جایگاه بین‌المللی بورس تهران در سال 88

بورس تهران به لحاظ رشد شاخص رتبه سیزدهم را کسب کرد

گروه بورس- معصومه طاهرخانی: در حالی تازه‌ترین گزارش فدراسیون جهانی بورس‌ها، رشد «شاخص» بورس تهران در سال ۸۸ را در بین شاخص‌های عضو این فدراسیون در جایگاه ۱۳ قرار داده که سایت رسمی سازمان بورس تصمیم گرفته «شاخص» را در جایگاه «دهمی» قرار دهد. بر اساس آخرین گزارشی که فدراسیون جهانی بورس‌ها (WFE) روی سایت رسمی‌اش منتشر کرده، عملکرد ۵۴ عضو خود را مورد بررسی قرار داده است.

اما در میان متغیرهای ۱۷گانه‌ای که این فدراسیون بر اساس آن عملکرد اعضایش را مورد بررسی قرار داده، بورس تهران تنها می‌تواند در میان ۶ شاخص مورد مقایسه و ارزیابی قرار گیرد، چرا که به لحاظ ساختار خاص بورس تهران، بسیاری از

ابزارهای مالی رایج در دنیا در این بازار تعریف نشده است و به همین دلیل امکان مقایسه دقیق‌تر عملکردهای دوره‌ای وجود ندارد.

از سوی دیگر، وجود برخی ساختارهای انحصاری در بورس تهران از قبیل محدودیت نوسان روزانه، حجم مبنا، دستورالعمل‌های خاص معاملاتی و ... باعث شده‌اند که در پاره‌ای موارد نماگرهای این بازار انحرافاتی را در آمارهای نهایی نشان دهند.

به هر روی در گزارش جدید فدراسیون جهانی بورس‌ها که در ماه مارس منتشر شده، بورس تهران از لحاظ متغیرهای ۶گانه «شاخص»، «ارزش بازار»، «ارزش معاملات»، «دفعات معامله»، «گردش سهام» و در نهایت «تعداد شرکت‌های فعال در بورس» مورد کنکاش قرار گرفته است.

جایگاه واقعی «شاخص» کجاست؟

اما بررسی رتبه بورس تهران از لحاظ متغیری به نام «شاخص» که با عنوان (Broad Stock Index Performance) معرفی شده، در گزارش ماه مارس فدراسیون جهانی بورس‌ها به نتیجه‌های جالبی رسیده است، چرا که مطابق گزارش فدراسیون جهانی، تغییرات «شاخص» بورس تهران در ماه مارس ۲۰۱۰ نسبت به مارس ۲۰۰۹ شاهد ۶/۶۷درصد رشد است. این میزان درصد رشد طی یک سال، که به نوعی معادل کارنامه شاخص در سال ۱۳۸۸ است، جایگاه ۱۳ را در میان ۶۰ شاخص از آن تهران کرده است. همچنین به دلیل وجود بیش از یک شاخص در بازارهای سرمایه اعضا، در نهایت تعداد شاخص‌های مورد بررسی فدراسیون به عدد ۶۰ رسیده است، ولی پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان بورس تصمیم گرفته بورس تهران را با سه پله صعود، راهی جایگاه دهم جدول کند.

با این توضیحات و با حذف سه عضو یاد شده، جایگاه واقعی شاخص بورس تهران در رتبه ۱۳ از میان ۶۰ شاخص عضو قرار می‌گیرد. رتبه‌های اول تا سوم جدول تغییرات مثبت «شاخص» در فاصله مارس ۲۰۰۹ تا مارس ۲۰۱۰ به ترتیب متعلق به بورس‌های «کلمبو» با ۴/۱۲۷درصد، «استانبول» با ۴/۱۱۹درصد و در آخر «بوئنس آیرس» با ۷/۱۱۲درصد است.

همچنین بورس «برمودا» با ۳۱‌درصد افت شاخص طی یک سال میلادی رتبه انتهایی جدول را از آن خود کرده است.

رشد ۵۰‌درصدی ارزش بازار

نگاهی به آخرین آمارهای فدراسیون جهانی بورس‌ها حاکی از رشد ۳/۴۷‌درصدی ارزش بازار بورس تهران در فاصله مارس ۲۰۰۹ تا مارس ۲۰۱۰ است.

