محمد مهدی ناسوتی‌فرد
روز سه‌شنبه سهام شرکت مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران (مپنا) برای اولین بار در بورس عرضه شد. در این روز تعداد ۱۰۰میلیون سهم توسط سهامدار عمده در قیمت ۲۵۰تومان عرضه شد، ولی تفاوت معنی‌داری بین تقاضا و عرضه وجود داشت و قسمت عمده تقاضا بر روی قیمت ۱۳۰تومان قرار گرفت! قیمت موردنظر عرضه‌کننده ۲برابر قیمت تقاضا شده بود. آیا ممکن است این همه تفاوت در تحلیل‌ها در مورد سهم وجود داشته باشد.

رییس سازمان خصوصی‌سازی در مراسم معارفه فولاد مبارکه (یک ساعت پس از اتمام عرضه ناموفق سهام مپنا) حاضر شد و خطاب به حضار به گونه‌ای سخن راند که بوی اتهام به تبانی به مشام می‌رسید. ولی آیا تمام سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بورس با هم تبانی کرده بودند تا مپنا را زیر قیمت بخرند؟ هرگز چنین نبود. اینجانب قبل از عرضه مپنا با بیش از 10 شرکت حقوقی در تماس بودم، ولی با کمال تعجب هیچ کدام قیمت خاصی را برای خرید در نظر نداشتند و تعیین قیمت را وابسته به شرایط بازار و جو زمان عرضه می‌دانستند. خارج از درست و غلط بودن این شیوه، به جرات می‌توانم بگویم که هیچ گونه تبانی در میان نبود، ولی علت تقاضای 130تومانی برای سهمی که 79تومان سود و سود انباشته دارد در چیست؟
۱ - نوع فعالیت شرکت و تجربه ناموفق صدرا، ۲- عرضه چند نرخی شرکت ملی مس ایران، ۳- بیان عدم‌تقسیم سود از سوی مدیرعامل، ۴- وجود ریسک‌های سیاسی و ۵- عدم‌وجود یک حامی
فعالیت شرکت در زمره عملیات پیمانکاری طبقه‌بندی می‌شود. سابقه تاریخی این نوع شرکت‌ها بیانگر ریسک بالای آنها است. مثال بسیار تلخ آن شرکت صدرا است، که افول شدید قیمت سهم در طول 3سال بر همگان واضح است. از دیگر ریسک‌های شرکت، فاینانس خارجی آن است. فاینانس خارجی مپنا در سال در حدود 1000میلیارد تومان است که با توجه به تحولات بین‌المللی از هم اکنون بانک‌های طرف قرارداد شرکت از ارائه تسهیلات خودداری کرده‌اند، به طوری که در حال حاضر شرکت مپنا نیاز مالی خود را از طریق صندوق ذخیره ارزی تامین کرده است. 1000میلیارد تومان معادل تقریبی یک‌میلیارد دلار است. موجودی صندوق هم‌اکنون به گفته شیبانی، رییس کل بانک مرکزی 6/10میلیارد دلار است. با این شرایط 10درصد صندوق صرف نیاز مپنا خواهد شد و برخورداری از تسهیلات صندوق ذخیره ارزی در بلندمدت جای تامل دارد. از طرف دیگر قریب به اتفاق فعالیت‌های شرکت تحت لیسانس شرکت زیمنس آلمان است که با توجه به موضع‌گیری مرکل، صدر اعظم آلمان، درمورد موضوع هسته‌ای ایران احتمال کاهش همکاری شرکت زیمنس وجود دارد. همچنین سهام شرکت ملی مس ایران در روز اول عرضه بین نرخ‌های 400-360تومان معامله شد. بدین صورت یک تفاوت 10درصدی بین خریداران به وجود آمد. در عرضه شرکت مپنا تقاضاکنندگان تلاش می‌کردند تا در اوج قیمت خرید نکنند درنتیجه به صورت پله‌ای قیمت از 160تومان تا 120تومان کاهش یافت. رفان، مدیرعامل شرکت در مصاحبه‌های خود اعلام کرده که شرکت تا سه سال سود تقسیم نخواهد کرد به همین خاطر بسیاری از جذابیت‌های سهم با این بحث پایان یافت. مدیران دولتی باید در نظر داشته باشند سیاست‌های عمده و کلی شرکت در مجمع اتخاذ خواهد شد و نه پیشاپیش توسط مدیرعامل.
عرضه ناموفق
از یک طرف شرکت‌های بورسی به خصوص آنهایی که در حد و اندازه مپنا باشند، هر کدام بازارگردانانی چه رسمی و چه غیررسمی دارند و این مورد یکی از حلقه‌های گمشده مپنا است. سرمایه‌گذار نمی‌داند آیا کسی هست که از سهم شرکت حمایت کند. از سوی دیگر، ریسک سیاسی را نمی‌توان در وضعیت قیمت‌گذاری سهام مپنا بی‌تاثیر دید. این مساله فارغ از این که واقعی،‌ روانی یا القایی است، وجود دارد و بر تمامی فعالیت‌های کشور تاثیرگذار است. بنابراین در شرایط پرریسک سرمایه‌گذار میل کمتری برای سرمایه‌گذاری خواهد داشت.
گروه بورس: این دیده الزاما نظر گروه بورس نیست، اما به منظور آگاهی متنوع از نظرات بازار، دنیای اقتصاد آماده درج نظرات همه کارشناسان است.