منصور شمس احمدی *

سه روش متداول برای ارزیابی سهم شرکت‌ها، به صورت زیر بیان می‌شود: ۱ - تعیین ارزش روز دارایی‌ها پس از کسر بدهی‌ها، ۲- استفاده از نسبت قیمت به عایدی سهم P/E و ۳- تعیین ارزش فعلی جریان سود سهام سال‌های آتی. در روش اول، ارزش روز دارایی‌ها براساس نظرات کارشناسان (در ایران کارشناسان رسمی دادگستری) محاسبه می‌شود. سپس ارزش سهام شرکت پس از کسر بدهی‌ها، از مبلغ مزبور محاسبه می‌شود. این روش، بسیار پر هزینه است. همچنین به دلیل توجه نداشتن به سودآوری شرکت، معیار مناسبی برای تعیین ارزش سهام نیست. افزون بر آن اطلاعات کافی در رابطه با ارزش دارایی‌ها و ارزش جایگزینی دارایی‌های مستهلک شده وجود ندارد. در نتیجه ارزیابی دارایی‌ها ذهنی بوده و از دقت کافی برخوردار نیست. در روش دوم از نسبت P/E صنایع مشابه و از طریق حاصلضرب این نسبت در عایدی هر سهم، قیمت سهم محاسبه می‌شود. این روش بسیار ساده است. ولی P/E شرکت‌های مشابه نمی‌تواند ضابطه مناسبی برای شرکت مورد ارزیابی باشد. بنابراین کمتر توسط تحلیلگران مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش سوم که تعیین ارزش فعلی جریان سود سهام سال‌های آتی است، از مقبولیت بیشتری برخوردار است ارزش سهام در این روش از حاصل تقسیم سود سهام سال‌های گذشته بر تفاضل نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران و نرخ رشد سهام به دست می‌آید.

نرخ بازده مورد انتظار سهامداران از حاصل جمع نرخ بازده واقعی (مثلا نرخ سود اوراق مشارکت) به اضافه درصدی برای جبران تورم و درصدی برای جبران ریسک سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. نرخ رشد سود سهام نیز، با توجه به روند سود سال‌های گذشته قابل برآورد است.درآمد شرکت‌های مخابراتی از بازار باثباتی برخوردار است. همچنین پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌ها قابل اتکا است. به شرطی که پس از فروش سهام نرخ خدمات به دلیل سیاست‌های دولت، دستخوش نوسانات غیرمعقول نشود. نتیجه اینکه استفاده از این روش برای ارزیابی سهام شرکت مخابرات، منطقی به نظر می‌رسد. این شرکت‌ها دارای ساختار‌های مالی متفاوت و ریسک‌های متنوعی هستند. بنابراین عرضه سهام آنها از طریق هلدینگ، می‌تواند تاحدودی آثار منفی ساختار‌های نامناسب و ریسک‌ها را کاهش دهد.

*عضو شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی