کارشناسان در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد مطرح کردند
موشکافی رکود در بازار آتی
حجم کم معامله قراردادهای آتی به دلیل عدم آشنایی کافی سهامداران با مختصات این بازار از یک سو و ابهام معامله‌گران از آینده تحولات بازار سهام و سرمایه‌گذاری از سوی دیگر نکته بارزی است که طی دو ماهه گذشته بورس آتی با آن دست و پنجه نرم کرده است.
قرارداد آتی سهام، به‌طور همزمان از ویژگی‌های سهام و قراردادهای آتی برخوردار است، از این رو برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و معامله‌گران خرد جذابیت خاصی دارد. این ابزار، علاوه بر ایجاد فرصت‌های جدید برای مدیریت ریسک در بازارهای سهام، امکان کسب سود از تغییرات آتی قیمت را هم برای مشارکت‌کنندگان بازار فراهم می‌کند.
بر این اساس بازار آتی با تکیه بر این اهداف راه‌اندازی شده است، اما تاکید کارشناسان و فعالان بازار آتی بر دستیابی به این اهداف طی بازه حداقل ۶ ماهه است که در آن معامله‌گران می‌توانند با ابعاد این بازار آشنایی کافی پیدا کنند.
محاسن بازار آتی
محمودرضا خواجه‌نصیری، رییس اداره نظارت بر بازارها و بورس‌ها، درخصوص بازار قراردادهای آتی گفت: در حال حاضر به نظر می‌رسد مهم‌ترین مانع در جذب معامله‌گران به این بازار، عدم آموزش کافی به سهامداران است.
نقدشوندگی قرارداد آتی سهام به دلیل ماهیت آن به نسبت سهم پایه بیشتر است چرا که بازارهای ابزارهای مشتق، از نقدشوندگی بالایی برخوردارند، زیرا در این بازه‌ها نسبت به بازارهای سهام، سرمایه کمتری برای انجام معاملات مورد نیاز است و بازده و ریسک در سطح دلخواهی قابل تعدیل هستند، به همین دلیل معامله‌گران بیشتری جذب این بازارها می‌شوند. همچنین راهبردهای معاملاتی مختلفی در این بازارها بدون تغییرات زیاد قیمت، قابل اجرا هستند. به عبارت دیگر، معاملات در این بازارها به عنوان جایگزین یا مکمل بازارهای نقدی سهام، راحت‌تر و جذاب‌تر است.
از سوی دیگر هزینه معاملات قرارداد آتی سهام اندک است به‌طوری که کارمزد معامله در بازار آتی مشابه کارمزد معامله‌ای باارزش برابر در بازار سهام است. با توجه به اینکه مالکیت سهام تا قبل از سررسید بین طرفین قرارداد جابه‌جا نمی‌شود، هزینه‌های نقل و انتقال و مالیات در این قراردادها وجود ندارد.
وی در خصوص نوسانات غیرمنتظره قیمت‌ها در بازار آتی خاطرنشان کرد: قیمت قراردادهای آتی تابعی است از قیمت نقدی سهام و همگرایی قیمت‌ها در این بازار از دلایل کارآیی بازار به شمار می‌رود. بر این اساس معامله‌گران می‌توانند برآوردی روشن از سود مورد انتظار در بازار آتی را به دست آورند.
از رونق تا رکود
در همین راستا، معامله‌گر شرکت کارگزاری آگاه با اشاره به معاملات قراردادهای آتی اظهار داشت: در شروع بازار آتی، معاملات پررونقی در این بازار در جریان بود، اما این روزها چند عامل باعث شده بازار آتی پررونقی نباشد.
مهدوی افزود: در حال حاضر چشم‌انداز روشنی از آینده وجود ندارد و وقتی آینده برای خریدار و فروشنده نامشخص باشد، معامله‌ای انجام نمی‌شود؛ چرا که خریدار و فروشنده تعهداتی به آینده را قبول می‌کنند که اگر آینده نامشخص باشد، معامله کم می‌شود یا اینکه اختلاف زیادی وجود خواهد داشت.
