یادداشت
ریسک در پیمانکاری‌های بورس
چکیده:
در این مقاله سعی شده است تا از رویکردی متفاوت به بررسی ریسک شرکت‌های پیمانکاری پرداخته شود: برای بررسی ریسک هر پارامتر تاثیر‌گذار بر شرکت‌های پیمانکاری از قضاوت عمومی سرمایه‌گذاران که در قیمت سهام شرکت لحاظ می‌شود استفاده شده است.
چکیده:
در این مقاله سعی شده است تا از رویکردی متفاوت به بررسی ریسک شرکت‌های پیمانکاری پرداخته شود: برای بررسی ریسک هر پارامتر تاثیر‌گذار بر شرکت‌های پیمانکاری از قضاوت عمومی سرمایه‌گذاران که در قیمت سهام شرکت لحاظ می‌شود استفاده شده است.
به گونه ای که میزان تغییرات قیمت سهام شرکت‌های پیمانکاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به ازای بهبود وضعیت این شرکت‌ها (کاهش ریسک) یا در ازای بدتر شدن وضعیت این شرکت‌ها (افزایش ریسک) بررسی شده است.
مقدمه:
برای شرکت‌های پیمانکاری منابع ریسک فراوانی وجود دارد. مهم‌ترین منابع ریسک شرکت‌های پیمانکاری برای اجرای پروژه‌ها عبارتند از:
1) نقدینگی شرکت (همچنین دریافت وام و توانایی بازپرداخت در سر رسید، هزینه بهره وام‌های دریافت شده و همچنین مطالبات این شرکت‌ها از کارفرماها و به خصوص دولت)
۲) دریافت نکردن پروژه از سوی کارفرما
3) نداشتن تکنولوژی، دانش و تجربه لازم برای انجام پروژه
۴) انجام ندادن پروژه در موعد مقرر و پرداخت جریمه بابت تاخیر در اجرای پروژه
5) تجاوز هزینه‌های پروژه از تخمین اولیه و در نتیجه کاهش حاشیه سود شرکت
۶) ریسک مشکلات احتمالی تهدید‌کننده ابزار آلات از جمله احتمال آتش‌سوزی و...
برای بررسی تاثیر این ریسک‌ها بر شرکت‌ها، پنج شرکت بزرگ پیمانکاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یعنی شرکت‌های صدرا، مپنا، حفاری، آذرآب و ماشین‌سازی اراک انتخاب شده‌اند.
بدیهی است برخی از این ریسک‌ها با همدیگر همبستگی مثبت دارند، به عنوان مثال مشکلات نقدینگی شرکت‌های پیمانکاری برای انجام پروژه‌ها باعث به تاخیر افتادن انجام پروژه می‌شود.
بررسی موضوع
یکی از مهم‌ترین ریسک‌های شرکت‌های پیمانکاری، به خصوص شرکت‌های بزرگ پیمانکاری در کشوری مثل ایران که حدود ۸۰درصد از اقتصاد کشور وابسته به دولت است، دریافت پروژه است، زیرا کارفرمای اغلب پروژه‌های بزرگ اقتصادی، دولت است.
اما همانطور که می‌دانیم، نحوه شناسایی سود شرکت‌های پیمانکاری بر اساس میزان دریافت پروژه یا میزان دریافت پیش پرداخت نیست بلکه بر اساس میزان پیشرفت پروژه است. بنابراین، برای شرکتی که مشکلات نقدینگی یا تکنولوژیکی دارد این موضوع نمی‌تواند تاثیر خیلی زیادی داشته باشد. برای بررسی دقیق‌تر این موضوع به موارد زیر دقت کنید:
در تاریخ ۲۵ خرداد سال ۸۹ قرارداد فازهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۹ و ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی به امضای رییس جمهور رسید. شرکت صدرا در فازهای ۱۳ و ۲۲ و ۲۳ و ۲۴ این فازها طرف قرارداد است خبر نهایی شدن قرارداد تقریبا از دو روز قبل از امضای قرارداد به اطلاع عموم رسیده بود.
تحت تاثیر امضای این قرارداد‌ها سهام شرکت صدرا از 3000 ریال در روز 23 خرداد به 3418 ریال در روز 30 خرداد افزایش قیمت یافت. ولی پس از آن دوباره با سیر نزولی مواجه شد. بنابراین قیمت سهام شرکت صدرا پس از واگذاری پروژه‌های عظیم در پارس جنوبی فقط 9/13درصد رشد کرد.
در همین مدت، قیمت سهام شرکت مپنا که در فاز ۱۳ پارس جنوبی مشارکت داشت با ۴/۸درصد افزایش مواجه شد.
بنابر این به نظر می‌رسد در حال حاضر با توجه به تحریم‌ها و این مقوله که دولت ناچار است پروژه‌ها را به پیمانکاران داخلی واگذار کند، ریسک نداشتن پروژه برای این شرکت‌ها کم است.
یک مشکل اساسی دیگر برای شرکت‌های پیمانکاری، نداشتن نقدینگی لازم برای اجرای پروژه‌ها است. این مشکل احتمالا بزرگ‌ترین مشکلی است که در حال حاضر شرکت‌های پیمانکاری را تهدید می‌کند.
