فرصت و چالش‌های گروه‌های پیشرو بازار
گروه بورس - فعالان بازار سرمایه همواره از یکدیگر می‌پرسند، «چه سهامی را بخریم؟»
این شاید یکی از مهم‌ترین سوالات مطرح در اذهان سهامداران باشد.

بررسی پیشینه فعالیت بورس نشان می‌دهد که گروه‌ها و صنایع حاضر در بورس در دوره‌های مختلف با اقبال بازار روبه‌رو شده‌اند، به گونه‌ای که در سال‌های گذشته صنایع، معادن و سیمان و خودرو مورد توجه فعالان بازار قرار داشتند.
کارشناسان بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد چشم‌انداز (ضعف‌ها و قوت‌ها) چند گروه فعال از صنایع حاضر در بورس را مورد بررسی قرار داده‌اند.
دارویی‌ها سهام پیشرو بازار باقی می‌مانند
دکتر محسن هاشم، مدیرعامل داروسازی ابوریحان سال ۸۷ را سال نوآوری در صنعت دارو خواند.
وی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما گفت: با توجه به نوآوری‌هایی که قرار است در سال جاری در صنعت دارو اتفاق بیفتد، می‌توان سال 87 را سال خوبی برای دارویی‌ها دانست.
وی با اشاره به تولید محصولات جدید دارویی گفت: از آنجایی که نیاز دارویی جامعه روز به روز در حال افزایش است، بنابراین داروسازان برنامه تولید محصولات جدید را دنبال می‌کنند که این موضوع در افزایش سود و فروش شرکت‌ها می‌تواند تاثیرگذار باشد.
دکتر هاشم در بخش دیگری از اظهاراتش احتمال افزایش نرخ دارو در سال جاری را از جمله اتفاقاتی دانست که می‌تواند به رشد نرخ دارو در بازار سهام منجر شود و گفت: به نظر می‌رسد سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان در تعیین نرخ‌ها با نگرش جدیدی سال را آغاز کرده است که در این نگرش جدید می‌توان به رشد منطقی قیمت دارو امیدوار بود. به گفته وی، سهام دارویی‌ها در بورس تهران امسال همچنان به عنوان سهام پیشرو مطرح خواهند بود.
ثبات دارویی‌ها در بورس
در همین حال اکبر اسکندری، مدیر مالی شرکت داروسازی اسوه با اشاره به تحریم‌های خارجی گفت: با توجه به اینکه بیشتر مواد اولیه موردنیاز شرکت‌های دارویی از خارج وارد می‌شود. این تحریم‌ها می‌تواند تاثیر به‌سزایی در وضعیت سهام این شرکت‌ها داشته باشد.
از سوی دیگر ارتباط این صنعت با بانک‌های مختل شده و شرکت‌های دارویی، بیشتر خریدهای خود را به صورت نقدی انجام داده و گشایش اعتبار، کمتر صورت می‌گیرد.وی افزود: این صنعت در مقایسه با دیگر صنایع، از ثبات بیشتری برخوردار است، زیرا قیمت تولیدات دارویی توسط وزارت بهداشت کنترل شده و افزایش نمی‌یابد.
اسکندری درباره آینده صنعت دارو در بورس گفت: با توجه به اینکه بحث تحقیقات و مطالعه برای تولید محصولات جدید در شرکت‌های دارویی در اولویت قرار دارد، تولید این محصولات می‌تواند در رشد بازار و افزایش سوددهی شرکت‌های دارویی موثر واقع شود.
صنعت ساختمان و نشانه‌های رکود
اکبر زرگانی‌نژاد، یکی از کارگزاران بازار سهام ضمن اشاره به این مطلب که در صنعت ساختمان نیز همانند سایر صنایع چشم‌‌انداز سرمایه‌گذاری معلوم نیست، اظهار داشت: سیاست کلی معینی پیش‌رو نداریم و همین سیاست‌ها بسیار تاثیرگذار بر نحوه تصمیم‌گیری برای ورود به این بخش است.
