روزهای تلخ و شیرین مجامع ۸۷ برای سهامداران
حدود سه‌میلیون سهامدار پس از یکسال پیگیری اخبار و اطلاعیه‌های شرکتها اکنون می‌روند که طی سه ماه آینده با حضور در مجامع، سود مورد نظر خود را دریافت کنند؛ اگرچه در برخی موارد نیز سودی حاصل نشده و زیان، انتظار سهامداران را می‌کشد. به گزارش خبرنگار ما از هفته آینده تا پایان تیرماه جاری، ده‌ها شرکت که سال مالی‌شان پایان اسفند ماه است، مجامع عمومی عادی سالانه خود را برگزار می‌کنند.
برخی از پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که مجامع امسال با توجه به رخدادها و تحولات اقتصادی سال 86، با مجامع سال‌های گذشته، اندکی تفاوت خواهد داشت، اما کارشناسان با اتفاق نظر، مهمترین منشاء این تفاوت را کمبود نقدینگی می‌دانند که موجب می‌شود مدیران شرکتها تمایل چندانی به تقسیم سود نداشته باشند.
تعدیلات مداوم EPS
احمد مهجوری کارشناس ارشد حسابدار و فردی که تاکنون صدها مجمع بورس را مدیریت کرده است، می‌گوید: در شرایط حاضر و با اعلام تعدیل‌های مداوم در EPS شرکتها، به نظر می‌رسد که شرکتها نتوانند انتظارهای سهامداران را برآورده کنند، اما تا زمانی که صورت‌های مالی شرکتها منتشر نشود، نمی‌توان در این باره به طور قطعی اظهار نظر کرد.
سودهای حداقلی
وی افزود: شرکت‌های بورسی دوگونه‌اند: واحدهای تولیدی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری که در این میان واحدهای تولیدی به دلیل افزایش قیمت‌های تمام‌شده نتوانسته‌اند به سود‌دهی برسند و سرمایه‌گذاری‌ها نیز در سال گذشته نتوانسته‌اند به سود حاصل از معاملات سهام «capital gain» دست یابند، بنابراین به سود سهام خود بسنده می‌کنند.
مهجوری ادامه داد: به دلیل سود اندک حاصل شده، ظواهر امر نشان می‌دهد که شرکتها تمایل دارند حداقل سود؛ یعنی ۱۰درصد مندرج در قانون تجارت را به سهامداران پرداخت کنند که این موضوع نیز باعث ایجاد تضاد بین سهامداران و بدنه شرکتها خواهد شد.
افزایش سرمایه
این کارشناس سپس گفت: بازار سرمایه تحت تاثیر رکود حاکم بر اقتصاد بوده، بنابراین نمی‌توان انتظار سود مناسب از این بازار داشت.
«مهجوری» درباره چالش کمبود نقدینگی و انتظارات سهامداران از شرکتها گفت: شرکتها برای جبران کمبود نقدینگی تمایل به افزایش سرمایه دارند، اما سازمان بورس با این افزایش سرمایه موافق نیست و برنامه شرکتها برای افزایش سرمایه طی چهار سال نیز اجرا نمی‌شود و تنها موافقت سازمان در مواردی است که شرکت مستاصل شده باشند و آن هم با درصدی از آنچه شرکت خواستار شده، موافقت می‌کند.
برنامه‌هایی که اجرا نمی‌شود
این کارشناس بازار درباره تعویق پرداخت سود سهامداران گفت: در مجامع شرکتها، شاهدیم که در بیشتر گزارش‌های حسابرسی، بازرسان قانونی بر اجرای ماده 240 قانون تجارت که تسریع پرداخت مطالبات سهامداران را خواستار است، تاکید دارند، با این وجود این ماده به درستی اجرا نمی‌شود و کسی هم برخوردی نمی‌کند.
مهجوری افزود: بیشتر شرکتها برنامه خود را به بورس اعلام می‌کنند؛ اما آن را انجام نمی‌دهند. هنگامی که یک شرکت، سود خود را به سهامدار عمده نمی‌دهد، سهامدار عمده مجبور است با این وضعیت کنار بیاید و او نیز این مشکل را به صورت زنجیروار به سهامداران خرد، انتقال دهد.
وی درباره گرفتن ذخیره کاهش ارزش در شرکتها گفت: برخلاف سال‌های گذشته، امسال شرکتها باید ذخیره یاد شده را در حساب‌ها منظور کنند و حسابرس‌ها نیز بر این امر تاکید داشته و در این زمینه سماجت می‌کنند.
مهجوری در پایان به حضور نمایندگان سازمان بورس در مجامع و افزایش شفافیت اشاره کرد و گفت: حضور این نمایندگان و اظهارنظرهای مستند و قانونی آنها اداره‌کنندگان مجامع را تحت تاثیر قرار داده و خوب است، اما نباید تا مرز دخالت در تصمیم‌گیری‌ها پیش برود. به عنوان مثال اگر برخی از گردانندگان، اظهارنظر برخی نمایندگان را لحاظ نکنند، ممکن است گزارش تقسیم سود موهوم به سازمان ارائه شود.
انتظارات چگونه شکل می‌گیرد؟
«ابوالفضل صمدی» کارشناس بازار سرمایه نیز با اشاره به چند بعدی بودن مساله تقسیم سود شرکتها گفت: در هنگام تقسیم سود باید سوابق شرکت روند معاملات و نوسان قیمت‌ها را در نظر گرفت.
از سوی دیگر تغییر سود یا EPS اعلام شده و روند تقسیم سود در سال‌های گذشته نیز باید مورد توجه قرار گیرد. وی افزود: بررسی روند معاملات نشان می‌دهد که تعداد شرکت‌هایی که خوب معامله شده‌اند، زیاد نبوده و بیشتر شرکتها تعدیلات منفی در صورت‌های خود اعلام کرده‌اند.
