گروه بورس- معصومه طاهرخانی-مجید اسکندری: کارشناسان با توجه به رفت و برگشت بازار به حالت رونق و رکود و برنامه جدی درست برای واگذاری سهام دولتی به ویژه عرضه سهام بانک‌ها در بورس بر این عقیده‌اند که تعجیل اعطای تسهیلات 1500میلیارد تومانی خرید سهام، نقش بسزایی در خروج بازار از رکود ندارد.

تسهیلات حق شرکت‌ها است نه دولت
مازیار حقیقی کارگزار بورس با انتقاد از کندی روند پرداخت تسهیلات خرید سهام به شرکت‌های سرمایه‌گذاری گفت: بازار سرمایه از حدود یک ماه قبل و پس از معامله بلوک ملی مس شاهد عدم تحرک شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار بود و در این مقطع، بازار دچار افت شد و این افت به دلیل عدم وجود منابع مالی لازم برای این شرکت‌ها بود.
وی افزود: هنگامی که بحث اعطای تسهیلات مطرح شد، با مخالفت روبه‌رو شد، در صورتی که این تسهیلات حق شرکت‌های سرمایه‌گذاری است و این شرکت‌ها باید به جای دولت از این تسهیلات استفاده کنند. حقیقی ادامه داد: با توجه به اینکه بازار سرمایه ما کم‌عمق است، عرضه بلوک ملی مس بدون درنظر گرفتن شرایط مالی بازار و عدم تزریق منابع مالی جدید به شرکت‌ها، اقدامی ناسنجیده بود. در این شرایط به عوض اینکه سهامدار جدید وارد بازار شود، همان شرکت‌های قبلی که در بورس فعالیت می‌کردند، درگیر این معامله شدند.
این کارگزار بورس با اشاره به زمان از دست رفته برای پرداخت تسهیلات، پیشنهاد کرد: برای انجام خصوصی‌سازی، اول باید تسهیلات لازم برای خرید سهام فراهم شده و سپس عرضه صورت گیرد و تا الان نیز دیر شده است، زیرا هر چقدر هم که سهم عرضه شده ارزنده باشد، نبود نقدینگی به بازار فشار وارد می‌کند. حقیقی در پایان گفت: تسریع در پرداخت تسهیلات می‌تواند جو روانی بازار را آرام‌تر کند و با وجود منابع مالی جدید، بازار از انزوا خارج خواهد شد.
کمک تسهیلات به رونق بورس
یک کارشناس بازار سرمایه از تسهیلات 1500میلیارد تومانی به عنوان یک اهرم مالی برای خرید سهام نام برد و گفت: ورود تسهیلات جدید به نفع رونق بازار است. در بازاری که روند رو به رشدی را تجربه می‌کند، تزریق این‌گونه منابع که اهرم خرید سهام را بالا می‌برد، می‌تواند اثر زیادی هم در رونق بورس و هم در سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری بیشتر ایجاد کند.
شاهین شایان‌ آرانی اضافه کرد: در شرایطی که بازار روند صعودی دارد، وارد کردن منابع جدید که از طریق وثیقه گذاشتن سهام در رهن بانک اعطاکننده تسهیلات انجام می‌شود، بسیار اثر مطلوبی دارد، چرا که سود تسهیلات از طریق افزایش قیمت سهام جبران می‌شود.
وی در عین حال از تسهیلات به عنوان چاقوی دولبه یاد کرد و گفت: این تسهیلات در زمان رونق و رکود بورس نقش متفاوتی دارد، در زمان رونق باعث افزایش سود و در هنگام رکود نیز سبب‌ساز زیان صعودی می‌شود.
اثر کوتاه‌مدت
شایان آرانی با اشاره به رونق کوتاه‌مدت بازار در نتیجه وارد شدن تسهیلات جدید گفت: باید توجه داشت که خطر بزرگی در کمین گیرندگان این‌گونه وام‌ها قرار دارد، چراکه اگر روند فعلی سقوط قیمت‌ها در بازار ایران ادامه یابد، بازپرداخت سود تسهیلات برای گیرندگان بسیار دشوار خواهد شد.
وی ادامه داد: به رغم اینکه اثر مثبت ورود تسهیلات جدید به بازار غیرقابل انکار است، اما نباید تصور کرد که این استراتژی می‌تواند در بلندمدت کارساز باشد.
تسهیلات فقط یک ابزار کمکی است
وی در پاسخ به سوالی که آیا ورود تسهیلات جدید باعث ورود و تشویق سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در بورس می‌شود، افزود: تسهیلات یک ابزار کمکی است و نمی‌تواند توجیهی برای خرید سهام تلقی شود، چراکه افراد برای ورود به بورس و خرید سهم، تحلیل‌های متفاوتی دارند و وجود این تسهیلات تنها به عنوان یک کاتالیزور است و اصل سرمایه‌گذاری را توجیه نمی‌کند. وی تاکید کرد: ورود این حجم از نقدینگی به بازار نوعی دوپینگ برای پاسخگویی به نیاز نقدینگی موجود بازار تلقی می‌شود. باید به این نکته توجه خاصی داشت که برای اثربخشی این ابزار و سایر ابزارهای کمکی نیاز است که یک بازار عادی و شکل گرفته بر مبنای مکانیسم عرضه و تقاضا داشته باشیم.
نبود تناسب میان عرضه‌ها و نقدینگی وارده به بازار
علی لطفی، یک کارشناس دیگر بازار به نبود تناسب میان حجم عرضه‌های اولیه و نقدینگی وارد شده به بورس برای خرید سهام شرکت‌های عرضه شده اشاره کرد و گفت: حجم بازار در اواخر سال گذشته و امسال به دلیل افزایش عرضه‌های اولیه و اضافه شدن شرکت‌های اصل ۴۴ به بازار روند افزایشی داشته است، ولی مشاهده می‌شود که میان حجم شرکت‌های وارد شده و نقدینگی وارد شده به بورس تناسبی وجود ندارد. وی افزود: با توجه به این نتیجه در بازار، ضرورت دارد که نقدینگی تازه‌ای به بازار وارد شود که وجود تسهیلات ۱۵۰۰میلیارد تومانی به نوعی پاسخگوی این نیاز برای کوتاه‌مدت است. وی تاکید کرد: طی روزهای آینده بازار شاهد عرضه شرکت‌های دیگر مشمول اصل ۴۴ به خصوص بانک‌های دولتی است و با توجه به شرایط فعلی بازار، نیاز بسیار زیادی به این تسهیلات احساس می‌شود.
فکری برای آینده
وی در عین حال به ضرورت اتخاذ سیاست‌هایی برای تامین نقدینگی مورد نیاز جهت خرید سهام شرکت‌های دولتی از سوی فعالان بازار اشاره کرد و گفت: ورود تسهیلات در کوتاه‌مدت به رونق بورس کمک خوبی می‌کند، اما اگر به دنبال یک بازار با ثبات و با رشد مداوم هستیم، ضرورت دارد که شرایط را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی مهیا کنیم.