وی افزود: فضای ساخت‌وساز و نشانه‌هایی که قیمت‌ها در این بخش از خود برجای گذاشته‌اند حاکی از احتمال پدید آمدن رکود در این بخش است.
زرگانی گفت: اگر سیاست‌های تشویقی در بخش مسکن اعمال شود، این بخش با ثبات در رشد روبه‌رو خواهد شد.
زرگانی‌نژاد با اشاره به این مطلب که روشن شدن وضعیت این بخش به سیاست‌گذاری‌ها و اعلام دقیق قیمت‌های مصالح ساختمانی ارتباط دارد، افزود: حداقل بدون در نظر گرفتن زمان معین، مجموعه شرایط بخش ساختمان به گونه‌ای است که به دلیل وجود تورم در قیمت مصالح، چشم‌انداز معینی را پیش‌رو ندارد و وابسته به تصمیم سیاستگذاران است.
خودرو ارزان‌ترین صنعت بورس
مهدی سنایی‌فرد، معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری بهمن صنعت خودرو، را ارزان‌ترین صنعت بورس خواند و گفت: صنعت خودرو در مقایسه با صنایع دیگر از سود نقدی مناسبی برخوردار است و حدود ۲۰درصد کل سود بورس از این صنعت به دست می‌آید.وی ارزش روز صنعت خودرو را ۱۱درصد ارزش کل بازار سرمایه دانست و افزود: نسبت بازدهی این صنعت (P/E) حدود ۳۵درصد است که در بین صنایع حاضر در بازار در حد مناسبی به شمار می‌رود.سنایی‌فرد، وضعیت روز این صنعت را در بازار راکد دانست و گفت: با نزدیک شدن به فصل مجامع، اقبال بازار به صنعت خودرو افزایش می‌یابد.
وی دلیل این مساله را رشد اندک سود شرکت‌های خودروساز دانست و ادامه داد: در حال حاضر، ظرفیت‌ها تکمیل شده و خودروسازان بیشتر به دنبال ارتقای کیفیت بوده و به دنبال توسعه بازار نیستند، بنابراین سود آنها رشد چندانی نداشته است.
سنایی‌فرد اظهار امیدواری کرد: در صورت بهبود کیفیت تولیدات داخلی، امکان افزایش سود خودروسازان وجود دارد، اما رشد سود آنها شدید نخواهد بود. این کارشناس ارشد بازار در ادامه به فرصت‌های موجود این صنعت اشاره کرد و گفت: کاهش عمر مصرف مفید خودرو در کشور، تغییر سلیقه مصرف‌کنندگان، از رده خارج شدن خودروهای فرسوده و وجود بازارهای منطقه‌ای برای صادرات، امکان رشد این صنعت در کشور را فراهم می‌آورد. وی سپس به بیان مشکلات پیش روی این صنعت پرداخت و گفت: تشدید رقابت‌های جهانی، واردات خودرو، رشد سریع تکنولوژی و کمبود نقدینگی مهم‌ترین مشکلاتی است که صنعت خودرو با آنها مواجه است.
سنایی‌فرد، درباره کمبود نقدینگی خودروسازان گفت: شرکت‌های خودروساز دارایی‌های غیرمولد قابل توجهی دارند که باید به دارایی مولد تبدیل شود و در این صورت هزینه‌های مالی آنها کاهش و سودآوری آنها افزایش پیدا خواهد کرد.
وی افزود: خودروسازان باید به دنبال اصلاح ساختار سرمایه خود باشند و وضعیت اعتباری خود را بهبود ببخشند تا بتوانند از تسهیلات بانکی نیز استفاده کنند.
