بررسی گزارش‌های ۳ ماهه و ۶ ماهه شرکتهای بورسی
بهترین‌ها و بدترین‌های تحقق پیش‌بینی درآمد
گزارش پیش‌بینی درآمد توسط شرکت‌ها از جمله گزارشاتی است که هم در راستای شفافیت اطلاعات قابل تعریف است و هم داده‌ای ارزشمند برای تحلیل قیمت و بازده سهام شرکت‌ها به شمار می‌آید.
گزارش پیش‌بینی درآمد توسط شرکت‌ها از جمله گزارشاتی است که هم در راستای شفافیت اطلاعات قابل تعریف است و هم داده‌ای ارزشمند برای تحلیل قیمت و بازده سهام شرکت‌ها به شمار می‌آید.
شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار مکلفند در دوره‌های معین اقدام به ارائه گزارش پیش‌بینی درآمد خود نمایند که این گزارشات توسط اداره نظارت بر ناشران بورسی جهت استفاده تمامی ذی‌نفعان منتشر و در اختیار عموم قرار می‌گیرد. این گزارش‌ها در واقع یک پیش‌بینی صورت سود و زیان حسابرسی نشده برای یک سال مالی و میزان پوشش (تحقق) این پیش‌بینی‌ها در تاریخ ارائه گزارش می‌باشد.رابطه میزان تحقق پیش‌بینی در هر دوره و پیش‌بینی سالانه به وضوح می‌تواند قوت و ضعف شرکت در برنامه‌ریزی و پیش‌بینی عملکرد یا توانایی عملیاتی آن را نشان دهد. به طور مثال می‌توان گفت اگر شرکتی در ارائه گزارش پیش‌بینی درآمد دوره ۶ ماهه خود اعلام کند که تنها ۲۰درصد پیش‌بینی سالانه‌اش به واقعیت پیوسته است (تحقق پیش‌بینی) این مهم نشان‌دهنده تنها ۲ حالت خواهد بود. ۱- عدم آگاهی و شناخت از وضعیت بازار فروش، تهدیدها و فرصت‌های پیش روی صنعت و در کل ضعف برنامه‌ریزی و ۲- پدید آمدن اتفاقات غیرقابل کنترل و محیطی که تاثیر مستقیم بر عملکرد بنگاه داشته‌اند.
شرکت‌ها در پیوست گزارش پیش‌بینی خود علت انحراف خود از پیش‌بینی را نیز اعلام می‌کنند که در این مقاله به اهم دلایل ذکر شده که موجب انحراف مثبت یا منفی از پیش‌بینی شده است نیز اشاره خواهد شد. این تحقیق 453گزارش پیش‌بینی درآمد را مورد بررسی قرار داده است. گزارشات دوره 3 ماهه 272 شرکت و نیز گزارشات دوره 6 ماهه 181 شرکت. وجه تشابه شرکتهای مورد بررسی واقع‌شدن پایان سال مالی این شرکت‌ها در سال 1388 می‌باشد که این موضوع شرکت‌ها را در دوره زمانی یکسان تحلیل می‌کند.
قبل از ارائه نمودارها ضروری است نکاتی مورد اشاره واقع شود:
1 - همانگونه که اداره نظارت بر ناشران بورسی نیز در هر اطلاعیه اعلام می‌کند، مسوولیت صحت اطلاعات اعلام شده تنها با مدیریت شرکت است. این تحقیق به هیچ‌وجه تولید داده ننموده و تنها اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت‌ها و اداره نظارت بر ناشران بورسی را مورد واکاوی و پردازش قرار داده است.
۲ - این تحقیق گزارشات پیش‌بینی درآمد دوره‌های ۳ و ۶ ماهه را مورد مطالعه قرار داده است و دراین راستا به معرفی ۵ شرکت دارای بهترین و بدترین میزان تحقق درآمد اقدام نموده است. در هر دوره ۳ سرفصل تحقق فروش، تحقق سود عملیاتی و تحقق سود خالص مورد بررسی واقع شده و بهترین و بدترین‌های آن معرفی گردیده است.
3 - در معرفی شرکت‌ها سعی بر آن شده است شرکت‌هایی که دارای نسبت روزهای معاملاتی پایین می‌باشند، حذف گردد. رعایت این مهم برای بررسی رابطه درصد تحقق درآمد و نوسان قیمت سهام امری بسیار ضروری می‌باشد.
