دنیای اقتصاد- اگرچه حساسیت بورس تهران به انتخابات آمریکا در ارقام و شاخص زیاد محسوس نبود، اما از چند روز قبل جهت گیری تحلیل‌های چندوجهی درون تالاری معامله‌گران و سایت‌ها و وبلاگ‌های بورس کاملا نشانگر این بود که بازار سهام نسبت به نتایج و سرنوشت انتخابات کاملا حساس است. تحلیلگران بورس تهران همسو با مواضع سیاستمداران رسمی، مستقل و حزبی بر این عقیده‌اند که در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات و جا ماندن جمهوریخواهان از گردونه سیاست، مناسبات دو کشور ایران و آمریکا، دچار دگرگونی محسوس می‌شود. هم‌اکنون اکثریت سنای آمریکا (از سال ۲۰۰۳) در اختیار جمهوریخواهان است و آنها طی چند سال اخیر از سیاست‌های جنگ‌طلبانه دولت آمریکا حمایت کرد‌ه‌اند.

هرچند که همیشه دموکرات‌ها بر طبل تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران کوبیده‌اند، اما با این حال حتی در اوج تحریم های اقتصادی، دیپلماسی فرش و پسته در شروع صادرات محدود ایران به بازارهای آمریکا در زمان روی کار آمدن دموکرات‌ها آغاز شد. شاید هم گفته «دیویدمک» معاون وزیر امور خارجه اسبق آمریکا را می‌‌توان تا اندازه‌ای جدی گرفت: «آمادگی گفت‌وگو با ایران می‌تواند یکی از نتایج انتخابات امروز آمریکا باشد». گروه بورس - محسن ایلچی: در حالی دیروز ۲۰۰میلیون نفر از جمعیت ایالات متحده برای انتخاب ۴۳۶ نماینده مجلس نمایندگان و یک سوم نمایندگان مجلس سنا به پای صندوق‌ها رفته‌اند که تحلیلگران و سهامداران پیگیر و آشنا نسبت به تحولات سیاسی و اقتصادی و خارجی اخبار و گزارش‌های این انتخابات را به شدت دنبال کرده‌اند.

بورس تهران از زمان آغاز تنش میان ایران و غرب بر سر اجرای برنامه هسته‌ای ایران، نسبت به تحولات سیاست بین‌الملل واکنش نشان می‌دهد، معمولا تاثیرپذیری بورس تهران نسبت به تحولات حوزه سیاست در شرایطی است که یک سوی آن مربوط به تحولات و کنش‌ها و واکنش‌های غرب نسبت به ایران است. از این‌رو به نظر می‌رسد که بازار اوراق بهادار کشور به شدت نسبت به شروع، کیفیت و نتیجه انتخابات آمریکا از خود حساسیت نشان می‌دهد.

اگرچه حساسیت بورس تهران در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر ارقام و شاخص زیاد محسوس نبود، اما از چند روز قبل جهت گیری تحلیل‌های چندوجهی درون تالاری معامله‌گران و سایت‌ها و وبلاگ‌های بورس کاملا نشانگر این بود که بازار سهام نسبت به نتایج و سرنوشت انتخابات کاملا حساس است.

تحلیلگران بورس تهران همسو با مواضع سیاستمداران رسمی، مستقل و حزبی بر این عقیده‌اند که در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات روز گذشته و جا ماندن جمهوریخواهان از گردونه سیاست، مناسبات دو کشور ایران و آمریکا که روابط رسمی و دیپلماتیکی طی سه دهه اخیر نداشتند، دچار دگرگونی محسوس می‌شود. هم‌اکنون اکثریت سنای آمریکا (از سال ۲۰۰۳) در اختیار جمهوریخواهان است و آنها طی چند سال اخیر از سیاست‌های جنگ‌طلبانه دولت آمریکا حمایت کرد‌ه‌اند.

از این‌رو پیروزی دموکرات‌ها تا اندازه زیادی به معنی تغییر جهت سیاست‌گذاری دولت آمریکا در برابر تحولات منطقه است، در میان مدت تعدیل قدرت در امریکا به سود ایران و در نهایت اقتصاد و بورس تهران است. هرچند که همیشه دموکرات‌ها بر طبل تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران کوبیده‌اند، اما با این حال مناسبات دو کشور در دوره دموکرات‌ها، هیچ‌گاه به سمت مخاصمه و تنش نظامی پیش نرفته است. حتی در اوج تحریم های اقتصادی، دیپلماسی فرش و پسته در شروع صادرات محدود ایران به بازارهای آمریکا در زمان روی کار آمدن دموکرات‌ها آغاز شد.