وی تاکید کرد: اخبار و اطلاعات متناقض کنونی بازار از یک‌سو و نوسانات قیمت‌های جهانی از سوی دیگر، دودلی و شک و تردید نسبت به بازار را ایجاد کرده که به اوراق آتی نیز سرایت کرده است.
این کارگزار بورس یادآور شد: راجع به مسائل ساختاری‌تر باید گفت بازار آتی مزایای زیادی دارد اما با وجود کسب سود مثلا ۵۰ درصدی طی دو ماه، فردی باید ضرر کند تا طرف دیگر سود کند و بالطبع کسانی که زیان می‌کنند می‌ترسند و کمتر ریسک می‌کنند.
وی ادامه داد: از طرفی تعداد سامانه معاملات قراردادهای آتی کمتر است و اگر بیشتر بود عرضه و تقاضای بیشتری وارد سیستم می‌شد. بر این اساس تعداد معامله‌گران کم است و فقط دو کارگزاری خیلی فعال هستند و بقیه تقریبا فعالیت نمی‌کنند.
مهدوی خاطرنشان کرد: این در حالی است که نحوه برداشت و پرداخت پول درست نیست و کارگزاران را با مشکل مواجه می‌کند. وقتی می‌خواهیم برداشت انجام دهیم چون حساب‌ها در اختیار بورس است، باید نامه‌نگاری صورت گیرد. از طرفی روز تسویه قراردادها باید پول به حساب سپرده‌گذاری ریخته شود که کار راحتی نیست و باز به نامه‌نگاری نیاز دارد.
وی گفت: مشکل دیگر در مورد تعداد کم سهام موجود در بازار آتی است؛ تعداد سهام عرضه شده در بورس آتی زیاد شده اما باید هم تعداد زیاد شود و هم تنوع، تا نماینده خوبی از بازار سهام برای قراردادهای آتی باشد.
چون ممکن است در بازار سهام هر روز یک سهم رونق بگیرد و مثبت باشد، بودن نماینده بیشتر باعث می‌شود. روند قراردادهای آتی هم خوب شوند. در عین حال استفاده از نیروهای حرفه‌ای که آشنایی کامل با بازار قراردادهای آتی داشته باشند و تکمیل سیستم نرم‌افزاری از موارد دیگری است که رونق بورس آتی را موجب خواهند شد.
سهام پیشرو بازار آتی را مبهم می‌کند
در همین حال معامله‌گر کارگزاری نهایت‌نگر نیز در خصوص بازار آتی گفت: قیمت بازار آتی نشات گرفته از بازار سهام است، اما در سررسیدهای دورتر. در این بازار نوسان‌پذیری کمتر شده و هرچه سهم مطمئن‌تر باشد، نوسان‌پذیری بازار کمتر می‌شود.
این در حالی است که وقتی بازار سهام ثبات ندارد، وضعیت چند سهام پیشرو همیشه بر کل بازار تاثیرگذار است و این شرایط بازار آتی را مبهم‌تر می‌کند. بنابراین چون اطلاعاتی نداریم نمی‌توانیم دید بلندمدت‌تری داشته باشیم. نسیم علاسوندیان خاطرنشان کرد: وقتی معامله‌گران دید بلندمدت را نپذیرفته باشند با دید امروز از بازار سهام روی معاملات امروز قراردادهای آتی اقدام می‌کنند.
وی با اشاره به روند دو ماهه بازار آتی گفت: هنوز هم چند ماهی لازم است تا بازار آتی به جایگاه خود دست یابد ولی در هر صورت روند خوبی را پشت سر گذاشته است؛ با توجه به اینکه مشتریان باید ریسک را بپذیرند.
این در حالی است که چون اطلاعات معامله‌گران کم است و موانعی حتی در نحوه گرفتن کد معاملاتی موجب می‌شود فعالان بازار نتوانند از مزایایی که در بازار وجود دارد استفاده کنند.