۴ - بدیهی است که عملکرد واقعی شرکت بایستی با توجه به نوع فعالیت شرکت مورد بررسی و تحلیل واقع گردد. رعایت این عنصر کمک شایانی به تعدیل برداشت از بهترین‌ها و بدترین‌های تحقق درآمد خواهد نمود. با توجه به موارد ذکر شده و پالایش فهرست شرکت‌ها، بهترین و بدترین میزان تحقق درآمدها به شرح ذیل معرفی می‌گردد:
نمودار یک نشان‌دهنده 5 بهترین/ بدترین درصد پوشش و یا تحقق فروش
در گزارش‌های مربوط به دوره ۳ ماهه فعالیت می‌باشد.
نمودارها کاملا گویاست همانگونه که مشاهده می‌شود، شرکت معادن بافق با 49درصد تحقق (پوشش) فروش پیش‌بینی شده بهترین شرکت و سرمایه‌گذاری بوعلی با منفی 9/0درصد کمترین درصد تحقق درآمد را شامل گردیده‌اند. علت منفی بودن درصد پوشش شرکت سرمایه‌گذاری بوعلی را می‌توان در زیان حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها جست‌وجو نمود.
نمودار دو گویای بهترین و بدترین درصدهای پوشش سود عملیاتی در گزارش دوره ۳ ماهه شرکت‌ها می‌باشد. حمل‌ونقل توکا با ۶۰درصد پوشش سود عملیاتی بهترین شرکت از میان ۲۷۲ شرکت مورد بررسی و شرکت کاشی اصفهان بدترین و ضعیف از منظر تحقق سود عملیاتی در دوره ۳ ماهه این ۲۷۲ شرکت را داشته است.
کاشی اصفهان، رکود صنعت ساختمان، کاهش تقاضا و کاهش تولید را از دلایل اصلی تحقق نیافتن پیش‌بینی‌ها اعلام نموده است. در خصوص حمل‌ونقل توکا نیز می‌توان به تناسب پیش‌بینی‌ها و عملکرد اشاره نمود.
نمودار 3 بهترین‌ها و بدترین‌های پوشش سود خالص را نمایش می‌دهد. در گزارشات دوره 3 ماهه شرکت سیمان غرب با پوشش 58درصدی سود خالص بهترین و شرکت نورد آلومینیوم با منفی 438درصد بدترین پوشش پیش‌بینی را از آن خود نموده‌اند.
شرکت سیمان غرب عواملی مانند درآمد حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها، افزایش مقدار فروش سیمان و کلینکر و فروش سیمان‌های صادراتی را به‌عنوان نقاط مثبت تحقق سود خالص معرفی نموده است و شرکت نورد آلومینیوم مهم‌ترین
عامل کاهنده تحقق سود خالص خود را زیان ناشی از تسعیر ارز (یورو) اعلام نموده است و نیز متذکر شده است در صورت ادامه این روند اقدام به تعدیل پیش‌بینی درآمد خود خواهد نمود.
نکته واضح آن است که عملکرد مثبت و شرایط مطلوب شرکت‌ها و پرهیز از یک پیش‌بینی درآمد موهوم به یک اندازه در میزان پوشش پیش‌بینی درآمد موثرند.
به تحقیق اگر در این مثال سیمان غرب اقدام به پیش‌بینی نادرست و موهوم از درآمد خود می‌نمود، اگرچه شاید می‌توانست با نشان دادن میزان بالایی از درآمد هر سهم برای خود به‌طور موقت ایجاد مقبولیت نماید، لیکن عدم پوشش و تحقق نیافتن این پیش‌بینی ضربه شدیدتری به وضعیت سهام شرکت در آینده وارد می‌ساخت.
نمودار ۴ میزان پوشش فروش پیش‌بینی شده در گزارش‌های دوره ۶ماهه ۱۸۱ شرکت را نشان می‌دهد.
سرمایه‌گذاری شاهد با پوشش 100درصد فروش پیش‌بینی شده برترین شرکت و شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی با انحراف منفی 236درصد بدترین پوشش را در میان 181 شرکت داشته است.
سرمایه‌گذاری شاهد تحقق درآمد حاصل از فروش و ارائه خدمات را عامل موثر بر پوشش پیش‌بینی فروش معرفی نموده است و در مورد شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی می‌توان به زیان حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها به‌عنوان عامل موثر در عدم تحقق پیش‌بینی فروش دوره ۶ماهه اشاره نمود.
نمودار پنج 5 بهترین/ بدترین درصد پوشش سود عملیاتی را نشان می‌دهد. شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی اگرچه کمترین پوشش فروش را در گزارش 6 ماهه خود داشته است.