در تاریخ 11 اردیبهشت ماه سال 89، طی ابلاغیه معاون اول رییس‌جمهور، تصمیم گرفته شد بدهی‌های شرکت به مدت یک‌سال استمهال شود و همچنین 500 میلیون‌دلار از محل تسهیلات حساب ذخیره ارزی به شرکت صدرا وام داده شود. حال به تاثیر این تصمیم بر قیمت سهام شرکت توجه کنید: قیمت سهام شرکت صدرا تحت تاثیر این خبر
از ۲۷۵۲ ریال به ۴۰۵۱ ریال افزایش یافت (۴۷درصد افزایش قیمت)
دو شرکتی که به تامین تجهیزات مورد نیاز شرکت صدرا مشغول هستند، عبارتند از آذراب و ماشین‌سازی اراک. با اعلام تسهیلات اختصاصی دولت برای شرکت صدرا قیمت هر سهم آذراب نیز از 2324 ریال به 3208 ریال افزایش یافت. (38درصد افزایش قیمت) قیمت هر سهم ماشین‌سازی اراک نیز از 1306 ریال به 1659 ریال افزایش یافت. (27درصد افزایش قیمت)
همچنین بعد از اعلام شرکت صدرا مبنی بر اینکه وام‌های دریافتی، هنوز وصول نشده‌اند و حتی در صورت وصول به علت مهلت تنها یک‌ساله شرکت برای بازپرداخت آنها نفع چندانی برای شرکت نخواهد داشت، سهام شرکت با حدود ۲۰درصد کاهش ارزش مواجه شد.
بنابراین، مشاهده می‌شود چشم‌انداز حل مشکلات نقدینگی شرکت‌های پیمانکاری می‌تواند برای سهامداران بسیار تاثیر‌گذارتر از چشم‌انداز قبول پروژه‌های جدید باشد.
سایر ریسک‌هایی که شرکت‌های پیمانکاری را تهدید می‌کند مانند عدم توانایی علمی و تکنولوژیکی، عدم اجرای پروژه‌ها در مهلت مقرر و پرداخت خسارت بابت این تاخیرها تا زمان وقوع تاخیر تاثیر چندانی روی قیمت سهام شرکت ندارد و فرض بازار بر این است که شرکت پروژه‌های اخذ شده را در زمان مقرر انجام خواهد داد. البته در صورت وقوع (طولانی شدن زمان انجام پروژه‌ها و اینکه درصد پیشرفت کار با زمان طی شده از ابتدای پروژه متناسب نباشد) طبق اصول پذیرفته شده حسابداری باعث شناسایی مبلغ کمتری سود و در نتیجه تعدیل منفی EPS خواهد بود که باعث کاهش قیمت سهام شرکت خواهد شد. در عین حال در صورتی که پیمانکار به دلیل تاخیر در اجرای پروژه با مجازاتی جداگانه مواجه شود به افت بیشتر قیمت سهام منجر خواهد شد.
همچنین معمولا برای تخمین حاشیه سود شرکت برای پروژه‌های آتی از سابقه پیمانکار در پروژه‌های قبلی استفاده می‌شود.
تاثیر عوامل غیر‌مترقبه
معمولا شرکت‌های پیمانکاری تجهیزات خود را در برابر حوادث غیر مترقبه بیمه می‌کنند، اما وقوع چنین حوادثی به دو دلیل باعث کاهش قیمت سهام می‌شود: 1) تا هنگام دریافت خسارت از شرکت بیمه و خرید تجهیزات جدید شرکت از سود انجام پروژه توسط تجهیزات خسارت دیده محروم می‌شود. 2) تاثیر روانی
به عنوان مثال دکل ۱۱۸ شرکت حفاری شمال در صبح ۸ خرداد سال ۸۹ دچار آتش‌سوزی می‌شود. این دکل تحت پوشش کامل بیمه بوده است، ولی طبق برآورد شرکت، به علت محروم شدن شرکت از درآمد این دکل، سود شرکت با تعدیل منفی ۸درصدی مواجه می‌شود.
قیمت هر سهم شرکت حفاری شمال از 2776 ریال به 2407 ریال کاهش می‌یابد. (کاهش 13درصدی) به نظر می‌رسد واکنش سرمایه‌گذاران در این موارد تا حدودی احساسی و بیش از حد باشد.
نتیجه‌گیری
در حال حاضر مهم‌ترین ریسک شرکت‌های پیمانکاری، ریسک نقدینگی است. ریسک دریافت پروژه‌های کافی در مرحله بعدی قرار دارد.
معمولا ریسک توانایی فنی شرکت برای انجام پروژه‌ها و دانش و تکنولوژی سهام در کوتاه مدت تاثیر زیادی بر شرکت ندارد و بیشتر به صورت تاخیر در انجام پروژه بروز می‌کند. ریسک خطرات طبیعی معمولا منجر به واکنش‌های بیش از حد شرکت می‌شود.
www.karamadgroup.com
ارسال نظر