تعادل بورس در سایه گزارش‌های بهاره

عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی جنب پل حافظ

تعادل بازار در سایه گزارش‌های بهاره

گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار نخستین هفته پس از فصل مجامع را با تعادل نسبی به پایان رساند؛ تعادلی که در نهایت به رشد ۶/۹۴واحدی شاخص کل معادل ۲/۰ درصد منجر شد.

معامله‌گران بازار سرمایه در شرایط کنونی در مسائل‌ کلان با برخی تحولات مهم مواجه هستند. در هفته گذشته در مسائل‌ سیاسی داخلی سخنان رهبر معظم انقلاب از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود.

ایشان راه مقابله با فشارهای اقتصادی را اجرای اقتصاد مقاومتی دانستند و در تبیین الزامات اقتصاد مقاومتی افزودند: مردمی کردن اقتصاد با اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و توانمندسازی بخش خصوصی، کاهش وابستگی به نفت، مدیریت مصرف، استفاده حداکثری از زمان، منابع و امکانات و حرکت براساس برنامه و پرهیز از تغییر ناگهانی قوانین و سیاست‌ها از ارکان اقتصاد مقاومتی به شمار می‌روند.

تاکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ بار دیگر مسوولیت دستگاه‌های دولتی و بازار سرمایه، برای بسترسازی جهت تحقق اهداف اقتصادی این طرح را ایجاب می‌کند.

در همین حال در مسائل سیاسی خارجی دیدار کارشناسانه باقری و اشمیت در ترکیه با توافق جهت ادامه مذاکرات پس از تماس اشتون و جلیلی به پایان رسید.

در صحنه اقتصادی معامله‌گران روز چهارشنبه شاهد برگزاری جلسه ۵ساعته غیرعلنی مجلس شورای اسلامی در مورد تحریم‌ها و گرانی اقلام غذایی بودند. در این دیدار که جزئیات کمی در مورد آن منتشر شده است سخنان وزیر نفت در مورد وضعیت تولید نفت کشورمان و رییس کل بانک مرکزی در مورد وضعیت ارزی کشورمان از اهمیت برخوردار بود که در نهایت اولین تصمیم اتخاذ شده در این جلسه قطع پرداخت ارز مسافرتی بود.

این تصمیم باعث شد تا در روز ۵شنبه بهای دلار در بازار آزاد تهران افزایشی نسبی را شاهد باشد که این افزایش نسبی به همراه بازگشت دوباره بهای اونس به بالای مرز روانی یک هزار و ۶۰۰ دلار موجب رشد قیمت سکه نیز شد.

در انتظار مشخص شدن سیاست‌های ارزی

در صحنه اقتصادی کشور شایعه ایجاد نظام سه نرخی ارز همچنان فضای ابهام‌آلودی را بر صنایع ایجاد کرده است. در شرایط کنونی مشخص نیست که چه شرکت‌هایی می‌توانند از ارز دولتی ۱۲هزار و ۲۶۰ریال یا نیمه آزاد صادراتی ۱۵هزار ریال استفاده کنند و در مقابل چه شرکت‌هایی مشمول فروش ارز خود به نرخ آزاد و صادراتی هستند. انتظار می‌رود این مساله در چند هفته آینده بازار سرمایه را دستخوش نوسان کند. در همین حال چالش اساسی در مورد شرکت‌های عمده بازار سرمایه است که تولیدات آنها مواد اولیه دیگر صنایع به شمار می‌رود. نحوه نرخ‌گذاری محصولات این شرکت‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که اگر نرخ‌گذاری محصولات این گروه از صنایعی نظیر پالایشگاه‌ها با نرخ دولتی صورت گیرد، شرکت‌های مصرف‌کننده می‌توانند به سادگی با فروش محصول نهایی خود بر مبنای ارز با نرخ آزاد سود بالایی را به دست آورند.

چالش‌هایی از این دست اقتصاد شرکت‌های بورسی را با تهدید مواجه می‌سازد که نمونه بارز آن مساله اختلاف نرخ میان پالایشگاه اصفهان و پتروشیمی اصفهان است، چرا که در این حالت پالایشگاه در صورت واگذاری خوراک به نرخ دولتی به پتروشیمی اصفهان فرصتی می‌دهد که با فروش محصول نهایی براساس نرخ ارز آزاد سود فوق‌العاده‌ای را ببرد. در همین حال خود پالایشگاه نیز با چالشی این گونه با دولت مواجه است که در صورت فروش نفت براساس نرخ ارز آزاد وضعیت اقتصادی آنها تغییری عجیب خواهد کرد.

در همین حال در حوزه اقتصادی همچنان خبرهای ضد و نقیضی در مورد مرحله دوم طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به گوش می‌رسد. در این رابطه معاون وزیر نیرو با تاکید بر اینکه قیمت برق حداقل تا پایان تابستان سال جاری گران نمی‌شود، از نهایی شدن سناریوی قطعی افزایش قیمت برق در ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها خبر داد.

محمد بهزاد در گفت‌وگو‌ با مهر در توضیح جزئیات بسته‌های حمایتی مشترکان خانگی، تجاری، صنایع و کشاورزی پس از افزایش قیمت برق در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، گفت: پس از اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها مصرف برق مشترکان خانگی و تجاری حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است.

وی، افزود: همچنین متوسط مصرف برق مشترکان صنعتی کشور حدود ۵ درصد و مصرف برق در بخش کشاورزی حدود ۱۵ درصد افزایش یافت که این موضوع حاکی از آن است که حمایت‌های دولت از بخش‌های تولیدی کشور در فاز اول هدفمندی یارانه‌ها جواب داده است.

بهزاد همچنین با تاکید بر اینکه در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها یک سری بسته‌های حمایتی پیش‌بینی شده است، اظهار کرد: بر این اساس پیش‌بینی می‌شود افزایش قیمت برق برای ۷۰ درصد مشترکان خانگی و تجاری ناچیز باشد.

در مسائل‌ اقتصادی، بازارهای جهانی هفته گذشته شاهد انتشار خبرهای متفاوتی از وضعیت اقتصادی آمریکا و اروپا بودند که در نهایت نرخ‌های فلزات و مواد خام با رشد مواجه شد. بازگشت بهای نفت به بالای ۱۰۵دلار در نفت برنت نیز موجب آرامش بازارهای جهانی شده است. در بازارهای جهانی بهای مس به ۷هزار و ۵۱۱دلار رسیده است و بهای سه فلز رنگین دیگر شامل آلومینیوم ،روی و سرب نیز به ترتیب یک هزار و ۸۶۵دلار، یک هزار و ۸۰۹دلار و یک هزار و ۸۷۰دلار رقم خورده است و بهای بیلت فولادی نیز به رقم ۳۹۰ دلار در هر تن رسیده است.

گزارش‌های سه ماهه شرکت‌ها رسید

در هفته گذشته معامله‌گران شاهد انتشار گسترده گزارش‌های سه ماهه شرکت‌های بورسی بودند. هر چند که بخش قابل ملاحظه‌ای از این گزارش‌ها با رشد فروش ناشی از افزایش قیمت فروش محصولات همراه بود، اما نکته نگران‌کننده در این گزارش‌ها افت تولید شرکت‌ها در سه ماه نخست امسال است.

هر چند این افت را می‌توان ناشی از شوک اولیه برخی از تغییرات در صحنه اقتصاد و اقتصاد سیاسی کشور توصیف کرد، اما ادامه این افت در گزارش‌های بعدی نگرانی شدیدی را به همراه خواهد آورد. در هفته گذشته حتی بهترین گزارش‌های منتشره نیز با کاهش تولید مواجه بودند. به عنوان نمونه گزارش توام با تعدیل ۳۰درصدی فولاد مبارکه نیز در خود افت ۹درصدی تناژ تولید و ۳/۳درصدی تناژ فروش را همراه داشت؛ هر چند که در نهایت رشد قیمت محصولات به افزایش ۳/۳۱درصدی مبلغ فروش منجر شد.

در همین حال فولاد خوزستان نیز با ۳۱/۱ درصد افت تولید، ۵/۲ درصد کاهش تناژ فروش و در نهایت رشد ۴۸درصدی مبلغ فروش را شاهد بود.

در همین حال شرکت‌های دیگر نیز با افت تولید همراه بودند: داروسازی کوثر ۵/۶۲درصد، پارس خودرو ۳۴درصد، شیمی دارویی داروپخش ۸/۴۷ درصد، جابرابن حیان ۴۳درصد و سایپا ۴۵درصد افت را گزارش کرده‌اند، هر‌چند افت‌های کمتر از ۱۰تا ۱۵درصد قابل جبران تلقی می‌شود، اما زمانی که دامنه این افت به رقم‌هایی نظیر آنچه در پتروشیمی زاگرس رخ داده است، جبران آن با محدودیت‌های ساختاری تولید نیز روبه‌رو‌ خواهد شد. در این شرایط قطعا نمی توان به افزایش نرخ (به ویژه ناشی از جهش ارزش دلار) به عنوان فاکتور اساسی برای رشد فروش استفاده کرد، چرا که در سال‌های آینده این افزایش نرخ ممکن است، رخ ندهد.

از این رو در تحلیل‌های صورت گرفته در مورد شرکت‌ها لزوم توجه به بحث تداوم تولید همزمان با مساله فروش از اهمیت برخوردار است، چرا که در نهایت اگر تولیدی نباشد فروشی نیز رخ نخواهد داد.