اما در پوشش سود عملیاتی با 111 درصد بهترین شرکت بوده است. علت عمده این امر را می‌توان در برگشت حساب ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها جست‌وجو نمود. عوامل دیگری نیز مانند افزایش درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و تخصیص بخش عمده‌ای از هزینه‌های مالی (بهره‌وام ارزی) به بهای تمام شده سرمایه‌گذاری‌ها در این تحقق تاثیر بسزایی داشته‌اند، در این مقطع زمانی شرکت فولاد کاویانی با انحراف 352-درصدی رتبه بدترین تحقق سود عملیاتی را به خود اختصاص داده است.
در نمودار ۶ مشاهده می‌شود سرمایه‌گذاری توسعه ملی با ۱۲۷ درصد پوشش پیش‌بینی فروش بهترین شرکت و فولاد کاویان با ۲۵۱۰-درصد انحراف از پیش‌بینی فروش بدترین شرکت در تحقق سود خالص بوده است.
عوامل موثر در تحقق (پوشش) پیش‌بینی‌های درآمد:
30 شرکتی که بهترین پوشش پیش‌بینی درآمدی را در دوره 3 ماهه و 6 ماهه داشته‌اند به فراخور فعالیت مواردی را به عنوان عامل موفقیت - شکست در تحقق پیش‌بینی مطرح نموده‌اند که به برخی از آنها تیتروار اشاره می‌گردد.
عوامل مثبت:
1 - افزایش تولید، فروش، صادرات
۲ - درآمد ناشی از تسعیر ارز
3 - تعدیل پیش‌بینی درآمد و بیان واقعی درآمدها
۴ - افزایش نرخ فروش
5 - افزایش بهای جهانی محصولات
۶ - بهبود وضعیت بازار داخلی در صنعت مربوطه
7 - کاهش هزینه‌های تولید
عوامل منفی:
1 - رکود صنعت ساختمان، کاهش تقاضا، کاهش تولید
۲ - زیان بابت تسعیر ارز
3 - بحران اقتصادی جهانی
۴ - تغییرات متاثر از افزایش سرمایه
5 - افزایش بهای تمام شده مواد اولیه
۶ - اعمال محدودیت‌های بین‌المللی
7 - اصلاحات حسابداری و تکلیفی
نتیجه:
۱ - شناخت مدیران شرکت‌ها از جوانب فعالیت بنگاه خود و میزان آشنایی آنها با فرصت‌ها و تهدیدات درون‌محیطی و برون‌محیطی سبب ترسیم تصویر نزدیک به واقع‌تری از آینده شرکت به دنبال خواهد داشت که بالطبع ارائه گزارش پیش‌بینی قابل تحققی خواهد گردید.
2 - مطالعه دوره‌ای پوشش پیش‌بینی‌ها در 3 فاکتور فروش، سود عملیاتی و سود خالص می‌بایست در کنار عوامل موثر بر تحقق این پیش‌بینی‌ها صورت بگیرد. توجه نکردن به دلایل توجیهی ارائه شده توسط بنگاه سبب می‌شود، تصویری غیرصحیح از میزان ضعف و قوت شرکت در ذهن تحلیل‌گر ترسیم گردد و وی نتواند وضعیت آینده را به طور واقعی مشخص نماید.
۳ - شرایط غیرممکن اقتصادی زمینه‌سازی بر هم خوردن تعادل در سطح شرکت‌ها را ایجاد می‌نماید. محدودیت‌های محیطی اعمال شده بر فضای کسب و کار به صورت نامتقارن و بالعکس بر صنایع تاثیر می‌گذارد. تداوم این تاثیرات و حرکات موج‌دار رونق- رکود برای شرکت‌ها به مانند ضربه مهلک و غیرقابل جبران است، چون عملا قدرت برنامه‌ریزی بلندمدت را از آنها سلب می‌نماید.
4 - بازار به گزارشات پوشش درآمدی واکنش مستقیم نشان می‌دهد، قریب به 80درصد شرکت‌هایی که پوشش مناسبی از پیش‌بینی خود به عمل آورده‌اند (بهترین شرکتهای موجود در نمودارهای این تحقیق) نوسانات مثبت قیمتی قابل توجهی را داشته‌اند.
بی‌تردید بهبود فضای کسب و کار، حاکمیت مدیریت‌های آینده‌نگر و علمی در سطح بنگاه‌ها، ارائه اطلاعات شفاف و واقعی، عدم کنترل‌های غیرمنطقی در فضای بازار و تسلط فرآیندهای توسعه منتها می‌تواند فضای بازار سرمایه کشور را روزبه‌روز به بازاری تابع منطق قابل محاسبه و پیش‌بینی تبدیل نماید.
پژوهشگر بازار سرمایه و خصوصی‌سازی
S.m.Sadidi@gmail.com
ارسال نظر