گروه بورس- رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، هفته گذشته خبر از ورود ابزارهای مالی جدید در بورس تهران داد. یکی از این ابزارها، ابزار مالی اوراق اجاره (صکوک اجاره) است. صکوک به لحاظ لغوی جمع صک به معنای سند و سفته و معرب واژه چک در فارسی است، اما صکوک به لحاظ مالی به معنای استفاده از دارایی‌های شرکت در جهت تامین مالی است. به این معنا که اشخاص حقوقی می‌توانند به پشتوانه دارایی‌های موجود در ترازنامه خود، از سایر اشخاص حقوقی و حقیقی تامین مالی کنند.

شیوه تامین مالی در صکوک اجاره به این صورت است که شرکت حقوقی نیازمند وجه نقد که در آیین‌نامه‌های اجرایی صکوک از آن به عنوان «بانی» یاد می‌شود، دارایی خود اعم از مستغلات را پس از کارشناسی و ارزشیابی به یک شخصیت حقوقی ثالث واگذار می‌شود و تحت یک قرارداد اجاره دوباره دارایی مزبور را از وی اجاره می‌کند. شرکت ثالث براساس ارزش دارایی‌های خریداری شده اقدام به انتشار اوراق بهادار (صکوک) اجاره می‌کند و با فروش این اوراق، ابزار صکوک را ایجاد می‌کند. در این روش درآمد سرمایه‌گذاران و خریداران اوراق صکوک از محل اجاره پرداختی از سوی «بانی» که می‌تواند دارای نرخ متغیر یا ثابت باشد، تامین می‌شود. در زمان سررسید این اوراق، دارایی بانی متعلق به سرمایه‌گذاران (مصرف‌کنندگان) است که می‌تواند براساس قرارداد اولیه مابین بانی و شرکت واسطه به بانی بازگردانده شود یا به فروش برسد. در صورت فروش دارایی مورد اجاره، سرمایه‌گذاران می‌توانند به غیر از سود دریافتی به صورت اجاره، از محل افزایش ارزش دارایی مزبور(Capital Gain) نیز منتفع شوند.

همان‌طور که ملاحظه می‌شود صکوک اجاره شیوه‌ای جهت تامین مالی از طریق استفاده از دارایی‌های اشخاص حقوقی است. در این شیوه برای جلوگیری از خطراتی مانند از بین رفتن دارایی، می‌توان دارایی مورد اجاره را طی دوره انتشار صکوک بیمه کرد. همچنین بانی می‌تواند با ایجاد امکان اختیار فروش به دارندگان صکوک، ریسک ناشی از کاهش ارزش دارایی در زمان سررسید را به صفر برساند. در حقیقت در این شیوه تامین مالی بانی از یکسو دارایی‌هایی را که از نقدشوندگی پایینی برخوردارند از ترازنامه خارج و وجه نقد جایگزین آن می‌کند و از سوی دیگر همزمان از همان دارایی در جهت فعالیت‌های شرکت استفاده می‌کند.