بازار کارا نیازمند اطلاعات شفاف است
گروه بورس- مجید اسکندری: اولین همایش «چالش‌های حرفه حسابرسی در ایران» توسط جامعه «حسابداران رسمی» روز گذشته در سالن همایش‌های رازی تهران برگزار شد.

عکس: سامان دزیانیان
در این همایش که با حضور کارشناسان و حسابرسان برگزار شد، موضوعاتی از قبیل چالش‌های مرتبط با نظارت بر خدمات حسابرسی حسابداران رسمی، چالش‌های قضاوت حرفه‌ای در حسابرسی، اخلاق و آیین رفتار حسابداران حرفه‌ای، وضعیت موجود موسسات حسابرسی، کاربرد مفهوم اهمیت در حسابرسی و تاثیر آن بر اظهارنظر حسابرسان مستقل و مشکلات اجرای حسابرسی مبتنی بر ریسک مورد بررسی قرار گرفت. پس از طرح موضوعات یاد شده نیز میزگرد تخصصی برای پاسخگویی به سوالات حسابرسان با حضور اعضای شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی برپا شد و طی آن به موارد مطرح شده، پاسخ داده شد.
حمایت قانون جدید از حسابرسان
سازمان بورس از طریق تصویب آیین‌نامه‌های مختلف از جمله آیین‌نامه‌ راهبردی شرکت‌ها، حمایت خود را از حسابرسان اعلام کرده و در جهت حفظ منافع این حرفه کوشش می‌کند.
دکتر علی‌ صالح‌آبادی، رییس سازمان بورس اوراق بهادار در آغاز با اشاره به اهمیت‌ همایش چالش‌های حسابداری در جهت شناسایی و رفع این چالش‌ها، قانون جدید بازار سرمایه را مورد توجه قرار داد و گفت:‌ روح قانون جدید بازار سرمایه، انجام وظیفه سازمان بورس در مقابل منافع عمومی است و تفاوت‌های اساسی با قانون چهل سال قبل دارد که یکی از مهم‌ترین آنها نظارت بر شرکت‌های سهامی‌عام غیربورسی است به گونه‌ای که این شرکت‌ها اول باید از سازمان بورس، مجوز انتشار بگیرند. این مساله باعث می‌شود، هنگامی که شرکت بخواهد وارد بورس شود، سطحی از نظارت و شفافیت را طی کرده است.
طبق ماده 30 قانون جدید، شرکت بورس، شرکت‌هایی را که نزد سازمان بورس به ثبت نرسیده باشد، نمی‌پذیرد.
شفافیت، لازمه توسعه بازار است
وی افزود: ویژگی دیگر این قانون، توجه ویژه به شفافیت و اطلاع‌رسانی در بازار‌های اولیه و ثانویه است و سومین ویژگی، توسعه نهاد‌های مالی و بازار‌های مالی و ایجاد نهاد‌های جدید از قبیل: شرکت‌های رتبه‌بندی اوراق بهادار، شرکت‌های توسعه سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازار OTC است که همه اینها محتاج اطلاعات سالم، شفاف و قابل اعتماد و اتکا است.
صالح‌آبادی با اشاره به وجود فصلی مجزا برای پیگیری جرایم در قانون جدید، اظهار امیدواری کرد: با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی، بازار سرمایه‌ها، بازار قبلی نخواهد بود و با ورود شرکت‌های بزرگ، به بازاری بزرگ و متنوع تبدیل خواهد شد.
مهم‌ترین اهداف
رییس سازمان بورس اوراق بهادار در ادامه به مهم‌ترین اهداف این سازمان اشاره کرد و گفت: حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، سامان‌دهی، حفظ و توسعه بازار شفاف و کارا و افزایش کارآیی و شفافیت بازار و حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران مهم‌ترین وظایف سازمان است که مستلزم شفافیت در حوزه معاملات و شفافیت در حوزه اطلاعات هستند.
