دکتر احمد یزدان‌پناه

گوش خود را نزدیک بیاورید، شاید این بزرگترین خبر محرمانه‌ای باشد که شما درباره سرمایه‌گذاری در بورس‌های مختلف لازم دارید و به نفع شما است آن را بشنوید.

این راز و رمز برای صید فرصت‌ها یا از دست دادن آنها شما را کفایت می‌کند! خوش شانسی شما آن است که بیشتر فعالان بازار بورس سهام، حتی آنهایی که از آن آگاهی دارند نیز، آن را به کار نمی‌برند.

این راز سر به مهر چیست؟ در اصل خیلی ساده است، در واقع بیشتر از آنچه فکر کنید ساده است. قبل از افشای آن، لازم می‌آید نگاهی هرچند سریع به چگونگی سرمایه‌گذاری یا خرید سهام در بورس‌ها بیندازیم. این یادآوری را پیش نیازی برای فهم بهتر اهمیت کاربرد آن راز در خرید سهام باید به حساب آورید.

تصور کنید من به شما بگویم، فلان سهم ۱۰۰۰تومان ارزش دارد. قضاوت شما چیست؟ سهم خوبی است که یا سهم بدی است؟ آیا آن سهم گران نیست؟ اگر آن را با یک سهم ۶۰۰تومانی مقایسه کنید آنگاه چه می‌گویید؟ کدام سهم ارزشمندتر است؟

من حاضرم شرط ببندم که اکثر شما می‌گویید سهم ۱۰۰۰تومانی با ارزش‌تر است. چرا؟ چگونه به این نتیجه رسیده‌اید؟ آیا به خاطر آن است که قیمت آن بیشتر است؟

اینجا جایی است که مشکل اصلی شکل می‌گیرد. قیمت یک سهم معیاری بی‌پایه برای سنجش ارزش آن است. قیمت یک سهم به تنهایی بی‌معنا است. بله چیز بی‌معنایی است. قیمت یک سهم بدون مطرح شدن در متن و زمینه مشخص کاملا بی‌فایده است، چیزی در دانستن آن نیست و شری را دفع نمی‌کند. چرا چنین است؟ زیرا، قیمت یک سهم به تنهایی به شما نمی‌گوید چند درصد از آن شرکت متعلق به شما است. حدس می‌زنم کمی موجب گیج شدن شما شده‌ام. نگران نباشید. با یک مثال ملموس و از زندگی واقعی در حوزه بازار سهام مطلب رفع ابهام خواهد شد. دو شرکت متفاوت را درنظر بگیرید:

* سرمایه شرکت (الف) به ۱۰۰۰سهم تقسیم شده و هر سهم آن ۱۰۰تومان فروش می‌رود. بنابراین، کل قیمت شرکت ۱۰۰۰۰۰تومان است.

* سرمایه شرکت (ب) به ۱۰۰سهم تقسیم شده و هر سهم به مبلغ ۱۰۰۰تومان فروش می‌رود. بنابراین، قیمت کل شرکت ب ۱۰۰۰۰۰تومان است.

در این دو مثال، مالکیت ۱۰۰۰۰تومان از سهام این دو شرکت یکسان است. یعنی، می‌توانید از شرکت الف ۱۰۰سهم ۱۰۰تومانی بخرید یا ۱۰۰۰۰تومان خود را به خرید ۱۰سهم ۱۰۰۰تومانی از شرکت ب اختصاص دهید. درست است که این مثال ساده‌ای است ولی در زندگی واقعی با همه پیچیدگی بازار سرمایه باز قدرت توضیح دهندگی خود را از دست نمی‌دهد. کل ارزش بازار شرکت هرگز معادل قیمت یا تعداد سهام در دسترس مردم آن نیست، بنابراین همیشه در بورس‌ها یادتان باشد. کل ارزش بازار یک شرکت به ندرت برابر ارزش واقعی آن شرکت است.

دستاورد ما از این نکته چیست؟ قیمت سهم به عنوان نماگری برای ارزش شرکت معیار خوبی نیست. راز مساله کجا است؟ وقتی شما تعداد سهامی از شرکتی را می‌خرید باید فرض را بر این بگیرید که شما تمام شرکت را خریده‌اید نه چند سهم از آن را. این نوع نگرش به سرمایه‌گذاری یا خرید سهام در بورس‌ها شما را ملزم می‌سازد که به آن شرکت به صورت یک کل بنگرید. شما به قیمت چند سهم شرکت بدون آنکه آن را در متن ارزش‌گذاری شرکت قرار دهید نگاه نمی‌کنید. نگاه شما به قیمت واقعی یا ارزش واقعی مالکیت و تصاحب آن شرکت تمرکز پیدا می‌کند. چرا این نکته مهم است؟ زیرا قیمت سهام یک شرکت در هفته معرض و تاثیر رخدادهای خاص در شرکت است؛ مثل تجزیه سهام (Split) یا عکس آن، در صورتی که قیمت کل شرکت تحت تاثیر آن عوامل نیست.

اگر شما کمی بیشتر به این نکته فکر کنید در می‌یابید که به یکی از مرز مهم «گنج‌نامه» معاملات بورس را دست یافته‌اید، نوع نگاه شما به خرید سهام عوض شده است! برای مثال از این به بعد به عنوان یک صاحب خبر در بورس، تنها به قیمت سهم برای تصمیم‌گیری جهانی دهید بلکه اطمینان حاصل خواهید کرد که آیا آن سهم «ارزش» سند هم هست. چطور وقتی می‌خواهید یک دارایی فیزیکی مثلا خرید یک کافی‌شاپ سرمایه‌گذاری کنید اگر ماهی یک میلیون تومان ضرر نماید آن را نمی‌خرید، چرا در بورس برخی مردم همان رویه را به کار نمی‌برند.

اگر قیمت کافی‌شاپ را چند برابر قیمت واقعی بگویید آن را می‌خرید؟ پس چرا در بورس‌ها گاهی این کار برای سهام رخ می‌دهد. تحقیق و تحلیل کافی برای دارایی‌های فیزیکی بسیار بیشتر از دارایی‌های مالی است.

تحول دیگری که پس از رمز مزبور در دید شما در معاملات سهام رخ می‌دهد آن است که برای نگه‌داری سهام خریداری شده بلندمدت‌تر می‌اندیشید. وقتی شما قصد دارید کافی‌شاپ را بخرید می‌خواهید آن را ظرف چند روز پس از خرید بفروشید؟ احتمال چنین نیست صرف انرژی و تحقیق برای خرید آن به شما خواهد گفت که خرید آن دارایی در یک چارچوب زمانی طولانی برارزش آن می‌افزاید.

بنابراین راز مزبور این نکته مهم را یادآوری می‌کند: خرید و فروش سریع سهام بازده ما را به طور چشمگیر کاهش می‌دهد تحول در نحوه نگرش ما به سازوکارهای بورس را دست کم نگیرید.