اولین ورشکستگی بورسی

طی هفته سپری شده گزارش سه ماه نخست فعالیت گاز لوله نشان از نخستین ورشکستگی در بازار سرمایه داشت. در حالی که سال گذشته فرومولیبدن کرمان انحلال شرکت را اعلام کرد و از این نظر در سال‌های اخیر اقدامی کم سابقه را در بورس رقم زد. در سال جاری نیز گاز لوله رسما اعلام کرد که عدم توان بازپرداخت بدهی‌های بانکی و سخت‌گیری‌های بانک‌ها نسبت به ارائه ضمانتنامه‌های بانکی جهت حضور در مناقصات شرکت‌های گاز و آب و فاضلاب کشور، سبب شد که در تاریخ سوم خرداد امسال هیات مدیره شرکت دادخواست ورشکستگی به مجتمع قضایی شهید بهشتی ارائه نموده که تا تاریخ ارسال گزارش، حکم دادگاه مبنی بر اعلام تاریخ ورشکستگی و پذیرش یا عدم پذیرش آن صادر نشده است. به علاوه به جهت شرایط خاص اقتصادی و عدم عرضه مناسب تولید‌کنندگان مواد اولیه، تامین به موقع مواد اولیه یکی از دغدغه‌های آتی شرکت در سال مالی ۹۱ است.

این تصمیم و همچنین پیشنهاد هیات مدیره صدرا برای خارج کردن این شرکت از بورس می‌تواند در تاریخ تحولات بورس اتفاقات جدیدی را رقم بزند. در همین حال کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تداوم مخالفت مسوولان بورس با افزایش سرمایه شرکت‌های مشکل دار از محل تجدید ارزیابی شمار بیشتری از شرکت‌های بورسی را به سوی خروج داوطلبانه از بازار سرمایه هدایت کند.

برای بسیاری از شرکت‌های زیان ده افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی تنها راه باقیمانده برای ادامه حیات شرکت به شمار می‌رود.

در بازار چه خبر بود؟

بورس اوراق بهادار روز چهارشنبه شاهد شرایط متعادل با گرایش کاهشی پررنگ تر بود که در نهایت به افت کم رنگ شاخص معادل ۵/۵ واحد رسید.

در بازار روز چهارشنبه تشکیل صف فروش برای دو نماد ایران خودرو و گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو موجب شد، بخشی از اقبال عجیب معامله‌گران به گروه خودرویی که از زمان بازگشایی نماد سایپا آغاز شده بود، فروکش کند. در همین حال گروه قندی نیز با عرضه‌های قابل ملاحظه مواجه شده تا در نهایت تنها گروه فلزی و پتروشیمی حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند. در گروه خودرویی، معامله‌گران با نگرانی در انتظار تصمیم بانک مرکزی در مورد تخصیص یا عدم تخصیص ارز دولتی به صنعت خودرو هستند.

در هفته پیش وزارت صنعت، معدن و تجارت با گروه‌بندی تمام کالاهای وارداتی در ۱۰ اولویت، ارز مرجع را تنها مختص کالاهای دارای اولویت یک تا پنج دانست. اولویت‌هایی که ظاهرا مواد اولیه و قطعات خودرو در آن جایی نداشته و طبق آن تخصیص ارز مرجع به واردکنندگان مواد اولیه و قطعات خودرویی عملا منتفی شده است.

در عین حال چند روز پیش نیز خبری از ابلاغیه کارگروه حمایت از تولید به بانک مرکزی منتشر شد که در آن ضمن صدور دستور تخصیص ۲۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار مصوب به صنعت خودرو، بر «ضرورت تسریع و تسهیل در گشایش اعتبار ارزی ورود مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنعت خودرو و قطعه‌سازی خودرو با نرخ ارز مرجع» تاکید شده بود.

در این شرایط مشخص نیست ملاک عمل مسوولان بانک مرکزی در تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه و قطعات خودرویی، مصوبه کارگروه حمایت از تولید در خصوص استفاده از ارز مرجع برای واردات مواد اولیه و قطعات خودرویی بوده یا به گروه‌بندی وزارت صنعت، معدن و تجارت عمل شده و قطعه‌سازان و خودروسازان داخلی از دریافت ارز مرجع ۱۲۲۶ تومانی برای واردات مواد اولیه محروم خواهند شد؟

در گروه پتروشیمی، کارشناس امور سهام پتروشیمی زاگرس با تکذیب شایعه خارج شدن یکی از واحد‌های تولیدی این مجتمع از مدار اعلام کرد: این واحد تولیدی در حال تعمیرات بوده است.

شهرام موحد، کارشناس امور سهام پتروشیمی زاگرس در اظهاراتی گفت: یکی از واحد‌های تولیدی پتروشیمی زاگرس در حال تعمیر است و این یک امر طبیعی برای هر شرکت تولید کننده است و این شرکت موظف است که هر سال با توجه به استانداردها واحد تولید را تعمیر کند.

