آغاز فصل اصلاح قیمت در بازار سهام

شروین شهریاری

بورس تهران در هفته مورد گزارش شاهد نوسانات کاهشی در قیمت اکثر سهام بازار بود که برآیند آن به صورت افت ۳/۰ درصدی شاخص کل نمایان شد؛ این در حالی بود که در روز چهارشنبه از شدت فضای منفی حاکم بر بازار تا حد زیادی کاسته شد. با توجه به ثبات شرایط در حوزه اقتصاد جهانی و آرامش در قیمت فلزات و نفت، علت واکنش بورس تهران را باید در عوامل درونی بازار جست‌وجو کرد. به نظر می‌رسد فعالان بازار سهام اکنون پس از دریافت بودجه شرکت‌ها برای سال ۹۰ از خوش‌بینی خود نسبت به افق سودآوری شرکت‌ها کاسته‌اند و این مساله در ترکیب با رکود سنتی بورس در ایام پیش از نوروز، موجب افزایش عرضه‌ها و تردید خریداران شده است. مطالعه چرخه‌های سنتی رفتار بازار سهام نشان می‌دهد که کاهش شاخص بورس در اسفندماه رویدادی تکرار شونده بوده و در صورت تبعیت بازار از الگوی تاریخی خود می‌توان به تغییر روند فعلی از آغاز فصل بهار امیدوار بود؛ هر چند رونق آتی با توجه به افزایش عمومی سطح قیمت‌های سهام و احتمال عدم افزایش سودآوری برخی صنایع در سال ۹۰، توام با احتیاط بیشتر سرمایه‌گذاران نسبت به سال‌های قبل خواهد بود.

نخستین واکنش به بسته پولی ۹۰

انتشار پیش‌نویس بسته پولی سال آینده از مهم‌ترین تحولات هفته جاری بود که تاثیر آشکاری در بازار سهام داشت. انتشار خبر تعیین سود برای عقود مشارکتی (که بخش عمده سبد تسهیلات اعطایی بانک‌های خصوصی را تشکیل می‌دهد) تاثیر نامطلوبی بر سهام بانک‌ها داشت و افت ۴/۲ درصدی شاخص صنعت بانکداری در این هفته را موجب شد. از سوی دیگر، عدم تغییر محسوس نرخ سپرده‌ها در بسته پیشنهادی، از تمایل بانک مرکزی به حفظ جذابیت بازار پول در سال آینده حکایت دارد که با توجه به چشم‌انداز رشد تورم، تصمیمی منطقی به شمار می‌رود. در این میان، اگر تعیین نرخ سود عقود مشارکتی با رویکرد منطقی صورت نپذیرد طبیعتا منجر به ایجاد حاشیه زیان عملیاتی برای بانک‌ها خواهد شد. به این ترتیب نتیجه مذاکرات شورای پول و اعتبار در هفته آینده از اهمیت زیادی در راستای تعیین میزان سود تسهیلات مشارکتی بانک‌ها در سال ۹۰ برخوردار خواهد بود.

صدرنشینی معکوس خودروسازان!

خودروسازان در سال‌جاری بدون شک یکی از پیشتازان بازار سهام به لحاظ کسب بازده مثبت بوده‌اند. شاخص این صنعت تا پایان هفته گذشته رشد ۱۲۷ درصدی را از ابتدای سال به ثبت رسانده بود. این در حالی است که در هفته جاری با معکوس شدن روند بازار، سهام این گروه افت قیمت را تجربه کردند و شاخص این صنعت کاهش قابل‌توجه ۶/۳ درصدی را در مقیاس هفتگی به ثبت رساند. اعلام بودجه سال آینده گروه بهمن (که با انحراف منفی ۲۱ درصدی نسبت به آخرین پیش‌بینی بودجه ۸۹ همراه بود) مهم‌ترین رویداد سهام این صنعت در هفته جاری بود.

بر اساس این گزارش، ۲۸۳ میلیارد ریال از سود ۱۹۳۶ میلیارد ریالی شرکت در سال آینده از بازگشت ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری ملی و ۵۵۳ میلیارد ریال از سود شرکت شاسی ساز ایران (ناشی از معامله عمده سایپا در سال‌جاری) تامین خواهد شد که این درآمد‌ها (که در مجموع حدود ۴۳ درصد از پیش‌بینی ۵۵۰ ریالی سود خالص هر سهم در سال آینده را تشکیل می‌دهند) در بلند مدت طبیعتا قابل تکرار نیستند؛ بنابراین حفظ سودآوری آتی گروه بهمن در سطوح فعلی منوط به انجام سرمایه‌گذاری‌های جدید و کسب بازده مناسب از آنها خواهد بود. شایان ذکر است شرکت در سال آینده نیز ۳۸۹ میلیارد ریال

