گروه بورس-پس از مدت‌ها از انتشار خبرهایی ضد و نقیض درباره تغییر مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی دیروز گروه اجتماعی خبرگزاری فارس در یک خبر کوتاه اعلام کرد:" کبورانی استعفا داد." این خبرگزاری اعلام کرد که «عزیز بیگی» معاون کنونی امور استان‌های سازمان تامین اجتماعی با تصمیم «مجمع» شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) جانشین «کبورانی» شده است.

این خبرگزاری همچنین اعلام کرد که مدیرعاملی کبورانی، موضوع مورد اختلاف بین وزیر رفاه پیش یعنی پرویز کاظمی، مدیرعامل فعلی سرمایه‌گذاری گسترش ایران خودرو با «داوود مددی» بود.به گزارش خبرنگار ما، اخبار ضد و نقیضی از تغییر یا استعفای محمدرضا کبورانی طی ماه‌های اخیر در بازار شنیده می‌شد، اما بازارانتظار نداشت که در روزهای پایانی سال در مجمع این شرکت که بدون اطلاع و بی سر و صدا برگزار شد، وی به یکباره تغییر پیدا کند.به طور قطع و صریح کسی از دلایل استعفای وی در بازار سخن نمی‌گوید، اما اختلاف نظر مدیریتی بر سر تغییر کبورانی، مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری غیر بورسی کشور، از مدت‌ها قبل میان مقامات ارشد وابسته به دولت با رییس وقت سازمان تامین اجتماعی شنیده می‌شد.خبرهای دریافتی طی چند ماه اخیر حکایت از آن داشت که «مددی»، مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی از «کبورانی» حمایت قاطعی داشت و مقامات ارشد درون دولت، خواهان تغییر کبورانی «بدون رفتن مددی» بودند. به بیان ساده‌تر موافقان تغییر «کبورانی» تا سطحی به سازمان فشار وارد می‌کرده‌اند که رفتن «کبورانی» منجر به رفتن «مددی» نشود.ظاهرا اولین گمانه در خصوص دلایل تغییر مدیر عامل «شستا»، نزدیکی وی با مسوول بازار سرمایه در دولت پیشین بود. چرا که «کبورانی» قبل از تصدی پست مدیر عاملی «شستا» قائم مقام دبیر کل سابق و معادن و توسعه بورس تهران بود. اما این دلیل توجیه‌کننده ای برای تغییر کبورانی نبود، چرا که از ابتدا، او را به این کار نمی‌گماردند.

برخی گمانه‌ها نیز حکایت از آن دارد که منتقدان «شستا» بر این نظرند که «شرکت» نتوانسته بازده مناسبی از دارایی‌های تحت اختیارش کسب کند.این دیدگاه در شرایطی مطرح می‌شد که سازمان تامین اجتماعی در رابطه با طلب «شستا» از دولت طی ماه‌های اخیر بارها نسبت به دریافت مطالبات خود از دولت تاکید می‌کند. از این رو طرح این مطالبات که عمدتا با شرح رسانه‌ای موضوع مطرح بود، دولت را بر آن داشت که این تغییر را ایجاد کند.این موضوع حتی یک بار از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تحت عنوان چالش‌ها و تهدیدهای سازمان تامین اجتماعی و وضعیت سرمایه‌گذاری‌های سازمان تامین اجتماعی مطرح شد که «شستا» در جوابیه‌ای کاهش ارزش سرمایه‌گذاری شستا را رد کرد.در همین حال برخی نیز ترکیب چندگانه از نمایندگان گرایش‌های سیاسی مختلف در «شستا» را از دلایل تغییر مدیریتی موردنظر دانستند. گمانه دیگر در خصوص تغییر یا استعفای کبورانی، به مخالفت‌ها و گزارش‌هایی

باز می‌گردد که در بخش بازرسی ویژه رییس‌جمهور وجود دارد.مخالفان مدیریت کنونی «شستا» بر این عقیده‌اند که «کبورانی » در حوزه‌ها، مزایده‌ها و عقد قراردادهایی حضور داشته است که نباید براساس ماموریت و وظایف سازمانی به این حوزه‌ها وارد می‌کرد.به‌زعم این گروه از منتقدان مدیریت «شستا» تغییر مزبور نباید به صورت یک تغییر مدیریت عادی فرض شود.به هر ترتیب تغییر یا استعفای«کبورانی» است باید جدی‌تر از آنچه که جلوه می‌کند، فرض شود و شاید مهمترین تغییر مدیریتی در بورس تهران یاد شود،تغییر مدیرعامل شرکتی همانند «شستا» (هر فردی که باشد) در بازار سرمایه کشور که حدود ۷۵درصد آن در اختیار شرکت‌های وابسته به دولت و بخش عمومی است، آثار زیادی درپی دارد.در ابتدا تحلیل از آثار تغییرات مدیرعامل این گروه از شرکت‌های سرمایه‌گذاری که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم سهام بالایی از بازار سرمایه را در اختیار دارند، می‌تواند در اولین گام منجر به تغییر مدیران در سطوح دیگر شود.

خود شرکت شستا در درون پرتفوی بزرگ خود هلدینگ‌های سیمانی، دارویی و پتروشیمی دارد. هر یک از این هلدینگ‌ها ده‌ها شرکت را مدیریت می‌کنند. تغییر پر دامنه مدیر یک شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری همچنین می‌تواند در سیاست‌های خریدهای مدیریتی و حمایت از آنها از بازار، تغییرات اساسی ایجاد کند، کمااینکه خبرگزاری‌ «فارس» به نقل از فعالان بازار دیروز یکی از دلایل ابطال معامله مپنا به دلیل عدم استقبال بازار را به تغییر کبورانی نسبت داد. اثر آنی دیگری که تغییر جدی مدیرعامل «شستا» می‌تواند بر بازار بگذارد، افزایش سطح محافظه‌کاری مدیران وابسته به پرتفوی بزرگ شستا و کاهش سطح تصمیم‌گیری آنان است.

افزایش احتمال تغییر مدیران شرکت‌های وابسته به «شستا» نیز اثر دیگری است که عوامل بنگاه و بازار نمی‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.

با این حال برخی بر این عقیده‌اند که به نظر نمی‌رسد تغییرات گسترده در سیاست‌های حاکم بر راهبردهای فعلی «شستا» ایجاد شود. چرا که شنیده می‌شود «کبورانی» همچنان بطور مستقیم در «شستا» حضور دارد. انتشار خبر تغییر «کبورانی» به این شیوه، برای کاهش فشارهای پیرامونی بر سازمان تامین اجتماعی منتشر شده است. آیا «کبورانی» از «شستا» رفته است؟