گروه بورس- عرضه‌های سنگین از سوی سازمان خصوصی‌سازی و سهامداران دولتی که مانعی برای رشد مجدد شاخص شده، واکنش‌های متفاوتی را در میان فعالان بازار به‌وجود آورده است.

بسیاری از کارشناسان در روزهای گذشته با مثبت خواندن اقدام سازمان خصوصی‌سازی در زمینه عرضه‌های انجام شده، این اقدام را در رشد بازار سرمایه موثر خوانده و خواستار تداوم آن شده‌اند.
در همین حال یکی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه، با انتقاد از سازمان خصوصی‌سازی این عرضه‌ها را دستکاری در بازار دانست.
وی بر این باور است که اقدامات ناگهانی مانند عرضه‌های سنگین روز چهارشنبه گذشته از سوی سهامداران دولتی، سبب حاکمیت جو ناپایداری در بازار خواهد شد.
جو ناپایداری در بازار
علیرضا عسگری مارانی از کارشناسان باسابقه بورس اوراق بهادار روز گذشته در گفت‌وگویی اختصاصی با خبرنگار ما خاطرنشان کرد: در خلال روزهای اخیر برخی از صاحب‌نظران بدون در نظر‌گرفتن برخی از تغییرات اساسی در نحوه محاسبه شاخص به بیان هشدارهایی در مورد تشکیل حباب در بازار سهام کرده‌اند که بررسی دقیق نحوه محاسبه و ساختار شاخص در خلال سال‌های ۷۸ تا ۸۲ و ۸۲ تاکنون نشان‌دهنده تغییرات معناداری در نحوه محاسبه شاخص است، به گونه‌ای که در حال حاضر با توجه به عدم حذف تاثیر سود نقدی تقسیم شده شرکت‌ها در شاخص، رشد بیشتری در شاخص نسبت به گذشته به نمایش گذاشته می‌شود.
وی تاکید کرد: هنوز در بازار سهام برخی از سهام اصل44 دارای قیمت‌های کمتر از عرضه اولیه هستند که پالایشگاه اصفهان و فن‌آوران نمونه‌هایی از این‌گروه هستند.
وی افزود: با توجه به تغییر نحوه محاسبه شاخص، مقایسه عددی شاخص کنونی با سال ۸۲ صحیح نیست و بازار همچنان دارای پتانسیل است. مدیرعامل سرمایه‌گذاری ملی در تشریح روند معاملات روز چهارشنبه که بر معامله نزدیک به ۱۴۰میلیارد‌تومان سهام بازار منجر شد، گفت: بی‌توجهی به برخی نیازهای اولیه بازار نظیر حضور بازارگردان‌ها در نمادهای عمده سبب شده است روند معاملات این گونه نمادها دستخوش بی‌ثباتی دائمی باشد. از این رو نمادی مانند مبارکه که در خلال چند روز حتی به اندازه حجم مبنا معامله نمی‌شود به یکباره تا ۱۶۷میلیون سهم دادوستد را تجربه می‌کند. این رقم بی‌سابقه عملا از ارزش بازار حدود ۲۵درصد شرکت‌های بورس بیشتر است.
وی تاکید کرد: نامشخص بودن سیاست‌های عرضه سهام از سوی سازمان خصوصی‌سازی به عنوان بازوی اجرای دولت در فروش سهام سبب شده است عرضه‌هایی به صورت سلیقه‌ای رخ دهد که همین امر تاثیر نامطلوبی بر بازار دارد.
وی افزود: پس از عرضه‌های گسترده روز چهارشنبه، خریداران ناگزیر از تامین وجوه خریدهای خود به عرضه باقی سهام پرتفوی از جمله سهام با پتانسیل رشد آتی کرده و این امر کل بازار را با عرضه‌های سنگین مواجه ساخت.
عرضه‌های بی‌ضابطه دستکاری در بازار است
عسکری مارانی با اشاره به اینکه سهامداران‌درصدی شرکت‌ها، دارندگان اطلاعات نهانی محسوب می‌شوند، گفت: بورس باید در مورد خرید و فروش این ‌گروه حساس باشد زیرا این‌گروه توانایی دستکاری بازار را دارند.
بنابراین دولت و شرکت‌های مادرتخصصی و سازمان خصوصی‌سازی به عنوان سهامداران ‌درصدی باید برای شفاف‌سازی برنامه‌های عرضه خود تحت سوال قرار گیرد. اینکه این سازمان با در اختیار داشتن ده‌ها‌درصد سهام یک شرکت خودرویی در یک روز یک‌میلیون سهم و در یک روز 10میلیون سهم عرضه می‌کند، ابهام‌آمیز است.
