کارشناسان بازار سهام مطرح کردند
خداحافظی بورس تهران با روندهای سنتی
گروه بورس- اعظم شریفی: معامله‌گران بورس تهران در شرایط کنونی بازار کاهش چشمگیر قیمت‌ها و رسیدن P/E بازار به سطح ۶/۵ مرتبه را به نظاره نشسته‌اند. هرچند با حمایت‌های صورت گرفته صف‌های فروش سنگین در نمادهای عمده بازار متعادل شدند، اما دلایل تشکیل صف‌های فروش و عدم اعتماد سرمایه‌گذاران به ویژه حقیقی‌ها برای حضور مستمر در بازار سهام همواره مورد توجه تحلیلگران بازار است. به طور نسبی بازار سهام در ماه مبارک رمضان روزهای نه چندان پررونقی را تجربه کرده است، اما در حال حاضر کارشناسان موارد با اهمیت‌تری را برای تشدید فشارهای عرضه و فروش از سوی معامله‌گران مطرح می‌کنند به طوری که معتقدند با توجه به جذابیت قیمتی در بیشتر سهام با رفع برخی نگرانی‌ها بازار به سرعت به روزهای مثبت بازخواهد گشت. چراکه اغلب کارشناسان اذعان دارند از آنجا که بورس در فصل مجامع رونق نداشت، پس نمی‌توان پیش‌بینی کرد که در ماه رمضان و هفته‌های پیش‌رو رونقی نخواهد داشت زیرا رفتار ماه‌های اخیر بورس نشان داده که بازار سرمایه دیگر از روندهای سنتی به طور کامل تبعیت نمی‌کند.
جذابیت افت P/E با دید بلندمدت
مدیرعامل شرکت توسعه مدیریت و سرمایه‌گذاری آرمان گوهر ایرانیان در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد خاطرنشان کرد: با توجه به کاهش ارزش سهام بیشتر شرکت‌های بورسی در ماه‌های گذشته و اصلاح قابل ملاحظه نسبت p/e بازار، خرید سهام در مقطع کنونی با دید بلند مدت جذاب به نظر می‌رسد. اما اکثر معامله‌گران با توجه به خروج زیاد اشخاص حقیقی در ماه‌های گذشته از بازار سرمایه نگران تداوم این روند هستند که کاهش حجم معاملات سهام بیانگر این مطلب است.
همایون هیوند تصریح کرد: در صورتی که اخبار مثبتی خصوصا در حوزه سیاست خارجی و مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های آتی منتشر شود که منجر به بازگشت اشخاص حقیقی به بازار سرمایه شود، به طور قطع می‌توان انتظار تغییر روند کنونی و رشد بازار سرمایه را داشت.
او تاثیر ماه رمضان در شرایط کنونی را رد کرد و گفت: به نظر می‌رسد بازار سرمایه به بلوغ بیشتری نسبت به سال‌های گذشته رسیده است و سیکل‌های سنتی نمی تواند تاثیر چندانی در نگرش سرمایه‌گذاران داشته باشد. برای مثال در فصل بهار و مجامع شرکت‌ها که به طور سنتی در بازار سرمایه مثبت می‌شد، در سال جاری با توجه به ریسک‌های بازار این گونه نشد، بنابراین در ماه رمضان نیز نمی توان انتظار داشت که با توجه به روند تاریخی شاهد رکود بازار سرمایه باشیم و باید در انتظار اثرات انتشار گزارش‌های میان دوره‌ای شرکت‌ها و همچنین اخبار پیرامون مذاکرات هسته‌ای باشیم که به طور قطع اثر بیشتری بر معاملات سهام شرکت‌های بورسی و روند بازار خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: در مقطع کنونی سرمایه‌گذاران باید دید نوسان‌گیری را فراموش کنند و اقدام به ایجاد سبد سهامی از شرکت‌های پر پتانسیل با دید بلند مدت کنند، شاید بتوان انتظار داشت با فروکش نمودن جو روانی ایجاد شده در اثر تحریم‌ها و گشایشی درخصوص مذاکرات هسته‌ای سرمایه‌گذاران بلندمدت بازدهی بیش از ۵۰ درصد را با دید یکساله کسب کنند. همچنین گردانندگان بازار سرمایه نیز باید با تعامل بیشتر با شرکت‌ها و دادن اطلاعات بیشتر به سرمایه‌گذاران خصوصا در مواردی نظیر نوسانات نرخ ارز، شفافیت بازار را بیشتر کنند تا سرمایه‌گذاران کمتر تحت تاثیر شایعات مخرب قرار گیرند و با اطلاعات مستند اقدام به معاملات در بازار کنند.
