دارد؟ ۱۳- چرا شرکت بورس با ۱۵میلیارد تومان سرمایه اولیه و وجود منابع میلیاردی سازمان کارگزاران، نباید هنوز یک جای مستقل داشته باشد؟ ۱۴- چرا تکلیف موضوع ماده ۵۷مشخص نمی‌شود؟ ۱۵- چرا روند پذیرش شرکت‌ها در بورس کند است؟۱۶- ارزیابی ایشان از پذیرش شرکت بر اساس آیین‌نامه‌های جدید چیست؟ ۱۷- چرا سازمان با افزایش سرمایه شرکت‌ها مخالفت می‌کند؟۱۸- از تاسیس شرکت‌های تامین سرمایه چه خبر؟ ۱۹- چرا کانون های حرفه‌ای بازار سرمایه هنوز تاسیس نشده‌اند؟ ۲۰- چرا خبری از توافق سازمان بورس با اداره ثبت اسناد منتشر نمی‌شود و تاکنون سازمان به عنوان مرجع قانونی به چند شرکت مجوز پذیره‌نویسی داده است و آیا با متخلفان برخورد کرده است؟ ۲۱- فعالیت تابلوی چهارم به کجا رسید؟ ۲۲- چرا بعد از این همه تاریخ اعلام کردن، فهرست نهایی شرکت‌های تابلوی چهارم منتشر نمی‌‌شود؟ ۲۳- چرا از کارکرد و کارایی تابلوی چهارم نه سهامداران جزء و نه حقوقی‌ها و نه شرکت‌ها رضایت ندارند؟

۲۴ - با شرکت‌هایی که اطلاعات اشتباه به بازار داده و اکنون در تابلوی چهارم قرار دارند، در حالی که ارزش سهام و سودشان بیش از قیمت رسمی است،‌چه برخوردی صورت می‌گیرد؟ آیا فقط حضور در تابلوی چهارم کافی است؟ ۲۵- آیا مدیریت بر کنترل نوسان بازار بیشتر توان و نیروی سازمان را جلب نکرده است؟ ۲۶- قرار بود حجم مبنا تعدیل شود، چرا این تصمیم اتخاذ نشد؟ ۲۷- قرار شد دامنه نوسان تعدیل شود، چرا این کار صورت نگرفته است؟ ۲۸- تکلیف نمادهای بسته چیست؟ ۲۹- چرا بازگشایی نمادها فدای وضعیت روز شاخص کل می‌شود؟ ۳۰- چرا سازمان بورس برنامه‌ای برای حساسیت‌زدایی بازار از شاخص کل ندارد؟ ۳۱- چرا محدودیت فروش به بازارگردانان به صورت روزانه اعمال می‌شود؟ ۳۲- چرا نماد برخی از شرکت‌ها که مدتی است گزارش خود را به سازمان اعلام کرده‌اند بازگشایی نمی شود؟ آیا صورت‌های مالی آنها کدر است؟ ۳۳- برخورد با متخلفان و فروشندگان اطلاعات نهانی به کجا رسید؟ محاکم قضایی برای آنها چه حکمی صادر کرده‌اند؟ ۳۴- آیا سهامداران جزء می‌توانند از آنها به خاطر زیان وارده، شکایت کنند؟ چرا اطلاع‌رسانی در این مورد ضعیف است؟ ۳۵- آیا دیگر خریداران و فروشندگان اطلاعات نهانی در سازمان دیگر فعالیت نمی‌کنند؟ ۳۶-سازمان برای اینکه نهادهای بیرون بازار جهت مقابله با تخلفات وارد بازار نشوند، چه برنامه‌ای دارد؟ ۳۷- مرکز تحقیقات سازمان امسال چه عملکردی داشته است؟ و روی وضعیت و رفتار بازار چه پژوهش‌هایی صورت گرفت؟ آیا کل فعالیت این مرکز، فقط به انتشار چند مقاله و گزارش از بورس‌ها خلاصه می‌شود؟ ۳۸- چرا گزارش عملکرد و بخش نظارت بر بازار سازمان منتشر نمی‌شود؟ از زمان تجدید ساختار، این بخش تاکنون چه تدابیری اتخاذ کرده است؟

