گروه بورس - مهتاب رحمتعلی، بیتا احمدی :سازمان بورس اوراق بهادار تهران در یک اقدام بی‌سابقه برای شفاف‌سازی وضعیت شرکت‌هایی که با توقف‌های طولانی مدت نماد معاملاتی، سهامداران خود را یا بهتر بگوییم سهامداران جزء خود را سردرگم کرده بودند، از تابلو قیمت‌ها به تابلوی غیررسمی یا تابلوی چهارم فرستاد. شرکت‌های زیان‌ده، شش ماه فرصت دارند تا نسبت به شفاف‌سازی وضعیتشان تدابیر لازم را انجام دهند. با توجه به این که این شرکت‌ها فقط تا پایان سال ۸۵ فرصت دارند، در این مدت سهامداران شرکت‌های تابلوی چهارمی می‌توانند نسبت به فروش سهام خود در این تابلو اقدام کنند.

یکی از مسائل مهم بازار سهام، نقدشوندگی است. شرکت‌هایی که به دلیل توقف‌های طولانی مدت مشکلات عدیده‌ای را برای سهامداران‌شان فراهم کرده بودند به این تابلو فرستاده می‌شوند تا هم سهامداران آن بتوانند از مزایای نقدشوندگی سهامشان استفاده کنند و هم در این فرصت شرکت‌های زیان‌ده وضعیت مالی‌شان را بهبود بخشند.

تابلوی چهارم یک بازار ایرانی است

در این خصوص اسماعیل فرقی، کارشناس بازار سرمایه گفت: سازمان بورس اوراق بهادار تهران برای اینکه منافع سهامداران جزء حفظ شود، تصمیم به ایجاد تابلوی چهارم گرفته است.

وی افزود: شرکت‌هایی که از دادن اطلاعات به بورس طفره می‌رفتند مجبور به دادوستد در تابلوی چهارم می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه مکانیزم تابلوی چهارم با بازار OTC متفاوت است، خاطر نشان کرد: تابلوی غیر رسمی بورسی که قرار است تا پایان سال، ۶۰ شرکت دیگر به آن منتقل شوند یک بازار ایرانی است. شرکت‌هایی که از گزارش دادن حداقل اطلاعات به بورس طفره می‌روند وارد این تابلو شده و در آنجا معاملات خود را انجام می‌دهند. فرقی اظهار داشت: شرکت‌هایی که دچار رکود هستند در تابلوی غیررسمی بورس معاملات خود را انجام خواهند داد تا در صورت احراز شرایط لازم به تابلوی اول و یا دوم دوباره وارد شوند.این کارشناس بازار سرمایه افزود: شرکت‌ها یا باید اعلام ورشکستگی و انحلال کرده و از بورس خارج شوند و یا وارد تابلوی چهارم شده و در آنجا معاملات خود را انجام دهند.

وی افزود: در واقع تابلوی چهارم یک فرصت است برای شرکت‌های زیان‌ده تا هم سهامدارانی که متضرر شده‌اند و سهامشان نقد شوندگی‌اش را از دست داده بتوانند نسبت به فروش آن اقدام کنند و هم این شرکت‌ها در طول این مدت نسبت به بهبود وضعیت شرکت اقدامات مقتضی را انجام دهند.

فرقی گفت: سازمان بورس اوراق بهادار تهران به دلیل اینکه یک فرصتی را به این شرکت‌ها و سهامدارانش داده باشد نسبت به ایجاد تابلوی چهارم اقدام کرده است.بنابراین گزارش، شرکت‌هایی که شرایط حضور در تالار معاملات رسمی بورس را ندارند، با حضور در تابلوی چهارم فرصتی برای بهبود شرایط مالی و شفاف‌سازی اطلاعات مالی خود پیدا خواهند کرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد از ۴۲شرکتی که بعد از تصویب شورای بورس از تابلوی قیمت‌ها حذف و راهی تابلوی غیررسمی بورس شدند، اکثر آنها از این وضعیت رضایت داشته و اذعان می‌دارند که در یک بن‌بست قرار گرفته بودند که نه راه پس داشتند و نه راه پیش و دقیقا به همین دلیل راهکار جدید سازمان بررسی را مبنی بر اینکه وارد تابلوی چهارم شده و در آنجا معاملات خود را انجام دهند، مناسب می‌دانند.

احمد مهجوری، کارشناس بازار سرمایه درباره تابلوی چهارم اظهار داشت: اصلا فلسفه وجودی تابلوی چهارم چیست؟ اینکه یکسری از سهامداران جزء بی‌تقصیر که از سازوکارهای بازار سرمایه سردرنمی‌آورند و به انتخاب‌های نادرست در بازار گرفتار شده‌اند، بیایند در این تابلوی چهارم و عطای سهامشان را به لقایش ببخشند و بروند، آیا مساله این است؟

وی افزود: یکسری از سهامداران، کارگران آن شرکت هستند که اکثرا هم دولتی است و وضعیت نابسامانی را برای آنها رقم زده است.

