سایه سنگین رکود بر بورس تهران

گروه بورس- بورس اوراق بهادار تهران روز گذشته شاهد بازگشایی نماد شرکت‌های چادرملو، گل‌گهر، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و معادن و فلزات پس از ارائه اطلاعات مورد نیاز سازمان بورس و اوراق بهادار از سوی این شرکت‌ها در خصوص حق بهره‌برداری از معادن بود. در این میان پاسخ‌های ارسالی از سوی «ایمیدرو» و شرکت‌های چادرملو و گل‌گهر نتوانست ابهامات موجود میان سرمایه‌گذاران را برطرف سازد؛ چرا که از یک سو مدیران عامل دو شرکت معدنی صراحتا از واگذاری پروانه بهره‌برداری از معادن به «ایمیدرو» سخن گفته‌اند و از سوی دیگر هیچگونه بحثی در خصوص میزان افزایش حقوق دولتی پرداختی به دولت مطرح نشده است؛ هرچند شرکت‌های معدنی، افزایش این حقوق را تلویحا تایید کرده‌اند؛ اما میزان افزایش آن را در حیطه اختیارات وزارت صنایع و معادن دانسته‌اند.

همچنین طی نامه‌نگاری‌های انجام شده بین سازمان بورس اوراق بهادار و شرکت‌های بورسی، هیچگونه بحثی از فولاد مبارکه و فولاد خوزستان که نماد آنها در رابطه با میزان افزایش قیمت کنسانتره و سنگ‌آهن متوقف شده بود، نشده است.

یکی دیگر از ابهامات موجود در توقف نمادها از سوی سازمان بورس نیز عدم توقف نماد ملی مس، مالک معدن مس سرچشمه است که نماد این شرکت با وجود مطرح بودن بحث‌های فوق، طی هفته گذشته متوقف نشد.

روز گذشته سازمان بورس با وجود پابرجا بودن ابهامات مطرح شده در خصوص شرکت‌های مزبور، اقدام به بازگشایی نماد آنها کرد.

در این میان «سازمان» با توجه به تعدیل مثبت پیش‌بینی سود اعلامی از سوی فولاد خوزستان و پوشش مناسب سود پیش‌بینی شده در نیم سال اول از سوی شرکت و همچنین عرضه محدود سهام «فخوز» در بورس به میزان کمتر از ۱۱۰میلیون سهم، اقدام به بازگشایی نماد این شرکت کرد تا از محل افزایش مناسب قیمت سهام این شرکت و تغییر جو حاکم بر بورس، اقدام به بازگشایی سایر نمادها کند.

لازم به ذکر است که پیش از بسته شدن نماد شرکت‌های یاد شده، تنها فولاد خوزستان شاهد صف خرید بود و سایر شرکت‌ها با صف‌های فروش سنگین روبه‌رو بودند.

اما روز گذشته این تمهید سازمان بورس نیز موثر واقع نشد و فولاد خوزستان پس از معاملات محدود در قیمت‌های بالاتر از ۵۰۰تومان، با افت قیمت و معاملات گسترده در محدوده قیمتی ۴۸۰ تا ۵۰۰تومان مواجه شد که در نهایت ۴۰میلیون سهم این شرکت (بیش از یک‌سوم کل سهام عرضه شده در بورس) مورد دادوستد قرار گرفت و «فخوز» در نهایت با ۶/۳درصد کاهش قیمت به کار خود پایان داد.

پس از بازگشایی ناموفق نماد «فخوز»، نماد چادرملو نیز نتوانست از دام صف فروش رهایی یابد و این شرکت نیز با وجود معامله بیش از یک میلیون و ۲۵۰هزار سهم، با صف فروشی به میزان ۵میلیون سهم به کار خود پایان داد.

شکست بازگشایی نماد دو شرکت فوق باعث شد فولاد مبارکه پس از بازگشایی، با صف فروشی به میزان ۱۱۰میلیون سهم روبه‌رو شده و تنها شاهد معامله ۴۰۰هزار سهم باشد.

در بررسی دلایل وقوع شرایط حاکم بر بورس، طی روزهای گذشته؛ باید به نحوه عرضه سهام شرکت‌های بزرگ دولتی توجه کرد. شرکت‌هایی که در زمان عرضه به اذعان کارشناسان، فراتر از بازار سرمایه ایران بودند و بزرگی ارزش بازار آنها درحدی بود که در بدو ورود به بورس به عنوان باارزش‌ترین شرکت‌های بورس معرفی شدند و در اکثر موارد عرضه‌های اولیه بیش از ارزش بازار بسیاری از شرکت‌های بورسی بود.

از سوی دیگر دخالت‌های برخی از سهامداران عمده این شرکت‌ها در کنار رشد قیمت‌های جهانی محصولات تولیدی این شرکت‌ها باعث شد سهامداران به مرور، مشتاق خرید سهام این شرکت‌ها شوند و این اشتیاق به حدی پیش رفت که ارزش گذاری‌های اشتباه از سوی فعالان بازار منجر به رشد حبابی قیمت سهام اکثر این شرکت‌ها شد.

در این میان نباید از محدودیت‌های حاکم بر بورس به عنوان زمینه‌ساز رشدهای حبابی قیمت چشم‌پوشی کرد.

اما به هر حال بورس تهران می‌تواند تحت شرایطی از این رکود سنگین رهایی پیدا کند. از یک سو وزارت صنایع به عنوان متولی بخش صنعت و معدن در کشور می‌تواند با ارائه برنامه‌ای مدون در خصوص میزان افزایش سالانه حقوق دولتی و نحوه افزایش قیمت محصول تولیدی شرکت‌های سنگ آهنی، سهامداران را در ارزش‌گذاری واقعی‌تر سهام این شرکت‌ها یاری کند.

مسوولان بورس نیز که تجربه توقف نماد این ۵ شرکت و بازگشایی مجدد آنها را دارند و این تجربه تلخ نشان داد که مزمن شدن رکود باعث تشدید آن می‌شود؛ باید با اتخاذ تدابیری امکان به تعادل رسیدن سریع‌تر قیمت سهام شرکت‌هایی را که مدت‌ها است به واسطه وجود صف‌های فروش از قفل شدن معاملات رنج می‌برند، فراهم سازند.