بررسی این متغیر که با عنوان (Market Capitalization) در جداول فدراسیون جهانی معرفی شده، نشان می‌دهد که ارزش روز بورس تهران تا پایان ماه مارس ۲۰۱۰ به بیش از ۶۸میلیارد دلار رسیده که با احتساب این رقم بورس تهران در میان ۵۱‌عضو، رتبه ۴۱ را کسب کرده است.

مقایسه عدد شاخص در ماه مارس نسبت به ماه میلادی گذشته (فوریه) نیز بیانگر افزایش ۵میلیارد دلاری ارزش روز بورس تهران است.

در این جدول رتبه‌های اول تا سوم بیشترین درصد رشد ارزش بازار به ترتیب متعلق به بورس‌های «اندونزی» با ۱۴۸‌درصد، «ورشو» با ۴/۱۳۴درصد و «بورس ملی هند» با ۷/۱۳۳درصد است.

بورس «امان» با سقوط ۴/۶درصد، تنها بورسی است که طی این مدت رشد منفی داشته و در انتهای جدول قرار گرفته است.

درصد گردش سهام؛ هم چنان در انتها متغیر بعدی مورد بررسی فدراسیون جهانی بورس، درصد گردش سهام یا (Share Turnover Velocity) است که آمارها از کاهش این متغیر در ماه مارس سخن می‌گویند، چرا که درصد گردش سهام در ماه مارس ۹‌درصد است که این متغیر در ماه میلادی گذشته (فوریه)، ۷/۱۹‌درصد بوده است. در نهایت هم جایگاه بورس تهران در میان ۵۳ بورس عضو، در رتبه ۴۷ است.

بورس «نزدک» با درصد گردش سهامی معادل ۶/۸۱۹درصد، جایگاه اول جدول را در اختیار دارد و بورس‌های «شنزن» با ۵/۳۴۵درصد و بورس «کره» با ۵/۱۷۵درصد نیز در رتبه‌های بعدی جای گرفته‌اند.

دفعات معامله؛ ۴ پله تا انتها

دیگر متغیر مورد بررسی در جدول فدراسیون جهانی بورس‌ها، تعداد دفعات سهام یا (Number of Trades in Equity Shares) است که بر اساس آن بورس تهران در جایگاه ۴۵ قرار گرفته است.

البته در این جدول تنها مقایسه بین ۴۸ بورس عضو فدراسیون صورت گرفته و آمار برخی از بورس‌ها در این جدول ذکر نشده است. در سوی دیگر، تعداد دفعات معامله سهام بورس تهران در ماه مارس به نسبت ماه میلادی گذشته، صعود ۷/۱۹درصدی را نشان می‌دهد چرا که این عدد برای ماه مارس معادل ۱۶۴هزار بار و در ماه فوریه نیز معادل ۱۳۷هزار بار است. در نهایت هم جایگاه بورس تهران در میان ۴۸ عضو مورد بررسی در جدول «دفعات معامله»، بهتر از رتبه ۴۵ نیست.

بورس برمودا با ۴/۱۷۶درصد رشد مثبت تغییرات در جایگاه نخست و بورس «وین» با ۲/۹‌درصد رشد مثبت تغییرات در جایگاه انتهایی این جدول قرار دارند.

وقتی «تعداد شرکت‌ها» خوب است

اما از لحاظ متغیر «تعداد شرکت‌های حاضر» در بورس‌ها، جایگاه بورس تهران در رتبه ۱۲ قرار گرفته است.

فدراسیون جهانی بورس با ارائه جدول کامل تعداد شرکت‌های حاضر در ۵۰بورس عضو، به مقایسه درصد رشد افزایش شرکت‌ها در فاصله مارس ۲۰۰۹ تا مارس ۲۰۱۰ پرداخته است.

در این میان بورس تهران با ۳۶۴شرکت فعال خود در جایگاه ۱۲ جدول قرار می‌گیرد. بورس «اوزاکا» با ۴/۱۸۵درصد رشد «تعداد شرکت‌های فعال» جایگاه نخست جدول را در اختیار دارد.

بورس‌های ملی هند با ۵/۴۰درصد و بورس «شنزن» با ۹/۲۵‌درصد رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند.