گروه بورس- علیرضا کدیور: در حالی که کمتر از 4ماه به پایان سال جاری، باقی مانده است و از مجموع درآمد 7هزار میلیارد تومانی پیش‌بینی شده از محل فروش سهام شرکت‌های دولتی تاکنون کمتر از 1500میلیارد تومان محقق شده، (بیش از یک‌هزار میلیارد تومان از محل فروش بلوک 20درصدی ملی مس) دولت همچنان در پی پوشش این میزان درآمد پیش‌بینی شده است.

اولین اقدام دولت طی هفته‌های گذشته، حذف ۷۰درصد حق شرکت‌های مادر تخصصی از محل فروش سهام شرکت‌های دولتی از طریق بورس (و نه مزایده) است. به بیان دیگر از این پس ۱۰۰درصد درآمد ناشی از فروش سهام شرکت‌های دولتی در بورس به حساب خزانه واریز خواهد شد.
همچنین در شرایطی که بورس تهران با مازاد عرضه سهام و نبود خریدار دست و پنجه نرم می‌کند، اخبار منتشره از عرضه قریب‌الوقوع پتروشیمی فن‌آوران و پذیرش بانک ملت و پتروشیمی خراسان حکایت دارد.
فناوران، احتمالا آذرماه
در همین راستا، عضو ستاد اصل 44 وزارت نفت گفت: سهام پتروشیمی فناوران به احتمال زیاد تا پایان آذر ماه در بورس عرضه خواهد شد.
مهدی آقاجانی در گفت‌و‌گو با فارس، با اشاره به این مطلب که مشکل اولیه و عدم عرضه سهام از سوی شرکای غیرپتروشیمی برطرف شده، ابراز داشت: در حال حاضر منتظر صورت‌های مالی ۶‌ماهه حسابرسی شده این شرکت هستیم تا بعد از دریافت این مدارک نسبت به عرضه سهام اولین شرکت مشمول اصل ۴۴ از مجموعه وزارت نفت اقدام شود. وی افزود: با توجه به گذشت ۹‌ماه از سال، مقرر شده به جای اعلام سود سال قبل،‌ سود سال جاری اعلام ‌شود. عضو ستاد اصل ۴۴ وزارت نفت در پاسخ به این سوال که چه زمان سهام پنجمین شرکت مشمول اصل ۴۴ قانون اساسی در بورس عرضه خواهد شد، گفت: با توجه به تلاش همه دست‌اندرکاران به احتمال زیاد تا پایان آذر این عرضه صورت خواهد گرفت.
آقاجانی خاطرنشان کرد: بعد از واگذاری این شرکت، سهام پتروشیمی خراسان عرضه خواهد شد. مدیر مالی شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصریح کرد: فهرست واگذاری 19 شرکت پتروشیمی به سازمان خصوصی‌سازی ارائه شده که بر اساس برنامه این سازمان و کشش بازار سهام این واگذاری‌ها در سال جاری و آینده انجام خواهد شد.
«ملت» ۱۳۱۰میلیارد تومانی در راه بورس
همچنین مدیرعامل شرکت بورس از پذیرش مشروط بانک ملت و پتروشیمی خراسان خبر داد و گفت :به محض رفع ایرادات و موارد مشروط، سهام این 2شرکت در بورس عرضه خواهد شد.
علی رحمانی با اشاره به این مطلب که چهارشنبه گذشته هیات پذیرش بورس تشکیل جلسه داد، ابراز داشت: از میان شرکت‌های خواهان حضور در بورس بانک ملت با سرمایه یک‌هزار و ۳۱۰‌میلیارد تومان و پتروشیمی خراسان با سرمایه ۱۷۹میلیارد تومانی به طور مشروط در بورس پذیرفته شدند.
وی ادامه داد: با توجه به بندهای مشروط، به پتروشیمی خراسان 6 ماه و به بانک ملت یک ماه مهلت داده شد تا نسبت به رفع موارد مشروط اقدام کنند. وی در پاسخ به این سوال فارس که آیا زمان عرضه سهام این دو شرکت مشخص شده یا خیر گفت: زمان عرضه سهام بانک ملت و پتروشیمی خراسان نامعلوم است و بستگی به رفع موانع موجود دارد.
رحمانی ادامه داد:‌در زمان عرضه ۵درصد از سهام این دو شرکت جهت کشف قیمت در بورس عرضه خواهد شد.