گروه معدنی به دنبال افزایش قیمت
بهروز شهدایی گروه معدنی را شامل دو دسته از شرکت‌ها دانست که شرکت‌های معدنی پایه در گروه آهن و مس فعال هستند و گروه دوم شرکت‌هایی هستند که در زمینه سرب و روی فعال هستند. این کارشناس بازار سرمایه گفت: گروه اول با توجه به درخواست‌های خوب و قیمت‌های حیرت‌آور در زمینه فولاد، وضعیت بسیار خوب و ماندگاری دارد.
شهدایی در زمینه سنگ‌آهن تاکید کرد: در بازار داخلی قیمت سنگ‌آهن با بازارهای بین‌المللی تفاوت زیادی دارد.
همچنین شرکت‌های سنگ‌آهنی با بحث جدی ورود سنگ‌آهن به بازار کالا مواجه هستند و این مسیری است که در سال جدید نیز شرکت‌های سنگ‌آهنی به سمت آن حرکت می‌کنند و انتظار می‌رود که سود سنگ‌آهنی‌ها تعدیل شود و وضعیت بهتری بیابند.
شهدایی ادامه داد: این در حالی است که توقع افزایش جهانی برای قیمت جهانی روی وجود ندارد و این گروه نمی‌تواند افزایش قیمت و بازدهی مناسبی در گروه معدنی، برای سهامداران خود داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه وضعیت شرکت‌های وابسته به مس و زغال‌سنگ را طی سال جدید خوب ارزیابی کرد و گفت: گروه زغال‌سنگ به دلیل اینکه مکمل سنگ‌آهن در صنعت فولاد است، بنابراین امسال می‌تواند رشد خوبی را تجربه کند.
همچنین قیمت جهانی مس دوباره رشد خود را آغاز کرده است که این امر می‌تواند انتظار رشد قیمتی را در شرکت‌های فعال در این زمینه فراهم کند.
معدنی‌ها وابسته به قیمت‌های جهانی
هادی بیدختی نیز وابسته بودن گروه معدنی به قیمت‌های جهانی را عامل تاثیرگذار در فعالیت شرکت‌های معدنی عنوان کرد. این کارگزار با بیان اینکه قیمت‌های جهانی این محصولات به خصوص سنگ‌آهن و مس در وضعیت بسیار خوبی است، گفت: شرکت‌های وابسته به این صنایع عموما بودجه‌های خود را با قیمت‌های بسیار پایین‌تری تهیه کرده‌اند و به طور قطع با افزایش قیمت‌های جهانی شاهد رشد در این شرکت‌ها خواهیم بود. در عین حال بیدختی به مشخص نبودن وضعیت بهره مالکانه و نیز تصمیماتی که دولت برای این گروه می‌گیرد اشاره و تاکید کرد: شرکت‌های گروه معدنی در خصوص تعیین نرخ بهره مالکانه با ابهام مواجه هستند و این مساله موجب شده تا سهام این شرکت‌ها نسبت به انتشار هر خبری در این خصوص تاثیرپذیر باشند.
اما وی یادآور شد: با توجه به افزایش قیمت فولاد داخلی که با توجه به افزایش تقاضا صورت گرفته است، به نظر می‌رسد به دلیل اینکه به سرعت امکان تامین از خارج از کشور وجود ندارد، ادامه خواهد داشت. چرا که تقاضای خرید فولاد به دلیل افزایش ساخت‌وساز ادامه دارد. به این ترتیب می‌توان گفت در این گروه مس و روی از تغییرات قیمتی بالاتری برخوردار هستند و فولاد شاهد تغییرات قیمتی کمتری است.
سنگ‌آهن پیشتاز گروه معدن
از سوی دیگر علی لطفی سنگ‌آهن را پیشتاز گروه معدنی دانست و گفت: سنگ‌آهن همان طور که سال گذشته حرف اول را در این گروه می‌زد، امسال هم همچنان در گروه معدنی پیشرو خواهد بود.