مهم‌ترین وظایف
صالح‌آبادی در ادامه با اشاره به ماده ۷ قانون بازار، به مهم‌ترین وظایف سازمان بورس در راستای حمایت از سرمایه‌گذاران و توسعه بازار شفاف اشاره کرد و گفت: اتخاذ تدابیر لازم جهت‌ پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار، اعلام تخلفات در بازار اوراق بهادار به مراجع مسوول و پیگیری آنها، اتخاذ تدابیر ضروری و انجام اقدامات لازم به منظور حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، ایجاد هماهنگی لازم در بازار اوراق بهادار و همکاری با سایر نهاد‌های سیاست‌گذاری و نظارتی، بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسعه شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان و همکاری نزدیک و هماهنگی با مراجع حسابداری به ویژه هیات تدوین استاندارد‌های حسابداری و حسابرسی مهم‌ترین وظایفی است که به این سازمان محول شده است.


عکس: سامان دزیانیان


وی افزود: با توجه به نقش اطلاعات در تصمیم‌های سرمایه‌گذاران، اطلاع‌رسانی در بازارهای اولیه و ثانویه در فصل پنجم قانون اوراق بهادار مورد توجه خاصی قرار گرفته و اغلب اطلاعات مورد توجه، اطلاعات مالی و حسابداری است.
براساس ماده ۴۱، سازمان بورس موظف است کلیه فعالان بازار سرمایه را ملزم کند تا براساس استانداردهای حسابداری، اطلاعات جامع خود را انتشار دهند.
تاکید قانون جدید
صالح‌آبادی سپس با اشاره به مواد ۴۲، ۴۳، ۴۵، ۴۷، ۴۹ و ۵۲ قانون بازار اوراق بهادار گفت: با توجه به حساسیت اعتباردهی به گزارش‌های مالی ناشران اوراق بهادار و نهادهای مالی و نقش آن در حفظ حقوق و منافع عموم، سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان مرجع رسمی ناظر بر بازار سرمایه و بزرگ‌ترین استفاده‌کننده گزارش حسابرسی به دنبال آن است تا با مشارکت جوامع حرفه‌ای حسابداری و حسابرسی کشور، زمینه اجرایی شدن الزامات قانون بازار اوراق بهادار در ارتباط با حرفه حسابداری و حسابرسی که وظیفه نظارت بر اجرای آن به عهده سازمان است را فراهم کند.
وی در پایان گفت: سازمان بورس به دنبال توسعه حرفه حسابرسی است و باید دانست که اگر بخواهیم نهادهای مالی را توسعه بدهیم باید بر اطلاعات تکیه کنیم و مسوولیت اطلاعات در مرحله اول با مدیران شرکت‌ها و در مرحله بعد با نظر حسابرس است، بنابراین ما از همه حسابرسان تقاضا می‌کنیم با ارائه اطلاعات شفاف و قابل اتکا در جهت ارتقای حرفه حسابرسی و حرکت به سمت بازار کارآ، سازمان را یاری کنند.
شناسایی و درمان
دکتر اصغر کبوته، دبیر علمی همایش چالش‌های حسابداری در حاشیه برگزاری این همایش در جمع خبرنگاران گفت: اولین همایش چالش‌های حسابداری با هدف شناسایی معضلات و گرفتاری‌های پیش روی حرفه حسابرسی و پیدا کردن راهکارهای رفع آنها برپا شده است.
وی افزود: برخی از این چالش‌ها به دلیل نوپا بودن جامعه حسابداران رسمی ایجاد شده است و این تشکل بعد از ۲۲سال دوره خاموشی کانون حسابداران رسمی، آغاز به کار کرد و برای ایفای مسوولیت خود بامسائل و مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است، البته در تمام کشورهای دنیا، جوامع حرفه‌ای با مشکل مواجه هستند.
حاصل تلاش‌ها
وی درباره تاثیر برگزاری همایش یادشده در برطرف کردن چالش‌های موجود گفت: به نظر می‌رسد ما برای طرح چالش‌های حرفه حسابرسی به برپایی دو یا سه همایش دیگر نیز نیاز داشته باشیم. همان‌طور که در همایش حسابرسی مالیاتی که سال گذشته برپا شد با ۱۴۰مورد ابهام مواجه شدیم که به تعدادی از آنها پاسخ دادیم و پس از آن، طی سه ماه کار مستمر و فشرده به همه موارد مطرح شده، پاسخ داده شد و حاصل کار کتابچه‌ای است که در این زمینه منتشر شده است.