وی تاکید کرد: با توجه به خروج وجوه فروش سهام توسط خصوصی‌سازی از بازار، مدیریت بهینه و اعلام برنامه عرضه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
نتیجه منطقی سودآوری فعالیت‌های اقتصادی
همچنین جمشید پژویان در گفت‌وگو با فارس، ضمن اشاره به اینکه سودآوری در بنگاه‌هایی که در بورس فعالیت می‌کنند طبیعی است، اظهار داشت: زمانی‌که یک‌سری از بنگاه‌ها با افزایش سودآوری و کارآیی در بازار سرمایه همراه می‌شوند، بدیهی است که رشد این بنگاه‌ها با توجه به افزایش سهام آنها واقعی باشد. رییس شورای رقابت در خصوص تاثیر هدفمندسازی یارانه‌ها در شفاف‌سازی بازار سرمایه، تاکید کرد: یارانه‌های هدفمند می‌تواند تاثیری در بازار بورس داشته باشد اما در حدی نیست که بتواند این بازار را از فعالیت‌های خود متاثر کند.
دور شدن از ارزش ذاتی
از سوی دیگر مدیرعامل سابق شرکت بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگو با ایسنا، وضعیت بازار سرمایه و رشد شاخص‌ها را مورد توجه قرار داد و گفت: بخشی از رشد بازار به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی فلزات است و با توجه به اینکه بورس ایران بر پایه‌ کالا است، غیر از ‌گروه واسطه‌گری مالی، سودآوری سایر شرکت‌ها به کالاها و محصولات تولیدی آنها بستگی دارد، بنابراین رشد شاخص بیشتر متاثر از تغییرات قیمت کالاها است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر سیاست‌های پولی بانک مرکزی در رونق بازار تاثیر‌گذار بوده است زیرا نرخ سود سپرده‌ها در این بازار با کاهش مواجه شده است،‌گرچه نکته مطلوب در این بسته امکان انتشار اوراق مشارکت یک‌درصد بالاتر از نرخ سود سپرده‌ها برای شرکت‌ها است ولی بازار پول جذابیت چندانی برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر ندارد.
سرمایه‌گذاران باید با احتیاط رفتار کنند
رحمانی تاکید کرد: با این حال سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه باید با احتیاط رفتار کنند زیرا عوامل رشد‌دهنده در خصوص‌ همه شرکت‌ها صادق نبوده و برخی شرکت‌ها به قیمت‌های واقعی نزدیک می‌شوند و برخی از ارزش ذاتی خود دور می‌شوند، بنابراین سرمایه‌گذاران باید در گزینش سهام خود توجه داشته باشند و رابطه منطقی بین قیمت و سود شرکت را فراموش نکنند و امیدوار نباشند که سهمی را‌ که گران خریداری کردند می‌توانند‌ گران‌تر بفروشند.
بازنگری سودآوری شرکت‌ها پس از اجرای هدفمند کردن
مدیرعامل سابق شرکت بورس معتقد است: سودآوری شرکت‌ها به طور قطع پس از اجرای طرح هدفمندکردن یارانه‌ها بازنگری خواهد شد که این امر ممکن است چالش و مساله‌ خاکستری باشد که در آینده روشن می‌شود. وی اضافه کرد: تردیدی نیست که ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه در قیمت سهام شرکت‌ها تاثیرگذار بوده است و بخشی از افزایش قیمت‌ها ناشی از نقدینگی جدیدی است که وارد بازار شده و آن را سیال کرده است که رکود بازارهای رقیب در جذب نقدینگی به بازار سرمایه موثر بوده است.
رحمانی در خصوص وجود حباب در بازار سرمایه گفت: حباب قابل شکل گیری است و در رابطه با سهام همه‌ شرکت‌ها نباید با یک شیوه برخورد کرد زیرا ممکن است قیمت سهام برخی شرکت‌ها از ارزش ذاتی آنها منحرف شده و بسیار افزایش یافته باشد ولی قیمت سهام برخی از شرکت‌ها هم به ارزش ذاتی آنها نزدیک شده باشد ولی در این میان شرایط سیاسی، شرایط اقتصادی و طرح هدفمندکردن یارانه‌ها را نباید فراموش کرد زیرا بازارها در بلند مدت با یکدیگر رابطه دارند.
رشد بازار استمرار ندارد
مدیرعامل سابق شرکت بورس در خصوص وضعیت بازار در سال ۸۹ با بیان اینکه رشد بازار استمرار ندارد، گفت: بعد از این‌که قیمت‌ها به قیمت ذاتی خود نزدیک شود، روند منطقی‌تر خواهد بود و بعد از اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در تیر ماه نیز شاهد تحولاتی خواهیم بود که به طور حتم تلاطمی در بازار سرمایه ایجاد خواهد کرد.
وی به سهامداران توصیه کرد: کسانی که قصد دارند وارد بازار سرمایه شوند باید توجه کنند دید بلندمدتی داشته باشند زیرا کسانی که دید کوتاه‌مدت دارند ریسک بالاتری می‌پذیرند.