مدیرعامل شرکت توسعه مدیریت و سرمایه‌گذاری آرمان گوهر ایرانیان با بیان اینکه نوسان‌گیری برای بازار سرمایه مخرب است، ادامه داد: نگاه نوسان گیری خصوصا در مورد شرکت‌های کوچک که با ورود پول اندکی می‌توانند نوسانات قابل توجهی را شاهد باشند، برای بازار سرمایه بسیار خطرناک است، زیرا باعث رشد حبابی قیمت سهام می‌شود و خریداران غیرحرفه‌ای که معمولا در انتهای روند صعودی وارد این سهام می‌شوند زیان قابل توجهی را باید تحمل کنند که نمونه آن را در ماه‌های گذشته در سهام صنعت قند و شکر و همچنین صنعت کاشی و سرامیک شاهد بوده‌ایم که باعث خروج سهامداران حقیقی از بازار و از دست رفتن اعتماد آنان شد.
وی درخصوص مجامع برگزار نشده و افزایش زیان شرکت‌ها بعد از عرضه گفت: در خصوص شرکت‌های پالایشی می‌توان گفت که صورت‌های مالی اکثر این شرکت‌ها شفاف نیست و بیشتر آنها اختلاف حساب بسیار با اهمیتی با شرکت پخش فرآورده‌های نفتی دارند که بهتر بود قبل از عرضه سهام این گروه از شرکت‌ها در بورس این مشکلات مرتفع شده تا صورت‌های مالی شفافی از سوی این شرکت‌ها ارائه شود. البته برخی سرمایه‌گذاران ریسک پذیر از ابهام صورت‌های مالی این شرکت‌ها استقبال کرده‌اند و انتظار دارند که با خرید سهام شرکت‌های پالایشی که با قیمتی کمتر از ارزش جایگزینی آنها عرضه شده بازدهی قابل توجهی را کسب کنند.
بورس از فاکتورهای سنتی تبعیت نمی‌کند
اما مدیرعامل کارگزاری حافظ هم با بیان اینکه در چند سال اخیر بسیاری از قواعد معاملاتی که در گذشته وجود داشت نقض شده است، گفت: بنابراین مانند گذشته نمی توان مطمئن بود که بازار در فصل مجامع مثبت است یا در ماه مبارک رمضان منفی. اقبال‌نیا افزود: روند بازار در شرایط کنونی، بیش از آنکه تابع ماه مبارک رمضان باشد متاثر از شرایط بین‌المللی و ریسک‌های سیستماتیک است. به این معنا که طیف‌های خاصی از سرمایه‌گذاران که افق کوتاه مدت نسبت به بازار دارند از آن خارج شده اند و سرمایه‌گذاران بلند مدت در بازار باقی مانده اند که با رویکرد بنیادی و با نگاه بلندمدت اقدام به خرید سهام در کف قیمتی می‌کنند.
محمد اقبال‌نیا در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد تصریح کرد: در شرایط کنونی بهتر است سرمایه‌گذاران نگاه بلندمدت به بازار داشته باشند و اسیر نوسانات و جو کوتاه‌مدت بازار نشوند. مسوولان بازار هم شایسته است نهایت مساعی خود را برای افزایش شفافیت بازار به کار گیرند. آفت امروز بازار سهام ابهام در دورنمای آتی است، چه در مسائل کلان و چه در تصمیماتی که به صورت خلق‌الساعه و بدون در نظر گرفتن منافع سهامداران توسط دولت اتخاذ می‌شود. تبدیل سوخت گاز به مازوت در مورد شرکت‌های سیمانی، بحث پیرامون افزایش حقوق مالکانه معادن، اخذ عوارض بر صادرات، افزایش مالیات و مسائلی از این قبیل موجب بی اعتمادی و دلسردی سرمایه‌گذاران می‌شود.
مدیرعامل کارگزاری حافظ درخصوص نوسان‌گیری نیز با اشاره به اینکه نوسانات، جزء لاینفک بازار است و موجب شادابی بازار می‌شود، تاکید کرد: در هر بازاری نوسان‌گیران نیز در کنار سرمایه‌گذاران بلندمدت حضور دارند و نقش خاص خود را به لحاظ نقدشوندگی بازار ایفا می‌کنند. اگر قرار باشد همه صرفا با دید بلند مدت در بازار حضور یابند دیگر سهامی معامله نمی شود و نقدشوندگی بازار دچار خدشه می‌شود. منتها نوسانات باید در فضایی شفاف و به دور از شایعات، رانت و سوء استفاده شکل گیرد.
اقبال‌نیا ادامه داد: به نظر می‌رسد با ارائه گزارش‌های سه ماهه شرکت‌ها که مقارن با ماه مبارک رمضان شده است؛ تا اندازه‌ای عملکرد میان دوره‌ای شرکت‌ها و افق پیش روی آنها شفاف شود و بازار بتواند تا اندازه‌ای بر فضای ناشی از مسائل کلان غلبه نماید و قیمت سهام به ثبات نسبی برسد. ضمن اینکه ریسک‌های بین‌الملل در قیمت‌ها و نسبت P/E سهام انعکاس یافته و در حالی که ریسک رو به پایین اکثر سهام محدود است؛ با کوچک‌ترین اخبار مثبت می‌توان شاهد رشد بازار بود.
رمضان بورس‌های خارجی چگونه می‌گذرد؟
یک تحلیلگر بازار سرمایه نیز در تشریح شرایط کنونی معاملات بورس تهران خاطرنشان کرد: بازار سهام کشورمان به طور سنتی هر ساله با آغاز ماه مبارک رمضان شاهد کاهش قابل توجه حجم معاملات و نیز کاهش نسبی بازدهی است، به طوری که در ۵ سال اخیر، بازده بازار سهام در این ماه به طور متوسط حدود یک درصد کمتر از سایر ماه‌های سال بوده است. علی ابراهیم‌نژاد در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد افزود: البته تاثیر ماه مبارک رمضان که از آن به Ramadan effect یاد می‌شود در بازارهای سهام کشورهای مسلمان دیگر تاثیرات متفاوتی دارد. به عنوان مثال، بررسی‌های انجام شده در بازار سهام عربستان و پاکستان حاکی از کاهش نوسانات بازار و عدم تغییر قابل توجه بازدهی نسبت به سایر ماه‌ها است.
وی تاکید کرد: در خصوص بازار سهام کشورمان، به نظر می‌رسد رفتار فعالان بازار در ماه مبارک امسال تحت تاثیر سه فاکتور قرار دارد: اول، رکود نسبی بازار در این ماه است که به طور سنتی در کاهش حجم معاملات و کم شدن فعالیت معامله گران منعکس می‌شود. دوم مقارن شدن ماه رمضان امسال با انتهای فصل مجامع و به عبارتی آغاز یک دوره کم خبر در بازار است که اتمام مجامع شرکت‌ها و گزارش‌های سه ماهه اول به طور طبیعی بازار را وارد یک خلأ خبری می‌کند. فاکتور سوم نیز نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی است که در چند ماه اخیر گریبانگیر بازار بوده و به طور مشخص شامل تورم، تلاطمات ارزی و مباحث مربوط به مناقشات هسته‌ای است. ابراهیم‌نژاد تاکید کرد: در چنین فضایی و در صورت تداوم حضور این سه فاکتور می‌توان انتظار رکود عمیق تری را نیز نسبت به سال‌های قبل داشت. سرمایه‌گذاران نیز با عنایت به این عوامل به طور طبیعی بسیار محتاطانه تصمیم‌گیری کرده و از خرید سهام در قیمت‌های بالا خودداری می‌کنند که این امر در افزایش بازده مورد انتظار آنها و همین‌طور کاهش نسبت P/E بازار قابل مشاهده است.
این تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص عرضه سهام جدید در شرایط کنونی نیز گفت: عرضه‌های اولیه یکی از ابزارهایی هستند که می‌توانند تا حدی در تغییر فضای راکد کنونی در بازار، افزایش خوشبینی سرمایه‌گذاران و حتی جذب سرمایه‌گذاران جدید و تزریق نقدینگی از بیرون به بازار کمک کنند. در چنین فضایی، عدم شفاف‌سازی و افشای اطلاعات کامل چه سهوی و چه عمدی می‌تواند لطمه جدی به اعتماد سرمایه‌گذاران وارد کرده و تمایل آنها به شرکت در عرضه‌های اولیه آینده به شدت کاهش دهد.
آسیبی که گزندهای ناموفق به بازار می‌زند
ابراهیم‌نژاد ادامه داد: متاسفانه هنوز هم سریال عرضه‌های اولیه حتی بدون برگزاری جلسات معارفه و افشای اطلاعات کافی و درست در بورس تهران ادامه دارد و واقعیت این است که سرمایه‌گذاران نیز عرضه‌های ناموفق را بسیار بهتر از عرضه‌های موفق به خاطر می‌سپارند. عرضه‌هایی همچون بیمه دانا و بسیاری موارد مشابه تا مدت‌های طولانی در حافظه سرمایه‌گذاران جاخوش می‌کند و خود را در بی اعتمادی بلندمدت به سهام آن شرکت نشان می‌دهد.
به عنوان نمونه، شرکت اینترنتی Groupon مدتی پس از عرضه اولیه خود در سال ۲۰۱۱ در بورس آمریکا اعلام کرد که به دلیل اشتباه در انتخاب رویه‌های حسابداری زیان پیش بینی شده خود را افزایش می‌دهد که بی اعتمادی و واکنش بسیار منفی بازار را در پی داشت و در فاصله چند ماه این شرکت بیش از ۷۰ درصد ارزش بازار خود را از دست داده است.
این تحلیلگر بورس تهران تصریح کرد: خوشبختانه به نظر می‌رسد فعالان بازار هم‌اکنون به این باور رسیده‌اند که بررسی دقیق و موشکافانه پیش از خرید در عرضه‌های اولیه یک ضرورت است و دیگر به هر عرضه اولیه به دید سود بادآورده چند ده درصدی نگریسته نمی‌شود. لازم است سرمایه‌گذاران حقیقی و خرد نیز در این خصوص توجه بیشتری کرده و تنها پس از مطالعه دقیق امیدنامه و صورت‌های مالی و اطمینان از فهم کامل مدل کسب و کار شرکت، اقدام به خرید در عرضه اولیه کنند تا متحمل زیان نشوند. مسوولان بازار نیز علاوه بر رسیدگی قانونی به موارد رخ داده در انجام عرضه‌های اولیه بعدی دقت و وسواس بیشتری به خرج داده و اجازه انجام عرضه اولیه عجولانه قبل از افشای کامل اطلاعات و اطلاع رسانی دقیق به فعالان بازار را ندهند.
ابراهیم‌نژاد با اشاره به استراتژی‌های خرید و فروش گفت: سرمایه‌گذاران بلندمدت بنا به ذات استراتژی سرمایه‌گذاری خود بر اساس چشم انداز سودآوری شرکت‌ها در یک افق بلندمدت تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرند و زمانی که فاصله قیمت سهم و ارزش ذاتی آن افزایش یابد تمایل بیشتری به خرید دارند. بر این اساس، سرمایه‌گذاران تصمیم خود را فارغ از نوسانات مقطعی بازار اتخاذ می‌کنند و با توجه به کاهش چشمگیر قیمت‌ها در یک سال اخیر به نظر می‌رسد اتفاقا فرصت‌های جذابی برای سرمایه‌گذاری در یک افق بلندمدت، البته به شرط در نظر گرفتن ملاحظات نقدشوندگی، وجود داشته باشد. وی در پایان با تاکید بر اینکه همیشه رویدادهای تعیین‌کننده یا همان قوهای سیاه در شرایطی ظاهر می‌شوند که همگان کمترین شانس را برای آن قائلند، گفت: هرگونه تغییر قابل اعتنا در جهت روشن‌تر شدن فضای اقتصادی و سیاسی از جمله دستیابی به توافقات ملموس و روشن در مذاکرات هسته‌ای ممکن است روند کنونی بازار را دچار دگرگونی بنیادین کند.