این معامله‌گر کارگزاری نهایت‌نگر با بیان اینکه همه افرادی که در بازار آتی فعالیت می‌کنند نوسان‌گیر نیستند، افزود: سه گروه در بورس آتی معامله می‌کنند. اول نوسان‌گیران که با خرید و فروش در قیمت‌های مناسب سود می‌کنند. دوم استفاده از آربیتراژ بازار سهام و آتی. این عده از تفاوت قیمت‌ها در بازار نقد و آتی سود می‌کنند و عملا با فروش در بازار آتی آربیتراژ می‌کنند.
این افراد از قبل سهم داشته و در بازار آتی با قیمت بالاتر می‌فروشند، چراکه مابه‌التفاوت سود در بازار آتی قطعی است و فقط باید صبر کنند.
سومین گروه کسانی هستند که می‌خواهند ریسک خود را پوشش دهند. نسیم علاسوندیان در خصوص مشکلات مشتریان برای ورود به بازار آتی گفت: اطلاعات سایت بازار آتی هنوز به روز نیست و مشتریان نمی‌توانند هر لحظه ببینند چه اتفاقاتی در این بازار می‌افتد و نمی‌توانند اطلاعات لحظه‌ای داشته باشند. این موضوع ریسک را برای فعالان بازار بیشتر می‌کند و نمی‌تواند با اطمینان
قضاوت کند.
وی خاطرنشان کرد: در این راستا باید سمینارها و آشنایی با بازار سهام را بیشتر کنیم، چرا که در حال حاضر سهامداران فقط می‌دانند که ۲۰ درصد مبلغ یک معامله را باید پرداخت کنند اما بازار پرریسکی است تا جایی که به ۵ برابر سود و زیان تبدیل خواهد شد. این در حالی است که با آموزش کامل و معرفی درست، ترس معامله‌گران از این بابت از بین برود.
تغییر نمادهای پیشرو بازار آتی
اما بورس آتی در حالی معاملات این هفته خود را آغاز کرد که چرخش بازار به سمت گروه های فلزی که از هفته گذشته آغاز شده بود، همچنان ادامه یافت.
بر این اساس دیروز قرارداد فولاد آبان‌ماه با 11 قرارداد معامله‌شده در صدر بازار آتی قرار گرفت. ارزش معاملات دیروز «فولاد» آبان‌ماه به مبلغ 239 میلیون و 250 هزار ریال رسید که با افزایش 95 ریالی، قیمت تسویه این نماد مبلغ 2900 ریال تعیین شد.
این در حالی است که در پایان معاملات دیروز ۱۰ تقاضای خرید و ۲۱ تقاضای فروش برای این نماد باقی ماند. همچنین «فملی» آبان‌ماه دیگر نماد مثبت دیروز بود که دو قرارداد این نماد ۲۳ ریال افزایش قیمت را در پی داشت.
قیمت تسویه «فملی» آبان‌ماه در حالی مبلغ 9250 ریال محاسبه شد که 21 تقاضای فروش و 19 تقاضای خرید همچنان در این نماد به چشم می‌خورد.
این در حالی است که ۵ قرارداد «وپارس» آبان‌ماه با نوسان منفی ۶/۲ درصد معامله شدند.
مجموع ارزش معاملات «وپارس» آبان‌ماه به 140 میلیارد و 963 میلیون ریال رسید و موجب کاهش 80 ریالی در قیمت این قرارداد شد. بر این اساس با وجود 18 تقاضای خرید برای «وپارس» آبان‌ماه، قیمت تسویه این نماد 2920 ریال بود. این در حالی است که بورس آتی در معاملات دیروز شاهد تقاضای گسترده خرید در نمادهای مختلف بود تا جایی که «فملی» دی و اسفندماه به ترتیب 35 و 31 تقاضای خرید داشتند.
از سوی دیگر، نماد سایپا تنها قراردادی بود که هیچ تقاضای خریدی برای ماه‌های آبان، دی و اسفند خود نداشت.
ارسال نظر