بنابراین سهامداران در مجامع امسال باید انتظارات خود را پایین‌تر بیاورند.
صمدی ادامه داد: با وجود اعمال تعدیل‌های منفی در سال 86 که ناشی از اخبار منتشر شده یا افزایش قیمت‌های مواد اولیه بوده، برخی از شرکتها برای ایجاد جذابیت در معاملات، درصد تقسیم خود را بالاتر اعلام کرده‌اند که ممکن است در مجمع چنین اتفاقی نیفتد و مبنای کار، تصمیم هیات‌مدیره باشد.
خرد و کلان در برابر هم
این کارشناس سپس گفت: سهامداران خرد تمایل به تقسیم سود بالا دارند و سهامداران عمده که مدیران شرکت هستند، نیاز به منابع مالی دارند و تمایلی به تقسیم سود ندارند، بنابراین باید راهی برای تامین مالی بیابند.
از سوی دیگر جریان نقدی جاری شرکتها صدمه دیده و تسهیلات ارزی نیز قطع شده است و این موضوع اجرای طرح‌های توسعه را با دشواری همراه خواهد ساخت.
پس مدیران به احتمال زیاد اجازه خروج منابع مالی و تقسیم سود بالایی را نخواهند یافت.
تراکم کاری شرکتها و حسابرسان
دکتر عباس هشی، حسابرس معتمد بورس درباره برگزاری مجامع شرکتها در سال‌جاری و اشکالات موجود در آن گفت: تعداد بالای شرکت‌هایی که سال مالی آنها 29 اسفند ماه است، موجب می‌شود که کار حسابرسی صورت‌های مالی آنها در مرحله حسابرسی نهایی در چهار ماه ابتدای سال صورت گیرد و فشار کاری زیادی به موسسات حسابرسی وارد آید. از سوی دیگر تمایل مدیران شرکتها به تشکیل مجامع در اردیبهشت و خرداد موجب می‌شود که حجم کار یاد شده در دوره کوتاه‌تری انجام شود که با توجه به ثابت‌بودن توان کار و نیروی حسابرسی حسابرسان، فشار سنگینی را متحمل می‌شوند.
وی افزود: این کمبود زمان، مدیران شرکتها را نیز برای تهیه صورت‌های مالی تحت فشار قرار می‌دهد و موجب می‌شود هم کیفیت و هم شفافیت صورت‌های مالی تحت‌تاثیر قرار بگیرد.
تقسیم مجامع در طول سال
این حسابدار رسمی سپس گفت: متاسفانه هیچ مرجع دلسوزی وجود ندارد که با وضع مقررات، نظام پایان سال مالی را به پایان فصول مختلف سال تغییر دهد؛ به نحوی که هم تهیه صورت‌های مالی در زمان مناسب انجام شود و هم حسابرسی در حد معقول و منطقی قابل انجام باشد. این استاد دانشگاه درباره وضعیت شرکتها و نحوه تقسیم سود آنها در سال‌جاری گفت: سالی که گذشت به دلایل متعدد از قبیل شرایط اقتصادی داخلی، تحریم‌های بین‌المللی، افزایش قیمت یورو، افزایش قیمت خریدهای خارجی، کمبود نقدینگی و استقراض‌های متعدد که منجر به افزایش هزینه‌های زیان تسعیر ارز و...، هزینه شرکتها افزایش یافت و شرکتها قادر به افزایش سطح درآمد خود نبودند.
از سوی دیگر به دلیل قاچاق بی‌رویه و رقابت موجود، بخش عمده‌ای از اقتصاد با افزایش قیمت فروش روبه‌رو شد.
تعویق و تعلیق
هشی ادامه داد: رقابت‌های ناسالم ناشی از ایجاد شرکت‌های جدید
شبه دولتی در کنار خصوصی‌ها، شرایط سختی برای کسب سود فراهم کرده است؛ بنابراین مجامع امسال در شرایطی برگزار می‌شود که انتظارات سهامداران مثل گذشته قابل برآورده شدن نیست و به دلیل نبود نقدینگی، پرداخت سود نیز به تعویق می‌افتد.
حسابرس معتمد بورس پس گفت: نبود مدیریت منابع مالی در کشور موجب شد که نقدینگی به جای تولید، به سمت خرید املاک و واسطه‌گری سوق یابد و باعث شود که سود دلالی ده‌ها برابر سود تولید باشد.
هشی افزود: در مجامع امسال، بحث بودجه و EPS مطرح می‌شود، اما تعرفه واردات که حداقل حمایت دولت از تولیدکننده بود، کاهش یافته و در مقابل شاهد واردات بی‌رویه واردات هستیم که تاثیر نامطلوبی بر روند سودآوری شرکتها خواهد داشت.
استقلال حسابرسان
عضو جامعه حسابداران رسمی درباره نقش حسابرسان در مجامع گفت: حسابرسان باید نسبت به صحت صورت‌های مالی در تصویب و تطبیق آنها با استانداردها نهایت دقت را به عمل آورند و استقلال خود را با افشای موارد تحریف و اشکال حفظ کنند. وی با انتقاد از برخورد برخی مدیران با حسابرسان گفت: در کشور ما برخی مدیران با حسابرسان که گزارش مطلوب آنها را تهیه نکند، برخورد حذفی می‌کنند؛ اما در کشورهای دنیا از سه تا پنج سال مجاز نیستند، حسابرس را تغییر دهند، بنابراین حسابرسان از شورای بورس انتظار تجدیدنظر در مقررات مربوطه را دارند.
ارسال نظر