وی به افزایش تولید در چادرملو و گل‌گهر و نیز افزایش قیمت‌های جهانی اشاره کرد و گفت: به این ترتیب این دو سهم شاهد افزایش جهش EPS خواهند بود. اما به نظر می‌رسد گل‌گهر به دلیل صادرات خود و بهره‌برداری از طرح‌های گوناگون EPS بالاتری خواهد داشت. وی بهره مالکانه را در این گروه بحث زودگذری دانست که نمی‌تواند تاثیرات طولانی بر سهام این گروه داشته باشد.
وی مشکل گروه روی را وابستگی شدید به قیمت‌های جدید خواند و افزود: نوسان قیمت‌ها و همین‌طور موضوع معدن انگوران، گروه روی را به شدت تحت تاثیر مسائل روانی قرار داده است.اما باما به دلیل وابستگی کمتر به معدن انگوران دارای وضعیت بهتری در این گروه خواهد بود.
عرضه مس به نفع سهامداران نیست
علی لطفی همچنین در خصوص مس نیز احتمال عرضه این سهم را به نفع سهامداران آن ندانست و تاکید کرد: با توجه به اینکه مس دارای نوسانات بسیار بیشتری در مقایسه با سرب و روی است و همچنین طرح‌های شرکت ملی مس سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد، افزایش قیمت‌های جهانی تنها می‌تواند باعث رشد قیمتی این سهم باشد.
پتروشیمی‌ها متاثر از تورم قیمت‌های جهانی
مجید اصلی یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه به دو پارامتر موثر در شرایط صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در وهله نخست تورم قیمت‌های جهانی را پیش رو داریم که پتروشیمی‌ها از نرخ مواد اولیه تا بهای نفت‌خام به طور موثر با آن درگیر خواهند بود.
وی افزود: در حالی که قیمت محصولات پتروشیمی‌ها نیز با ‌تاثیر از این شرایط با افزایش روبه‌رو است، این تناسب در بخش صادرات آنها به دلیل برابری با نرخ‌های جهانی جبران می‌شود.
اصلی گفت: فقط در قسمت داخلی، این شرکت‌ها تا زمانی که دولت اجازه آزادسازی قیمت ندهد، عدم تعادل میان بهای تمام شده مواد اولیه و فروش را تجربه خواهند کرد.
این کارشناس بازار سهام به مورد دوم اشاره کرد و افزود: مساله دیگر بحث تحریم‌ها است که در سال گذشته نیز شاهد آن بودیم.امسال نیز این بحث‌ها ادامه دارند که من نسبت به این مورد در مقایسه با سال گذشته خوش‌بین هستم.
وی متوسط حرکت های قیمتی سهام پتروشیمی را از اواخر تیر ماه تا شهریور ماه ارزیابی و تصریح کرد: اثرات زیاد نوسان قیمت‌های جهانی در سود این شرکت‌ها در فصل مجامع و پس از ارائه گزارش سه ماهه بیشتر مشهود است از این رو فعالان فرصت‌های بهتری را به دست می‌آورند.
رونق واسطه‌گری مالی
شهدایی بحث اختصاص ۱۵۰۰میلیارد تومان اعتبار از سوی دولت به اشخاص حقوقی را عاملی بسیار تعیین‌کننده برای گروه واسطه‌گری‌های مالی عنوان کرد. این کارشناس بازار سرمایه گفت: وعده دولت در خصوص اختصاص این اعتبار برای تامین منابع لازم گروه واسطه‌گری‌های مالی و مخصوصا در عرضه‌های اولیه، اساسی خواهد بود.
چرا که این شرکت‌ها به هنگام عرضه‌های اولیه مجبور به جابه‌جایی در پرتفوی خود بودند تا بتوانند منابع لازم را برای در اختیار گرفتن سهام مختلف تامین کنند.
