امیرحسین نیک‌طره*
گزارش حاضر به بررسی وضعیت بازار سهام در بورس اوراق بهادار تهران طی ۹ ماهه اول سال ۱۳۸۵ و تا پیش از صدور قطعنامه در شورای امنیت در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای کشور می‌پردازد.

شاخص کل قیمت‌ها در بورس تهران در تاریخ 30/9/1385 معادل 10078 شد که نسبت به عدد شاخص در ابتدای سال به میزان 619 واحد و در حدود 54/6‌درصد رشد یافته بود. این در حالی بود که شاخص کل در پایان شهریور 85 تنها 4/0‌درصد افزایش پیدا کرده بود. بدین ترتیب می‌توان گفت که بازار در سه ماهه سوم سال‌جاری از رونق نسبی برخوردار بوده است.
طبق آمار موجود قیمت‌های سهام در گروه‌های استخراج کانه‌های فلزی، تولید فلزات اساسی و پتروشیمی و شیمیایی افزایش قیمت بسیار مناسبی را تجربه کرده و به عکس شرکت‌های گروه خودروسازی و ساخت قطعات خودرو کاهش قیمت داشته و از میزان رشد قیمت‌ها در گروه‌های انبوه‌سازی و املاک و برخی دیگر از گروه‌ها در سه ماه‌سوم سال‌جاری کاسته شده است. در پایان دوره مورد بررسی، شاخص صنعت ۲/۹‌درصد ترقی کرده که این نشانه ایجاد نوعی آرامش در سه ماه سوم سال در بازار بوده است. به طورکلی در ۹ ماه اول سال ۱۳۸۵ شرکت‌های گروه‌های استخراج کانه‌های فلزی (باما، گل‌گهر، توسعه معادن روی و چادرملو)، تولید فلزات اساسی (کالسیمین و فرآوری مواد معدنی ایران)، پتروشیمی و شیمیایی (بین‌المللی محصولات پارس، پتروشیمی اصفهان، پتروشیمی خارک و پتروشیمی اراک)، برخی از شرکت‌های گروه انبوه‌سازی و نیز برخی از شرکت‌های گروه خودرو و ساخت قطعات بازدهی سهام بسیار خوبی داشته‌‌اند. در جدول ذیل بیشترین میزان بازدهی سهام شرکت‌های مذکور ناشی از تقسیم و تخصیص سود سهام و افزایش قیمت سهم Capital Gain طی دوره مورد بررسی نشان داده شده است.
در 9 ماه اول سال 1385 حدود 354576‌میلیارد ریال معامله در بورس اوراق بهادار تهران انجام شد که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل حدود 34‌درصد کاهش یافته است. در سه ماه سوم سال‌جاری حجم معاملات روزانه بورس تهران نسبت به شش ماه اول سال تقریبا 15‌درصد افزایش یافته که حکایت از بهتر‌شدن شرایط بازار در سه ماه سوم سال دارد. طبق اطلاعات موجود، گروه‌های خودروسازی و استخراج کانه‌های فلزی بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند و پس از آنها، گروه‌های انبوه‌سازی و املاک، پتروشیمی و شیمیایی و تولید فلزات اساسی در رده‌های بعدی قرار دارند. چنانچه روند سه ماه سوم بازار سهام در سه ماه چهارم سال 85 ادامه پیدا کند، باید انتظار داشت که در پایان سال‌جاری شاخص کل از مرز 10600 گذشته و با بیش از 12‌درصد رشد نسبت به پایان سال گذشته همراه باشد. اما صدور قطعنامه شورای امنیت موجب کند شدن حرکت بورس شده ضمن اینکه متعاقب کاهش قابل ملاحظه قیمت نفت و فلزات اساسی (آهن، مس، آلومینیوم، روی و سرب) در بازارهای جهانی در یک دوره به نسبت کوتاه در ابتدای سال 2007، پتانسیل رشد قیمت و سوددهی سهام شرکت‌های گروه‌های استخراج کانه‌های فلزی و تولید فلزات اساسی در ابهام قرار گرفته است. با عنایت به اینکه پیش‌بینی نهادهای با صلاحیت بین‌المللی همه بر ادامه توسعه اقتصادی جهان با نرخ رشد بالا و در حدود 5‌درصد دلالت دارد و کشورهایی چون چین و هند و غیره همچنان با نرخ‌های بالای 10 و 8‌درصد بر تولید ناخالص داخلی خود در این سال خواهند افزود. بنابراین به نظر می‌رسد که تقاضا برای سوخت و انرژی و فلزات اساسی که مورد استفاده فرآیند توسعه اقتصادی است، همچنان در جهان در سطح بالا باقی خواهد ماند و بخشی از کاهش قیمت‌های اخیر برگشت و تعدیل خواهد شد.
در خصوص پیش‌بینی رفتار فعالان بازار سرمایه و بورس در قبال آثار تحولات سیاسی بین‌المللی اخیر و ایجاد محدودیت‌هایی در روابط بازرگانی کشور، به قاعده باید سهام شرکت‌هایی که از قیمت پایین و نسبتP/E مناسبی برخوردار هستند مانند سایپا و ایران‌خودرو و نیز شرکت‌هایی که فاقد وابستگی و یا وابستگی اندک ارزی و واردات هستند مانند شرکت‌های معدنی و سیمانی و همچنین شرکت‌هائی که صادرات آنها کمتر در حوزه تاثیرات برقراری محدودیت های تجاری قرار می‌گیرند، مانند صنایع پتروشیمی مورد توجه بازار قرار گیرد. اما در صورت تحمیل محدودیت‌‌ها برای طولانی مدت، شرکت‌های ماشین‌سازی و ساخت لوازم و تجهیزات مانند آذرآب، صدرا و غیره مورد توجه خواهند بود.
*مدیر عامل شرکت مدیریت و راهبری سرمایه آگاهان