دکتر جواد بستانیان*

سازمان امور مالیاتی کشور در موارد زیادی از پذیرش مالیات حقوق پرداختی توسط اشخاص حقوقی که به روال معمول ماه‌های قبل صورت خلاصه لیست حقوق را همراه با قبض پرداخت مالیات به آن سازمان ارائه کرده‌اند، خودداری کرده و آنان را به ارسال اطلاعات مالیات حقوق از طریق سامانه رایانه‌ای وادار کرده است.

نمونه سامانه مکانیزه مالیات بر درآمد حقوق در فروردین ماه ۱۳۸۹ در تارنمای سازمان قرار داده شده و هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی به پرداخت‌کنندگان مالیات نشده تا خود را برای انجام این کار آماده کنند. به دلیل آنکه در صورت تسلیم نشدن خلاصه صورت حقوق و قبض پرداخت مالیات، مودیان طبق مواد ۱۹۷ و ۱۹۹ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول جریمه می‌شوند، سازمان امور مالیاتی از این ابزار استفاده کرده تا خواسته خود را به آنان تحمیل کند.

در حالی‌که سازمان امور مالیاتی برای یادآوری تسلیم اظهارنامه و مالیات عملکرد اشخاص به راه‌های گوناگون و با تبلیغ‌های پشت سرهم مهلت مزبور و تکلیف مودیان را به آنان یادآوری می‌کند، در این مورد به هیچ‌وجه اطلاع‌رسانی مناسبی نکرده است.

قرار دادن راهنمای تهیه پرونده الکترونیکی مالیات حقوق در فروردین ماه ۱۳۸۹ آن هم در تارنمای سازمان و بدون آنکه اطلاع‌رسانی عام به مودیان شود، حتی اگر برای سازمان امور مالیاتی رفع تکلیف تلقی ‌شود، مودیان را قانع نمی‌کند

و آنان در حیرت هستند که چرا با رفتاری این‌گونه خشن مواجه می‌شوند و در جواب پرسش خود طبق معمول با این پاسخ مواجه می‌شوند که ما مدارک را مثل گذشته تحویل نمی‌گیریم.

سامانه رایانه‌ای مالیات بر درآمد حقوق راهی برای راحتی کار سازمان امور مالیاتی است که استفاده از آن ایرادی ندارد و تشویق مودیان و حتی اطلاع‌رسانی می‌توانست به راحتی آن‌ را مورد پذیرش قرار دهد.

اما استفاده از ابزار جریمه و تحویل ندادن صورت حقوق و مالیات پرداختی، آن هم در این زمان کوتاه، به نظر نمی‌رسد به جز استفاده نامعقول از امکانات و اختیارات، برداشت دیگری ایجاد کند. از همه جالب‌تر آن است که در مقدمه راهنمای این سامانه از عبارت «... به منظور جلب رضایت مودیان محترم مالیاتی» استفاده شده است.

نکته مهم دیگری که در تهیه پرونده حقوق در سامانه مزبور باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که اطلاعاتی که مشخص نیست چه سودی برای سازمان امور مالیاتی دارد و هیچ توضیحی هم در این مورد داده نشده، در نظر‌ گرفته شده است. درحالی که اگر قرار است استفاده دیگری از آن بشود، شایسته است با صداقت مطرح و بیان شود.

از جمله این اطلاعات شماره ملی و کدپستی حقوق‌بگیران علاوه بر مشخصات کامل آنان مانند نام، نام خانوادگی و نام پدر است. ارائه اطلاعات دیگری نظیر نوع استخدام، سمت یا شغل، سنوات خدمت، مدرک تحصیلی، رسته، نوع بیمه، شماره بیمه (پرسنلی) نیز الزامی شده‌است که به طور قطع هیچ ارتباطی با مالیات و گیرنده مالیات ندارد و مشخص نیست به چه منظور دریافت

می‌شود.

یادآوری این نکته لازم است که بسیاری از شرکت‌ها از نرم‌افزارهای پرسنلی و حقوق با امکانات مختلف استفاده می‌کنند و اطلاعات کارکنان خود را مطابق نیازها و تعاریف خود در آن نرم‌افزارها وارد کرده‌اند و ارائه اطلاعات در چارچوب جدید مورد نظر سازمان امور مالیاتی، آن هم در مواردی که مربوط به نیازهای مالیاتی نیست، باعث الزام واحدها به ایجاد تغییرات در نرم‌افزارها و داده‌های پیشین آن‌ها می‌شود که این امر خود موجب سرگشتگی بیشتر آنان خواهد شد و هزینه‌های بیهوده‌ زیادی بر مودیان مالیاتی و تولیدکنندگان نرم‌افزارهای یادشده تحمیل خواهد کرد.

*حسابدار رسمی