شهدایی تاکید کرد: این در حالی است که با ارائه این اعتبار از سوی دولت، در ترازنامه شرکت‌های گروه واسطه‌گری مالی خرید دارایی‌ها با رشد قیمتی همراه خواهد بود که می‌تواند به رشد NAV این شرکت‌ها منجر شود.
شهدایی همچنین گروه واسطه‌گری مالی را از پرریسک‌ترین گروه‌های بازار سرمایه عنوان کرد و گفت: در بحران‌های مالی ‌«این شرکت‌ها» اولین گروهی هستند که شاهد ریزش قیمتی خواهند بود و در هنگام رشد بازار نیز آخرین گروهی هستند که به رشد می‌رسند.
بنابراین این گروه به شدت متاثر از برآیند کلی بازار است. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: بانک‌ها و لیزینگ‌ها در گروه واسطه‌گری‌های مالی طی دو سال گذشته تحت تاثیر تعیین دستوری نرخ بهره بوده‌اند و این مساله در روند معاملات این شرکت‌ها بسیار تاثیرگذار است. این در شرایطی است که با توجه به افزایش نقدینگی در جامعه میزان سپرده‌گذاری کوتاه مدت بانک‌ها به شدت افزایش پیدا کرده است.
شهدایی تاثیرپذیری لیزینگ‌ها را از نرخ بهره کمتر از بانک‌ها دانست و گفت: لیزینگ‌ها با توجه به فعالیت آنها در لیزینگ خودرو تاثیر کمتری از نرخ بهره می‌گیرند؛ چرا که به فعالیت‌های متنوعی می‌پردازند که با توجه به افزایش تولید خودروهای داخلی، می‌توانند به ارقام پیش‌بینی شده بودجه خود برسند و با متنوع کردن فعالیت‌های خود بودجه خود را پوشش دهند. به این ترتیب لیزینگ‌ها می‌توانند با تغییر شرایط، مورد اقبال بازار واقع شوند.
شهدایی همچنین واسطه‌گری‌های مالی را به سه گروه تقسیم کرد و ادامه داد: گروه اول شرکت‌های هلدینگی هستند که به صورت تخصصی در زمینه خاصی سرمایه‌گذاری می‌کنند مثل معادن و فلزات و سرمایه‌گذاری ساختمان بنابراین این شرکت‌ها براساس پرتفوی خود رشد می‌کنند و از آن تاثیر می‌گیرند.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری که در زمینه مالی کار می‌کنند گروه دوم هستند. این کارشناس بازار سرمایه افزود: این شرکت‌ها به شدت به بحث عملکرد مدیریت و تحلیلگری آنها وابسته هستند. از سوی دیگر با توجه به سیاست‌های غیرهدفمندی که در بحث بازار سرمایه شاهد آن هستیم، انتظار رشد جهشی و وحشتناکی را در بازار نداریم.
شهدایی سرمایه‌گذاری غدیر و بانک ملی را در گروه سومی قرار داد که پروژه‌های غیربورسی زیادی دارند که با بهره‌برداری از آنها می‌توانند به شرایط بهتری دست یابند.
بی‌توجهی به قیمت‌های معقول واسطه‌گری‌های مالی
در همین رابطه بیدختی قیمت‌های گروه واسطه‌گری مالی را معقول دانست اما تاکید کرد: این گروه همیشه با فاصله مورد اقبال بازار قرار خواهند گرفت. این در حالی است که بیشتر شرکت‌های گروه واسطه‌گری مالی ذخیره کاهش ارزش خود را گرفته‌اند و مابه‌ التفاوتی بین ارزش بازار و کمیت دفتری آنها نیست و این چیزی است که باید به آن توجه کرد.
این کارگزار بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته مهم‌ترین خریداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سهامداران غیرمتخصص بودند که این سرمایه‌گذاران طی دو سال اخیر اغلب از بازار خارج شده‌اند و کسانی که در بازار هستند به سمت گروه واسطه‌گری مالی نمی‌روند.