موحد با اشاره به تکذیب این خبر افزود: هیچ یک از واحد‌های پتروشیمی زاگرس از مدار تولید خارج نشده اند و پتروشیمی زاگرس و تمام شرکت‌های دیگر برای تعمیرات نیاز به بودجه خاصی دارد که هر سال بودجه‌ای به این واحد تعلق می‌گیرد.

به گفته وی، در حال حاضر این واحد به مدار تولید برگشته و رفته رفته ظرفیت تولید خود افزایش می‌دهد و هیچ مشکلی با واحد تولید نداریم.

در گروه تصفیه نفت، پالایشگاه اصفهان که حتی پیش از مجمع نیز نماد آن بازگشایی نشد، در گزارش سه ماهه خود رشد ۱۲درصدی سود نسبت به سه ماه نخست سال قبل را اعلام کرد. در همین حال در این گزارش اگر چه سود ناخالص شرکت ۶۴درصد افت را نشان می‌دهد اما درآمد متفرقه به میزان ۶/۵۴ میلیارد تومان موجب رشد سود نهایی شد شده است. در این گروه دو پالایشگاه تهران و لاوان احتمالا در چند ماه آینده در فرابورس عرضه خواهند شد.

در گروه انفورمایتک، امروز بلوک ۷۱/۷ درصدی داده‌پردازی ایران به روی تابلو می‌رود. این بلوک را شرکت در حال انحلال سرمایه‌گذاری ایرانیان در نرخ ۲هزار و ۶۰۰ریال به صورت نقد و یکجا عرضه می‌کند.

در گروه معدنی، اردشیر سعد‌محمدی مدیرعامل ملی مس از تغییر تکنیک استخراج مواد معدنی متناسب با افزایش تولید خبر داد و افزود: به همین دلیل خریداری ماشین‌آلات جدید و نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل در دستور کار قرار دارد.

مدیر‌عامل «فملی» تصریح کرد: مجموع این برنامه‌ها به ما کمک خواهد کرد که نقش مس در تولید ناخالص ملی به بیش از ۸/۱ درصد برسد، البته این عدد با شرایط فعلی مقایسه می‌شود. به عبارت دیگر مبنای ما این است که اگر سایر شرایط هم رشد پیدا کند، در برنامه بلند‌مدت هم به این استراتژی شکل فنی‌تر و گسترده‌تری ببخشیم تا بتوانیم با توانایی‌هایی که در کشور وجود دارد، نقش صنایع مس را در تولید ملی ارتقا دهیم.

مشکل برقی نداریم

در گروه تجهیزات معاون وزیر نیرو در واکنش به اظهار نگرانی مدیرعامل مپنا از کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت برق گفت: در سرمایه‌گذاری برق مشکلی نداریم ولی از زاویه دید مسوولان مپنا، عدم سرمایه گذاری در این صنعت فعالیت مپنا را کساد می‌کند. وی افزود: در هر حال وزارت نیرو به طور مرتب در حال سرمایه‌‌گذاری است و این موضوع از زاویه دید مپنا درست است، چرا که اگر در برق سرمایه‌گذاری انجام نشود فعالیت مپنا کساد می‌شود.

در گروه بانکی، بانک صادرات در گزارش سه ماهه خود افت قابل ملاحظه‌ای در سود شرکت را گزارش کرده است. این شرکت در سه ماه نخست تنها ۱۳ریال سود معادل ۱/۳۰ میلیارد تومان را محقق کرده است، حال آنکه سه ماه نخست سال گذشته شرکت ۱۱۷میلیارد تومان سود را گزارش کرده بود. در این گروه، مدیرعامل بانک تجارت گفت: استقرار نظام برنامه‌ریزی استراتژیک، راه‌اندازی شرکت بیمه تجارت، راه‌اندازی شرکت کیف پول الکترونیکی از‌ مهم‌ترین برنامه‌های در دست اقدام بانک تجارت است.

در گروه بیمه‌ای نیز هفته گذشته بیمه آسیا تحقق ۸۵ریال سود را گزارش کرد که ۲۵درصد بیش از مدت مشابه سال قبل بوده است.

در مجموع بازار سرمایه در روز چهارشنبه متعادل رو به ضعف بود که در آن ۸/۴۱ میلیارد تومان سهام داد‌و‌ستد شد. که ۶/۳۱ درصد این معامله را جابه‌جایی ۴/۷۱میلیون سهم سرمایه‌گذاری مسکن تشکیل داد و از ۱۸۴نمادی که به روی تابلو رفتند ۱۰۷نماد با کاهش قیمت و ۷۲نماد با رشد ارزش همراه شدند.