10فرمان بورس برای «ملت»
در این میان، اهم شرایط پذیرش بانک ملت، به گزارش سایت رسمی شرکت بورس به شرح زیر است: تبدیل نوع بانک از «سهامی خاص» به «سهامی عام»، تصویب اساسنامه بانک مطابق اساسنامه نمونه تایید شده توسط سازمان بورس و الزامات بانک مرکزی ارائه صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای و بودجه حسابرسی شده سال ۱۳۸۶تا تاریخ عرضه سهام، پیگیری نحوه تسویه‌ مطالبات بانک از دولت و افشای آن برای عموم، استعلام سیاست دولت درخصوص پرداخت تسهیلات تکلیفی، مابه‌التفاوت نرخ سود تسهیلات و تضمین‌های لازم در این خصوص، منظور کردن تعهدات مربوط به بازنشستگی کارکنان بانک در صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۶ماه منتهی به ۳۱/۶/۱۳۸۶، اعلام سیاست‌های تقسیم سود بانک، استقرار کمیته‌های حسابرسی و مدیریت ریسک در بانک و معرفی اعضای کمیته‌ها به بورس و تهیه صورت تطبیق حساب‌های فی‌مابین با بانک مرکزی شامل بدهی‌های ارزی و ریالی و تاییدیه حسابرس در این خصوص.
پتروشیمی خراسان از «خاص» تا «عام»
افزون بر این، مهم‌ترین شرایط پذیرش شرکت پتروشیمی خراسان شامل موارد زیر است: تبدیل نوع شرکت از «سهامی خاص» به «سهامی عام»، تصویب اساسنامه شرکت مطابق اساسنامه نمونه تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، انعقاد قرارداد بلندمدت تامین خوراک (گاز طبیعی) با شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر شفاف کردن روش قیمت‌گذاری گاز و تعهدات طرفین در اجرای مفاد قرارداد، رفع زیان انباشته شرکت قبل از عرضه سهام در بورس و ارائه صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای و بودجه حسابرسی شده سال ۱۳۸۶ تا تاریخ عرضه سهام.
اصلاحیه 3هزار میلیارد تومانی
اما دور دوم عرضه گسترده سهام شرکت‌های دولتی در شرایطی انجام می‌شود که وزیر امور اقتصادی و دارایی از ارائه اصلاحیه بودجه سه هزار میلیارد تومانی دولت تا پایان ماه جاری به مجلس خبر داد. این تغییر ردیف‌های بودجه در شرایطی صورت می‌گیرد که در صورت عدم تحقق درآمد هفت هزار میلیارد تومانی دولت از محل فروش سهام در ماه‌های پایانی سال، دولت مجبور به ارائه متمم بودجه به مجلس است. لازم به توضیح است که مبالغ فوق با فرض فروش نقدی سهام لحاظ شده‌اند و در صورت فروش اقساطی سهام، تنها بخش نقدی می‌تواند به‌عنوان درآمد دولت تلقی شود. از سوی دیگر بورس تهران که طی ۵/۱ماه گذشته، در حدود ۱۰درصد از بازدهی کسب شده خود را از دست داده است، در مقابل تصمیم دولت برای تحقق بخشی از درآمدهای پیش‌بینی شده خود قرار دارد. تجربه نوبت قبلی عرضه‌های دولتی نشان داد که بخش عمده درآمد حاصل از فروش سهام شرکت‌های دولتی در نخستین روز عرضه محقق شده است که دلیل اصلی آن دید کوتاه‌مدت حاکم بر سرمایه‌گذاران بورس تهران و خرید سهام با هدف کسب سود در مدت زمان کوتاه است. این شرایط نشان می‌دهد که دولت تنها می‌تواند در بهترین شرایط در نخستین روز عرضه سهام، نسبت به کسب درآمد از محل فروش سهام خوش‌بین باشد که ارقام آن چندان چشمگیر نیست. در کنار مورد فوق، تجربه عرضه‌های گذشته نشان داد، بخش عمده درآمد از محل فروش بلوک‌های چنددرصدی سهام تامین می‌شود و تجربه هفته‌های قبل نشان داد که خریداران داخلی توان یا تمایل خرید بلوک‌های بزرگ دولتی را ندارند. به نظر می‌رسد تنها راه پیش روی دولت برای پوشش درآمدهای مزبور، تجربه روش‌های دیگر از جمله عرضه سهام در بورس‌های خارجی و فروش سهام به سرمایه‌گذاران خارجی است که اکثر این روش‌ها می‌توانند با کم‌ترین اثر منفی بر بورس تهران، درآمدهای پیش‌بینی شده را محقق سازند.