بیدختی افزود: این در حالی است که با خریدهای بلوکی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری طی سال گذشته به پرتفوی خود افزودند، این شرکت‌ها به سمت سوددهی حرکت کنند و بتوانند از این وضعیت خارج شوند.علی لطفی زمزمه‌های مختلفی را که حاکی از ثبات نرخ بهره است، برای بانک‌ها و لیزینگ‌ها مثبت ارزیابی کرد و گفت: این دو گروه می‌توانند پیشتاز بودن واسطه‌گری‌های مالی را از آن خود کنند.
وی همچنین تاکید کرد: اگر گروه واسطه‌گری‌های مالی حرکت خود را آغاز کند، بدون شک رایان سایپا با توجه به افزایش سرمایه‌ای که در دست اجرا دارد، می‌تواند به تعدیل مناسب EPS برای سال‌جاری دست یابد.
همین طور سهام شرکت لیزینگ ایران با توجه به رشد مطمئن ۱۰ تا ۲۰درصد که همواره داشته است، می‌تواند از سهام پیشرو در این گروه باشد.
اما از نظر وی گروه سرمایه‌گذاری مالی همچنان در رکود خواهد بود. علی لطفی دو شرکت سرمایه‌گذاری معادن و امید را از این گروه متمایز کرد و تاکید کرد: با توجه به اینکه بیشتر پرتفوی این دو شرکت گروه معدنی است و با احتمال رشد مس، این دو شرکت قطعا در سال 87 بهتر از سال 86 عمل خواهند کرد. اما سایر شرکت‌سرمایه‌گذاری تا زمانی که کلیات بازار و شاخص کل به یک جهش نرسیده باشد، در همین وضعیت رکودی خواهد بود.
فلزات اساسی وابسته به سیاست‌های مالی دولت
شهرام شهمیری، کارگزار بورس اوراق بهادار در خصوص گروه فلزات اساسی فعال در بورس گفت: تا زمانی که سیاست‌های پولی و مالی دولت که بیشتر به حجم نقدینگی و نرخ بهره معطوف می‌شود، معین نشود، پیش‌بینی در خصوص صنایع کار بسیار دشواری است.
وی افزود: هر نوع تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در هر صنعتی مستلزم ثبات و روشن شدن این سیاست‌ها است. بنابراین اتخاذ هر سیاست جدید از سوی دولت باعث از سرگیری فرآیند تصمیم و تعیین هدف به طور مجدد خواهد شد.
شهمیری خاطرنشان کرد: در سال گذشته سهام گروه صنایع فلزی بسیار مورد توجه سهامداران و فعالان بازار اوراق بهادار بود، اما با مطرح شدن بهره مالکانه و تعیین قیمت فروش آنها از سوی دولت، سرمایه‌گذاران را نسبت به فعالیت در بازار اوراق بهادار محتاط‌تر کرد.
وی معتقد است همه مجبورند که منتظر اطلاعاتی باشند که هر لحظه ممکن است اعلام شود و این وضعیت باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری‌ها به صورت کوتاه مدت شکل گیرد، چرا که در قالب بلندمدت نمی‌توان در خصوص یک صنعت اظهارنظر کرد تا بتوان از سرمایه‌گذاری سود مطلوب را کسب کرد.
این کارگزار باسابقه بورس با اشاره به این مطلب که صنعت فلزی یکی از صنایع خوب محسوب می‌شود، تصریح کرد: اصولا صنایعی که برای محصول تولید شده آنها خریدار وجود دارد، از وضعیت مناسب‌تری برخوردارند.
وی افزود: اگر شرکت‌ها روی قیمت‌گذاری محصول خود آزاد باشند، در شرایط رقابتی سنجش و بررسی آینده شرکت بیشتر امکان‌پذیر است.
ارزش معاملات انجام شده در سال 1386 به تفکیک صنایع مختلف