(۱۱۱ ریال به ازای هر سهم) از محل سرمایه‌گذاری‌های منابع حاصل شده از فروش سایپا در بودجه سالانه پیش‌بینی کرده است. گروه بهمن تحت تاثیر مفاد گزارش خود در این هفته کاهش ۹ درصدی قیمت را تجربه کرد. سایپا دیگر صدرنشین این گروه نیز با افت ۳/۷ درصدی مواجه شد. به این ترتیب هفته جاری را می‌توان

دوره‌ای برای توجه مجدد سرمایه‌گذاران به وضعیت فاندامنتال شرکت‌های خودروساز دانست که برای تکرار صدرنشینی در سال آینده نیازمند تغییر شرایط سودآوری و عملکرد بهتر از بودجه‌های اعلامی به بازار هستند.

عرضه‌های میکروسکوپی در فرابورس

بازار فرابورس ایران در هفته مورد گزارش شاهد ورود دو شرکت کوچک دیگر در فضای دادوستدهای خود بود تا به این ترتیب تعداد سهام شرکت‌های قابل معامله را به ۱۳عدد برساند. عرضه اولیه شرکت فولادآلیاژی یزد در روز یکشنبه با ۸/۹=P/E و ارزش بازار ۶۶ میلیارد ریالی انجام شد. شرکت روان فناور نیز اولین نماینده از گروه قطعه سازان خودرویی در بازار فرابورس است که در روز سه شنبه با ۲/۷=P/E وارزش بازار ۲۱ میلیارد ریال روی تابلو رفت. هر دو شرکت در روز چهارشنبه بدون تجربه عرضه خاصی از سوی سهامداران عمده با صف خریدی معادل بیش از ۸۰ درصد سرمایه ثبت شده خود مواجه بودند. عرضه اولیه شرکت‌های کوچک هر چند به لحاظ توسعه بازار مالی کشور یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود اما در صورتی که این عرضه‌ها با هدف استفاده از معافیت مالیاتی توسط صاحبان شرکت صرفا به میزان ۱۰ درصد در روز عرضه اولیه محدود شود طبیعتا زمینه بروز رفتارهای هیجانی و بروز حباب قیمتی در سهام این شرکت‌ها را در پی خواهد داشت. انتظار می‌رود مسوولان بازار فرابورس با توجه به این مساله، تسریع پذیرش شرکت‌ها در کنار افزایش تعهد سهامداران مبنی بر عرضه سهام متناسب با تقاضای بازار را به عنوان یک راهکار پیشنهادی مدنظر قرار دهند.

تلاطم در بازار ارز و سکه

به‌رغم حاکمیت فضای رکود نسبی در بازار سرمایه، تحولات بازار ارز و سکه طلا در این هفته با جنب و جوش خاصی توسط فعالان این بازارها دنبال شد. قیمت سکه طرح جدید با ثبت رکورد ۴۰۰ هزار تومانی تعجب کارشناسان اقتصادی را برانگیخت چرا که در شرایط مشابه قیمت جهانی طلا در چند ماه قبل (۱۴۰۰ دلار) قیمت سکه در محدوده ۳۵۰ هزار تومان به تعادل رسیده بود. به نظر می‌رسد در کنار عامل محدودیت عرضه، سرمایه‌گذاران، نرخ دلار در بازار آزاد را مبنای قیمت‌گذاری سکه قرار داده‌اند زیرا در غیر این صورت قیمت فعلی سکه تناسبی با وزن طلای بکار گرفته شده در آن نخواهد داشت.

در تحولی دیگر، در بازار آزاد ارز نیز قیمت دلار مجددا به سطح ۱۱۴۰ تومان رسیده است. با توجه به تاثیر‌پذیری شدید این بازارها از اخبار افزایش قیمت به صورت روانی، لزوم دخالت مجدد بانک مرکزی به منظور حفظ آرامش بازار احساس می‌شود. فعالان بورس تهران نیز تحولات این دو بازار رقیب در هفته آینده را دنبال خواهند کرد تا مشخص شود آیا دخالت بانک مرکزی خواهد توانست سیل نقدینگی سرگردان سرازیر شده به این بازارها را مهار کند یا با تشدید فشار تقاضای سرمایه‌گذاران، نرخ ارز و سکه در سطحی بالاتر از گذشته به تعادل خواهند رسید.