مهجوری گفت: ایراد دیگری که وارد است اینکه چرا یکبار واگذاری؟ چرا شرکت‌های دولتی یکبار واگذار می‌کنند و دیگر نمی‌توانند؟ بورس جای معامله است و هر نوع محدودیتی که باعث شود این گردش مالی دچار اختلال شود، مشکل‌ساز است.

وی خاطرنشان کرد: خود شرکت‌های زیان‌ده که از مشکلات خود باخبر هستند باید از تابلوی اصلی و یا فرعی بیرون بیایند مثل شرکت‌های نساجی، چرا این‌گونه شرکت‌ها اساسا در بازار سرمایه می‌مانند تا وضعیتشان بدتر شود؟ تابلوی چهارم مشکل این شرکت‌ها را حل نخواهد کرد تنها فرصتی قبل از اخراج است که آنها نمی‌توانند در این مدت کوتاه سیستم‌های مالی‌شان را بهبود ببخشند.

درخواست مجدد پذیرش در بورس به شرط اصلاح ساختار

شرکت‌های تابلوی چهارم در صورتی که بتوانند در این مدت شش‌ماه وضعیت مالی‌شان را اصلاح کرده و گزارش‌های مالی درست را به بازار ارائه دهند می‌توانند از سازمان بورس درخواست پذیرش مجدد کرده و دوباره به تابلوی فرعی و پس از آن به تابلوی اصلی راه پیدا کنند.

البته اصلاح ساختار و به سوددهی رساندن شرکت‌ها در این مدت کوتاه مطمئنا انجام نخواهد گرفت زیرا این شرکت‌ها باید از ماده ۱۴۱قانون تجارت خارج شوند تا بتوانند درخواست مجدد برای پذیرش در بورس را ارائه دهند.

تابلوی چهارم سهامدار جزء را بیچاره می‌کند

در این میان به نظر می‌رسد سهامداران جزء بیش از دیگر سهامداران از ورود به تابلوی چهارم رضایت داشته باشند، زیرا سهامی که تا پیش از این قابلیت نقدشوندگی خود را از دست داده بودند، در تابلوی غیررسمی بورس مورد معامله قرار می‌گیرد، هر چند که قیمت آن پایین است اما مرتضی داداش، عضو هیات‌مدیره شرکت پیام‌، نظر دیگری دارد.

وی معتقد است: شرکت‌هایی که از اطلاعات شفاف و قابل اتکا برخوردار نیستند به دلیل ریسک‌پذیری زیاد راهی تابلوی چهارم که در یک قدمی خروج است می‌شوند، که این شرایط برای سهامداران همچنان از مطلوبیت برخوردار نیست.

به گفته وی با این کار سهامدار جزء به حدی در معرض آسیب قرار می‌گیرد که اکثر، شرکت از بورس خارج می‌شد مناسب‌تر بود.

وی ادامه داد: در صورتی که شرکت از بورس خارج می‌شد طبق وظایف در دفتر خود شرکت دادوستدی صورت می‌گرفت که به زیان سهامدار جزء نبود اما با رفتن به تابلوی چهارم این شرایط نیز مهیا نیست.

مهندس داداش با اشاره به شرایط تابلوی چهارم برای فروش سهام که باید بفروشد، بیش از ۵/۲درصد سهام برای ارائه داشته باشد.

وی اضافه کرد: در شرایط فعلی سهامداران جزء، مشتری ندارند و باید ۵/۲درصد سهم جمع کرده و بعد اقدام به فروش کنند که این وضعیت جز به زیان آنها نیست.

به اعتقاد مهندس داداش کارایی تابلوی چهارم تنها در راستای بزرگ‌تر کردن سهامداران بزرگ و بیچاره کردن سهامداران جزء است.

وی می‌گوید: اگر بورس مدعی متولی سهامداران جزء است با وجود تابلوی چهارم آیا در راستای رسالت خود عمل کرده یا مخالف آن؟

به گفته عضو هیات‌مدیره شرکت پیام حلقه‌های مفقوده و کور وارد این جریان خواهند شد چرا که تابلوی چهارم به نفع همان کسانی است که اطلاعات شفاف ارائه نداده‌اند.

وی در پایان با تاکید بر اینکه اگر به شکل اجباری وارد این تابلو می‌شد شرکت‌ها باید رعایت کنند، تصریح کرد: این کار اتفاقی است که به سهامدار عمده وزن می‌دهد.