ابهامات شرکت‌ها به زودی رفع نمی‌شود
در همین حال مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آوین نیز در این خصوص گفت: بعد از اعلام سلسله‌ای از اخبار منفی و کاهش قیمت‌های سهام به دلیل این اخبار منفی به نظر می‌رسد که بازار به یک تعادل نسبی رسیده و قیمت‌ها براساس اخبار منتشر شده تعدیل شده‌اند. در چنین شرایطی اکثر فعالان بازار استراتژی عدم معامله و حفظ ترکیب پرتفوی‌های قبلی را از دستور کار قرار داده‌اند. به همین دلیل طی چند روز گذشته، بازار سهام وارد یک دوره رکود شده است، به طوری که حجم معاملات بسیار کم و نوسانات زیادی نیز در نمادهای بزرگ بازار دیده نمی‌شود.
مجتبی کامل‌نیا در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تصریح کرد: در شرایط فعلی به سرمایه‌گذاران توصیه می‌کنم که به دلیل افزایش ریسک‌های بازار تصمیم به خروج کلی از بازار سرمایه را نگیرند. بلکه با تحلیل دقیق این ریسک‌ها می‌توان با تشکیل یک سبد سهام مناسب بازدهی معقولی را در آینده کسب کرد، زیرا قیمت‌های فعلی سهام نیز همراه با افزایش ریسک‌ها کاهش قابل توجهی داشته‌اند. این در حالی است که چنانچه تغییر مهمی اتفاق نیفتد پیش‌بینی می‌شود که روزهای آینده بازار شاهد حجم معاملات پایین و نوسانات کم قیمت سهام در بورس باشیم.
کامل‌نیا درخصوص عرضه نامناسب شرکت‌های اصل ۴۴ در شرایط کنونی افزود: به عنوان یک قاعده کلی قبل از عرضه سهام به عموم باید شفاف‌سازی کامل یک شرکت انجام شود و ریسک‌های اساسی و جریانات نقد آتی یک شرکت کاملا معرفی و شفاف شود.
اما در حال حاضر اکثر شرکتهایی که کاندیدای ورود به بازار سرمایه هستند دارای نقاط ابهامی فراوانی هستند که در کوتاه مدت نیز این ابهامات رفع نمی‌شوند. تجربه چند سال گذشته بازار سرمایه ایران نیز نشان می‌دهد که شرکت‌های دولتی پس از عرضه اولیه و طی یک یا دو سال حضور در بازار سرمایه به شفافیت لازم می‌رسند (نظیر شرکت مخابرات ایران) اما نکته مهم این است که عرضه سهام چنین شرکتهایی در بازار در شرایط فعلی که بازار از ریسک‌های متعددی رنج می‌برد، اقدام درستی نیست و اضافه کردن ابهامات بیشتر به ابهامات قبلی بازار تبعات خوبی را به همراه نخواهد داشت.
