امنیت سرمایه‌گذاری و اصل ۴۴
واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش‌خصوصی در قالب اصل ۴۴ مهم‌ترین بحث چند ماه اخیر در اقتصاد ایران بوده است.
محمدمهدی ناسوتی‌فرد
واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش‌خصوصی در قالب اصل ۴۴ مهم‌ترین بحث چند ماه اخیر در اقتصاد ایران بوده است. از دید کلیه گرایش‌های سیاسی و اقتصادی کشور، اجرای اصل ۴۴ باعث ایجاد تحول اساسی در کشور خواهد شد. ابراز نارضایتی مقام معظم رهبری از روند اجرایی اصل ۴۴ در جمع مسوولان اقتصادی کشور بیانگر کاستی‌های موجود است.
برای سرمایه‌گذاری دو عامل اساسی وجود دارد: بازده و ریسک. یعنی هر فرد حقیقی یا حقوقی با توجه به درجه ریسک‌پذیری خود برای سرمایه‌گذاری ترکیبات مختلفی از ریسک و بازده را انتخاب می‌کند.
به طور مثال فردی که درجه ریسک‌پذیری پایینی دارد، بیشتر سرمایه خود را در بانک یا اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری می‌کند، ولی یک فرد با ریسک‌پذیری بالاتر ممکن است در بازار سهام یا مسکن سرمایه‌گذاری کند.
با این توضیح فرض کنید ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های قابل واگذاری اصل ۴۴ در دیدگاه سرمایه‌گذاران بالا ارزیابی شود، در این صورت بسیاری از سرمایه‌گذاران بالقوه از گردونه تقاضا خارج خواهند شد.
در نهایت سهم شرکت دولتی روی میز باقی خواهد ماند، در نتیجه یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت خصوصی‌سازی ایجاد امنیت و یا به بیان دیگر کاهش ریسک برای سرمایه‌گذاران است. به این منظور باید پارامترهای ریسک و ناامنی یک به یک مورد بررسی قرار گیرد.
در مقطع زمانی فعلی اهمیت این موضوع فوق‌العاده بالا است، زیرا هم‌اکنون در ابتدای اجرای اصل ۴۴ هستیم و اگر در هر یک از مراحل اجرای آن اشتباهی رخ دهد اثرات و تبعات آن در مراحل بعدی تاثیر منفی بیشتری خواهد گذاشت.
باید توجه کرد که با اجرای صحیح اصل ۴۴ می‌توان تا حدود زیادی تورم را کنترل کرد. به طور نمونه اگر حجم نقدینگی موجود در جامعه به طرف خرید سهام این‌گونه شرکت‌ها سرازیر شود از یک طرف دولت به اهداف خود خواهد رسید و از طرف دیگر این حجم پول که به عنوان پول پرقدرت (High power money) در اقتصاد شناخته می‌شود به جای حرکت در مسیر سفته‌بازی به سمت تولید و فعالیت مولد حرکت خواهد کرد و اینها همه مزیت‌هایی هستند که در صورت تامین امنیت و ایجاد اعتماد سرمایه‌گذاران قابل دستیابی هستند.
از جمله عوامل ریسک می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- عوامل سیاسی و روابط خارجی
- عدم ارائه اطلاعات شفاف و کامل از شرکت‌های قابل واگذاری
- مواجهه با صف‌های فروش طولانی و عدم نقدشوندگی برای سهم‌هایی که در بورس عرضه شده‌اند.
عوامل سیاسی و روابط خارجی یکی از بحث‌های اساسی در رونق بخشی به اجرای اصل ۴۴ است. روح سرمایه‌گذاری با تهدید و ارعاب منافات دارد. اگر بخواهیم اعتماد افراد و شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاری جلب کنیم، باید شرایط بیرونی و ریسک‌های سیستماتیک کاهش یابد.
به دیگر سخن، نمی‌توان انتظار داشت تهدید‌های بیرونی و بین‌المللی در قالب تحریم‌ها و قطعنامه‌ها ادامه داشته باشد و از طرف دیگر اصل ۴۴ به خوبی اجرا شود.
از دیگر مواردی که می‌تواند در تامین امنیت سرمایه‌گذاری موثر باشد ارائه اطلاعات شفاف و کامل از شرکت‌های قابل واگذاری است.
به عنوان مثال هنگامی که سرمایه‌‌‌‌گذار بداند سود اعلامی شرکت قابل دستیابی است و نوسان زیادی نخواهد داشت، در آن صورت با اعتماد خاطر بیشتری وارد میدان سرمایه‌گذاری خواهد شد. حتی در مورد شرکت‌هایی که سود اعلامی آنها متاثر از موارد زیادی است (مانند قیمت‌های جهانی و...)، شرکت می‌تواند سناریوهای متفاوتی را تعریف کرده و با توجه به سناریوهای مختلف سود خود را اعلام کند.یکی از مزیت‌های قابل توجه بازار سرمایه سرعت نقدشوندگی سرمایه است.
به طور مثال شما اگر زمانی به پول نیاز داشته باشید. ممکن است برای فروش ملک خود ماه‌ها منتظر بمانید ولی در بازار سرمایه این فرآیند با سرعت بالاتری انجام خواهد شد.
بنابراین باید توجه داشت که برای اجرای مناسب اصل ۴۴ بایستی ویژگی نقدشوندگی حفظ شود. برای ایجاد نقدشوندگی راهکار‌های ذیل پیشنهاد می‌شود:
۱ - ایجاد گروه یا شرکت‌های مشاوره برای تعیین ارزش ذاتی شرکت به صورت روزانه.
۲ - جلوگیری از فاصله زیاد قیمت سهم از ارزش ذاتی آن. برای این کار الف) باید مقداری از مبلغ فروش ابتدایی سهم برای بازارگردانی (البته غیر از شکل فعلی) کنار گذاشته شود. ب) در زمان‌هایی که خرید هیجانی (over bought) وجود دارد عرضه سهام توسط سهامدار عرضه صورت پذیرد. در پایان پیشنهاد می‌شود شاخص‌های امنیت سرمایه‌گذاری توسط نهاد‌های مربوطه به طور جدی مورد کنکاش و بررسی قرار گیرد.
ارسال نظر