با این سابقه می‌توان گفت امیدواری سهامداران بورس تهران نسبت به روی کار آمدن دموکرات‌ها در لایه‌های فوقانی ساختار قدرت و تصمیم‌گیری سیاسی، مقرون‌ به صحت است.

از سوی دیگر تقویت دلار و تغییر رفتار بازارهای مالی و احتمال تسریع در رشد اقتصادی آمریکا، پیش‌بینی دیگری است که می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در اقتصاد ایران و بورس تهران اثر مثبت بگذارد. در سطح خرد نیز قیمت جهانی مواد اولیه رابطه معکوس با دلار دارد به این معنا که اگر ارزش دلار آمریکا به بازارهای جهانی تقویت شود، قیمت این محصولات کاهش پیدا می‌کند. در صورت تضعیف دلار، قیمت جهانی آنها افزایش پیدا می‌کند. باید توجه داشت که ارزش دلار تنها عامل تعیین‌کننده در قیمت جهانی محصولات نیست، بلکه عواملی همچون عرضه و تقاضا، تغییرات تکنولوژیک (به منظور استفاده بیشتر از یک محصول یا جایگزینی آن با محصول دیگر) بر قیمت تاثیر می‌گذارد، اما ارزش دلار نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت ایفا می‌کند. به عنوان مثال می‌توان به تضعیف ارزش دلار پس از واقعه ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ و اثر آن بر افزایش قیمت مواد اولیه از جمله نفت، محصولات پتروشیمی و فلزات اساسی اشاره کرد.

حال در صورت تقویت دلار و اثر آن در کاهش قیمت جهانی مواد اولیه، تاثیرپذیری شرکت‌های بورسی در ایران از این واقع متفاوت است، به این صورت که شرکت‌هایی که مصرف‌کننده مواد اولیه هستند، با توجه به کاهش مواد اولیه، از یک طرف با کاهش قیمت تمام‌شده روبه‌رو خواهند شد و از طرف دیگر نیز احتمالا با کاهش قیمت کالای نهایی و در نتیجه آن کاهش درآمد حاصل از فروش مواجه می‌شوند که اثر این پدیده باید با بررسی فرآیند تولید این شرکت‌ها و وضعیت سودآوری آنها مورد بررسی قرار گیرد.

اما شرکت‌هایی که تولیدکننده مواد اولیه هستند، در صورت کاهش قیمت این مواد، می‌توانند با افت سود خالص روبه‌رو شوند و تنها در صورتی که بتوانند افت درآمد حاصل از فروش را با اجرای طرح‌های توسعه و افزایش تولید پوشش دهند، می‌توانند از کاهش سود خود جلوگیری کنند.

به عنوان نمونه‌هایی از شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه، می‌توان به شرکت‌های پتروشیمی، شرکت‌های معدنی از جمله گروه تولیدکنندگان روی و تولیدکنندگان سنگ‌های معدنی اشاره کرد.

همچنین بروز این پدیده می‌تواند جهت‌گیری‌های سرمایه‌گذاران در بورس را کاملا تغییر دهد، به این صورت که شرکت‌هایی که طی چند سال اخیر به دلیل رشد قیمت مواد اولیه با کاهش سودآوری و افت قیمت روبه‌رو بوده‌اند، مورد توجه قرار گیرند و شرکت‌هایی که صرفا رشد سودآوری خود را مدیون افزایش قیمت مواد اولیه بوده‌اند، افت قیمت را تجربه کنند.

به هر ترتیب کیفیت مناسبات اقتصادی ایران و آمریکا، جدای از احتمال تعدیل یا حتی پایان‌پذیری مناسبات خصمانه می‌تواند بر کاهش هزینه مبادله اقتصادی ایران با آمریکا و بازگشت مناسبات اقتصادی ایران با شرکای تجاری خود در اروپا اثر مطلوب بگذارد. گفته «دیویدمک» معاون وزیر امور خارجه اسبق آمریکا را می‌‌توان تا اندازه‌ای جدی گرفت.

«آمادگی گفت‌وگو با ایران می‌تواند یکی از نتایج انتخابات امروز آمریکا باشد».

شاخص بورس‌های استرالیا، هنگ‌کنگ، ژاپن، فرانسه، آلمان ، انگلیس، بلژیک، نروژ، سوئد، هلند، آمریکا و کانادا همگی روز گذشته از رشد مثبت برخوردار شدند. آیا تحول سیاسی در دو سوی آتلانتیک روی داده است؟