در حقیقت، کار اصلی ما بعد از همایش در ستاد جامعه حسابداران رسمی شروع می‌شود و نتیجه همایش اخیر نیز طی دو سه ماه آینده مشخص خواهد شد، زیرا خدمات حسابرسی، خدمات ساده و پیش پا افتاده‌ای نیست که بشود به راحتی از کنار آن گذشت.
نظارت بر حسابرسی
در ادامه این همایش مصطفی علی‌مدد، کارشناس ارشد حسابداری به بررسی نحوه‌ نظارت بر خدمات حسابرسی پرداخت و گفت: نظارت از طریق نهاد حرفه‌ای و نظارت از طریق دولت و مراجع دولتی از جمله روش‌های نظارت بر خدمات حسابرسی است. او مقررات موجود برای نظارت حرفه‌‌ای را اساسنامه جامعه حسابداران رسمی‌ ایران، آیین‌نامه رفتار حرفه‌‌ای، آیین‌نامه نظارت حرفه‌‌ای، آیین‌نامه سقف مجاز ارائه خدمات حرفه‌‌ای و آیین‌نامه اجرایی موسسات حسابرسی عنوان کرد. علی‌مدد در ادامه به نارسایی‌های موجود در مقررات و سازماندهی نظارت بر خدمات حسابرسی حسابداران اشاره کرد و افزود: این نارسایی‌ها شامل نارسایی به دلیل رفتار حرفه‌‌ای مصوب، کفایت نداشتن آیین‌نامه انضباطی، به تصویب نرسیدن آیین‌نامه نحوه رسیدگی به تخلفات، نارسایی مقررات مربوط به چگونگی رسیدگی به تخلفات و فقدان آمادگی موسسات حسابرسی برای کنترل کیفیت است.
قضاوت حرفه‌ای
در ادامه این همایش دکتر یحیی حساس‌یگانه، حسابدار رسمی‌ و عضو هیات علمی‌ دانشگاه علامه طباطبایی، به بررسی چالش‌های قضاوت حرفه‌ای در حسابرسی پرداخت و گفت: قضاوت حرفه‌‌ای در حرفه حسابرسی دارای فرآیند پیچیده‌ای است که این موضوع موجب چالش‌های عدیده در این حرفه شده است.
به گفته وی به رغم ابزار‌ها و روش‌های مختلف مورد استفاده حسابرسان در فرآیند حسابرسی، حسابرسی بیشتر به یک فرآیند قضاوت شبیه است و در برخی از موارد به اشتباه قضاوت حرفه‌ای مترادف با اظهارنظر مطرح می‌شود.
رفتار حرفه‌ای
در ادامه همایش علی کمال زارع، عضو جامعه حسابداران رسمی‌ ایران، با اشاره به اخلاق و آیین، رفتار حسابداران حرفه‌ای را مورد بررسی قرار داد و گفت: مهم‌ترین موضوعی که در این آیین‌نامه به چشم می‌خورد و برای اولین بار مطرح شده، ارائه یک چارچوب نظری بین‌المللی است که با تاکید بر تامین منافع عمومی‌، توان حسابداران حرفه‌ای را در انجام خدمات حرفه‌ای با کیفیت بالا افزایش می‌دهد و راهکار‌ها و رهنمود‌های اساسی و ضروری را در برخورد با چالش‌های حسابرسی و حل و فصل مسائل غیر اخلاقی و غیر حرفه‌ای ارائه می‌دهد.
وی اصول بنیادی آیین رفتار حسابداری حرفه‌ای را درست‌کاری، واقع‌بینی و بی‌طرفی، صلاحیت و مراقبت حرفه‌ای، رازداری و آداب و رفتار حرفه‌ای دانست و گفت: شرایط و عوامل متعدد و گوناگونی نیز به صورت بالقوه می‌تواند موجبات نقض اصول بنیادی را فراهم کند که در این میان می‌توان به منافع شخصی، تجدید نظر، حمایت یا مخالفت، خویشاوندی و تهدید اشاره کرد. به گفته وی حسابداران حرفه‌ای باید در راستای چارچوب نظری به گونه‌ای عمل کنند که بتوانند بهترین روش‌ها را برای شناسایی و ارزیابی اهمیت شرایط و عوامل نقض اصول بنیادی و همچنین به کارگیری تدابیر بازدارنده مناسب و لازم برای حذف و یا کاهش اثرات آنها در سطحی قابل قبول بیابند.