نوسان‌گیران رونق بازار را افزایش می‌دهند
افزون بر این، مدیرعامل کارگزاری امید سهم با اشاره به اینکه تفکری که نوسان‌گیری درست نیست را قبول ندارم، گفت: بازار بورس باید مکانیزم‌ها را قوی کند و اگر مدیران سازمان سرمایه‌گذاران را به سمت نوسان‌گیری و خرید و فروش‌های آنی هم سوق دهند، نقدشوندگی بازار افزایش می‌یابد تا اعتماد به بازار را افزایش دهد. فریبرز پرنا در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد افزود: با تاثیر مثبت نوسان‌گیری بازار به حرکت درمی‌آید، بنابراین در شرایطی که یکی از بحران‌های بازار ما نقدشوندگی است که سرمایه‌گذاران نمی‌توانند سرمایه خود را به موقع خارج کنند. به این ترتیب ایجاد مانع برای نوسان‌گیری فعالان بازار تاثیر منفی قابل توجهی دارد. این در حالی است که در شرایط کنونی معامله‌گران اعتمادی به شرایط اقتصادی و سیاسی ندارند و تمایل دارند به سرعت از بازار خارج شوند، زیرا نمی‌توانند افق زمانی بسازند.
وی با بیان اینکه حجم اندک معاملات طی ۲۸ ماه گذشته بی‌سابقه بوده است، گفت: به دلیل حجم پایین معاملات افرادی که می‌خواهند خرید و فروش کنند و به خصوص در مواقع فروش، با مشکل مواجه می‌شوند. زیرا در حال حاضر تعداد سرمایه‌گذاران کاهش یافته و بازار به سمت رکود پیش می‌رود.
پرنا با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی افت معاملات به ماه رمضان ربطی ندارد، افزود: مشخصه بازار ما این است که همیشه خریدار ندارد و عدم فعالیت همیشگی خریداران است که تاثیر منفی بر فعالیت معامله‌گران دارد. به طوری که حتی در شرایط کنونی که قیمت بیشتر سهام بسیار جذاب است، هم نمی‌تواند سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار دهد.
وی با اشاره به اینکه عرضه سهام در این شرایط بازار بورس کار اشتباهی است، تاکید کرد: در حال حاضر سهام بسیار خوبی در بازار داریم که به دلیل مشکل نقدینگی بازار به آنها توجه نمی‌کند، بنابراین عرضه‌های جدید اصلا منطقی نیست. پرنا افزود: شاید مدیران بازار بخواهند شوک مثبت به معامله‌گران و بازار بدهند و عرضه را صورت می‌دهند، اما متاسفانه در عرضه‌های اولیه خروج نقدینگی و تجارب منفی داشتیم؛ به طوری که بازار در عرضه پارسان شوک جذب نقدینگی را داشت، هرچند خود عرضه شوک مثبت داشت. اما تاثیر منفی عرضه سنگین پارسان بیشتر از تاثیر مثبت بود.
یک ده آباد بهتر از یک شهر ویران
مدیرعامل امید سهم با اشاره به اینکه یک ده آباد بهتر است از یک شهر ویران، گفت: حداقل شرط لازم برای عرضه سهام اطمینان از وجود نقدینگی در بازار سهام است. بهتر است که بازار بورس ما نقدینگی خوبی داشته باشد به جای اینکه کمیت و تعداد شرکت‌ها را افزایش دهیم. بنابراین عرضه‌های اولیه در این شرایط منطق خوبی ندارند.
پرنا با تاکید بر اینکه زمانی که بازار دچار عدم تعادل می‌شود عرضه‌های اولیه نباشد بهتر است، گفت: در یکی دو سال گذشته همواره ترس از نقدینگی بازار را داشتیم. شرکتهایی که در بازار بلاتکلیف هستند، شرکت‌های بسیار خوبی هستند. این در حالی است که کارنامه عرضه شرکت‌های اصل ۴۴ با ورود شرکتهایی نظیر حفارس، پالایشگاه با گزارش‌های اولیه بدتر شده است و نشان می‌دهد مدیران از آستانه ورود می‌خواهند سیمان بهتری نشان بدهند که بازار بورس را دچار بی‌اعتمادی می‌کند، این درحالی است که اگر اطلاعات واقعی را بدهند شرایط پذیرش را ندارند و تنها موج بی‌اعتمادی را ایجاد می‌کنند. اما سوال اصلی اینجاست که چه اصراری هست که زمانی که نقدشوندگی هم نداریم شرکتی با اطلاعات غلط وارد بازار شود؟
ارسال نظر