۳۹ - سازمان چه فعالیتی برای نهادینه شدن و توسعه فرهنگ دارایی مالی در سطح جامعه دارد؟ ۴۰- آیا سازمان بورس توانست از موقعیت کاهش نرخ سود بانکی برای جذب سرمایه‌ها به سمت بازار سرمایه استفاده کند یا خیر؟ ۴۱- نظر مستقل سازمان درباره ابطال معاملاتی نظیر هپکو و بانک پارسیان چیست؟ آیا این تصمیم‌ها فضای بورس را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد؟ ۴۲- رییس سازمان بورس بر این عقیده است که سال آینده امکان فروش ۷هزار میلیارد تومان سهام دولتی وجود دارد؟ ایشان چه استدلالی بر این نظر خود دارند؟ آیا براساس فضای سیاسی و مصلحتی جامعه این نظر را ابراز می‌کنند یا اینکه نظر کارشناسی دارند؟ اگر دیدگاه ایشان کارشناسی است چه دلایلی برای موفقیت این حجم واگذاری در سال آینده دارند؟ آیا فضای کسب و کار آماده چنین معاملاتی است؟ فضای بورس چه‌طور؟ ۴۳- بازار سرمایه هم‌اکنون با کمبود نقدینگی روبه‌رو است؟ آیا سازمان و دولت برای تزریق نقدینگی جدید به بازار و ارائه منابع هنگفت به حقوقی‌ها به ویژه برای معامله بزرگ روز یکشنبه (عرصه «مس») مذاکره و توافق نداشته است؟

۴۴ - نظر رییس سازمان نسبت به عرضه فردا (یکشنبه) یعنی پنج درصد سهام «مس» چیست؟ آیا نباید برای افزایش موفقیت‌آمیز این عرضه، نهادهای مالی از امروز در پی جمع‌آوری نقدینگی باشند تا این سهم در بازار به عنوان سمبل اجرایی شدن ابلاغیه اصل۴۴ به فروش برود؟

۴۵ -چرا سازمان نظری مستقل درباره آزادسازی قیمت برخی از محصولات نظیر کالاهای لبنی، شوینده‌ها و سیمان ندارد و نظر کارشناسان خود را به دولت در این باره ارائه نمی‌کند؟ ظاهرا رییس شرکت بورس این دیدگاه‌ را دارد که اگر آزادسازی قیمت‌ها صورت گیرد، برخی از سهم‌ها در بازار حرکت می‌کنند. چرا سازمان نظر خود را در این باره به طور مستقل به دولت ارائه نمی‌کند؟ ۴۶- سرانجام نصب نرم‌افزار جدید برای بهبود وضعیت معاملات به کجا رسید؟ ۴۷- چرا سازمان با برخی از دستورهای کاذب خرید و فروش که سبب اغفال و اشتباه بازار می‌شود، مقابله نمی‌کند؟ ۴۸- رییس سازمان بورس درباره ریسک‌ها و زیان‌های مالی که بر اثر رفتار دولت به بازار تحمیل می‌شود، چه نظری دارد؟ به عنوان نمونه برخی از سهامداران قبل از معامله پارسیان، اقدام به خرید سهام بخشی از شرکت‌هایی کرده‌اند که در اثر انجام این معامله، افزایش در پیش‌بینی سود داشتند و حال زیان هنگفتی متحمل شده‌اند، ایشان چه نظر مستقلی در این باره دارد؟

۴۹ - قریب سه ماه است که پارسیان مدیرعامل ندارد، آیا سازمان نسبت به این موضوع حساسیت یا نظری دارد؟ ۵۰- چرا سازمان آیین‌نامه مشخصی برای بازگشایی و بستن نمادها تدوین نمی‌کند؟ ۵۱- چرا «سازمان» به‌رغم تدوین دستورالعمل بازارگردانی، بر اجرای روش قبلی اصرار دارد و آیین‌نامه جدید را اجرا نمی‌کند؟ ۵۲- آیا «سازمان» دستورالعمل مشخصی برای مقابله با دستکاری قیمت‌ها تدوین کرده است؟ ۵۳- به نظر ایشان با توجه به عرضه‌های گسترده در بورس و عدم تقاضا برای خرید سهام، عرضه سهام شرکت ملی مس در زمان مناسبی صورت گرفته است؟ ۵۴- آیا «سازمان» برای مقابله با کارشناسان خود که به دلیل تقدم در دسترسی به اطلاعات شرکت‌ها، اقدام به معامله سهام و ارائه اطلاعات می‌کنند، برخوردی داشته است و چه اقداماتی برای جلوگیری از تکرار این موارد کرده است؟ ۵۵- رویکرد بودجه سال آینده در مقابل بازار سرمایه چگونه است؟ ۵۶- با توجه به این که «سازمان»‌شرکت‌های گروه روی را مجبور کرده است حداکثر تعدیلات را در سال جاری اعلام کنند و در شرایطی که قیمت جهانی روی افت کرده است، آیا این برخورد مناسب بوده است؟اینها فقط برخی از سوالات روز بازار است که الزاما پاسخگویی به آن فقط به حوزه مسوولیت رییس سازمان بورس باز نمی‌گردد!