فارغ از بسیاری از گمانه‌ها و شایعه‌ها که نمی‌تواند از ارزش و کیفیت واگذاری ۸/۲۸درصد از سهام بانک پارسیان توسط ایران خودرو بکاهد، به جرات می‌توان گفت که این معامله بزرگ‌ترین معامله درون بورس تهران است. حتی فراتر از معامله «سیمان فارس و خوزستان» و «صدرا»، چرا؟ اگر به روند حرکت رفت و برگشت وجوه و نقدینگی در معاملات بزرگ گذشته در بورس نگریسته شود، ملاحظه می‌شود که بعد از آن که این بنگاه‌ها واگذار شد، سرمایه بعد از این واگذاری، از بازار سرمایه به بیرون رفته و از بخش خصوصی به بخش عمومی رسید و آن هم به سیاق معمول، خصوصی‌سازی نام گرفت. در بورس وضعیت «صدرا» و «فارس و خوزستان» به این گونه بود. پس از واگذاری این دو واحد بزرگ، منابع آن از مبدا بازار سرمایه به مقصد بخش عمومی حرکت کرد.

بنابراین واگذاری مزبور این فرصت را دارد که بزرگ‌ترین معامله تاریخ بورس نام بگیرد، اما با تحقق دو شرط، شرط نخست اینکه خریدار سهام بانک پارسیان به طور واقعی از میان بخش خصوصی باشد. یعنی این بار هم شبه دولتی یا بخش دولتی با «چراغ خاموش» به اسم بخش‌خصوصی پا پیش نگذارد و بعدها مشخص شود که این معامله هم به سرنوشت سایر معاملات گذشته دچار شده است. دوم اینکه همان‌طوری که مجری عرضه سهام در گفت‌وگوی امروز خود با دنیای اقتصاد ابراز کرده است، ایران خودرو تصمیم دارد این سرمایه را در جهت اصلاح ساختار و بافت مالی شرکت‌های حاضر در بورس و آماده ورود به بورس، استفاده کند.

یعنی این سرمایه حتی پس از نقل و انتقال در درون محیط بازار سرمایه باقی خواهد ماند. اگر این گونه باشد، می‌توان تفسیر کرد که این اولین معامله بزرگ درون بورس و خصوصی‌سازی واقعی است.

اما چند نکته اساسی را نباید در روند انجام این معامله فراموش کنیم، یکم این که این معامله بدون حاشیه سازی و باید با نظارت دقیق نهادهای مسوول یعنی بانک مرکزی و سازمان بورس انجام شود.

(همان طوری که پیش از این «دنیای اقتصاد» بر آن تاکید کرده است) اگر این چنین شود، این یک مزیت مطلق برای بازار سرمایه و فضای کسب‌وکار ایران محسوب شده و می‌تواند پس از مدت‌ها تبلیغ سوء درباره وجود ناامنی در ایران نشانه‌ای از وجود امنیت در فضای کسب و کار کشور محسوب شود. چرا که دارنده یک سرمایه هنگفت در فضایی که گفته می‌شود پارامترهای سیاسی برآن تاثیرگذار است، جرات کرده و شجاعت به خرج داده و به فضا اعتماد کرده و پول خود را روی پیشخوان گذاشته و به قول معروف «رو بازی کرده است».

چندی پیش یکی از کارشناسان آشنا به فضای اقتصاد سیاسی ایران، می‌گفت: «اگر روزی سرمایه‌داری در برنامه‌ای زنده تلویزیون اعلام کرد که من ۱۰۰میلیارد تومان دارم و تصمیم دارم در فرآیند خصوصی‌سازی کشورم شرکت کنم، آن روز مطمئن باشید که اهداف خصوصی سازی محقق می‌شود.» آیا چنین روزی فرا رسیده است؟ بنابراین از این زاویه، انجام معامله بزرگ می‌توانداثبات امنیت پایدار اقتصادی کشور باشد. دوم این که باید توجه کرد متاسفانه، متاسفانه و متاسفانه در فضای اقتصادی ایران هر پدیده اقتصادی پتانسیل سیاسی شدن را دارد. اما باید توجه کرد این تغییر ماهیت و دگردیسی در اقتصاد ایران بسیار منفی است. بنابراین باید به کارکرد واقعی اما نامشهود چنین قراردادهای اجتماعی توجه جدی داشت و به آن احترام گذاشت.تاریخ اقتصادی در سایر کشورها نشان می‌دهد که یکی از راهکارهای گذر از اقتصاد دولتی توجه و احترام به حقوق و حریم مالکیت بخش خصوصی و تلاش دولت‌ها برای تامین امنیت و بسترسازی فعالیت بخش خصوصی است. بالاخره این واقعیت باید از نقطه‌ای شروع شود. این طور نیست؟!

گروه بورس