چرا بورس ما کوچک است؟
گروه بورس- چرا بازار سرمایه ایران که در بهمن‌ماه وارد سال چهل و یکم فعالیت خود می‌شود، همچنان با حجم اندک سرمایه در حدود ۴۲میلیارد دلار روبه‌رو است. کارشناسان بازار نظرات متفاوتی دارند. گروهی معتقدند نبود بسترهای قانونی، وجود عوامل محدودکننده همانند حجم مبنا و محدوده نوسان، مشارکت نداشتن سرمایه‌گذاران خارجی، وجود ریسک بالای سرمایه‌گذاری در بازار سهام و وجود تبعیض در حمایت از شرکت‌های حاضر در تابلوهای بورس از جمله دلایل اصلی کوچک ماندن بازار سرمایه کشور است، اما برخی دیگر کم سن و سال بودن بازار را دلیل دیگری می‌دانند. ولی نقطه مشترک دیدگاه‌های کارشناسان به دولتی‌بودن اقتصاد کشور و دخالت عدیده دولت در بخش‌های بازار برمی‌گردد.
بررسی چرایی‌های کوچک‌بودن بازار سرمایه ایران موضوعی است که کارشناسان در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد به تشریح آن پرداخته‌اند.
وجود اقتصاد دولتی
یک کارشناس بازار سرمایه، دولتی بودن اقتصاد کشور را دلیل اصلی کوچک ماندن بازار سرمایه برشمرد و گفت: زمانی که اقتصاد به صورت دولتی اداره می‌شود، نباید انتظار عمق بالایی را برای بازار داشت.
«بهروز شهدایی» تاکید کرد: بازار در شرایطی رشد می‌کند که اقتصاد حاکم بر آن فضای کافی را برای رشد و بالندگی فراهم کند.
در حاشیه بودن سرمایه‌گذاران
وی عامل بعدی کوچک ماندن بازار کشور را نادیده گرفتن و در حاشیه بودن سرمایه‌گذاران دانست و گفت: باید شرایطی فراهم کنیم که سرمایه‌گذاران انگیزه و سبقت کافی را برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف تولید کشور داشته باشند. باتوجه به اینکه بخش زیادی از شرکت‌های حاضر در بورس هم شرکت‌های تولیدی هستند، بنابراین با فراهم کردن زمینه‌های سرمایه‌گذاری در بخش تولید، بورس هم رونق دوباره‌ای می‌گیرد.
نبود بسترهای قانونی
شهدایی، افزایش عمق بازار را در گرو تدوین قوانین کافی ذکر‌کرد و ادامه داد: در دوره‌های قبلی انگیزه‌های لازم برای تقویت بخش‌خصوصی وجود نداشت، چطور می‌توانیم انتظار افزایش حجم بورس و مشارکت بخش‌خصوصی را داشته باشیم، ولی قانون تجارتی که برای این کار تعریف کرده‌ایم، مصوبه سال ۱۳۱۱ باشد.
وی تصریح کرد: باید ابزارسازی در برنامه‌ها گنجانده شود تا بورس بتواند برای جذب سرمایه‌گذاران چه داخلی و چه خارجی از جذابیت برخوردار باشد.
واردکردن ابزارهای مالی جدید به بورس
این کارشناس بازار ضمن تاکید دوباره بر ضرورت وجود ابزارهای مالی در بازار گفت: ابزارهای مالی ریسک موجود در بازار را کم‌می‌کنند و با تنوع‌بخشی به مجموعه محصولاتی که در بورس عرضه می‌شود، تمایل سرمایه‌گذاران را به بازار افزایش می‌دهد.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: از موارد دیگری همچون مدیریت شرکت‌ها، نبود نگاه تخصصی به سرمایه‌گذاری، نبود زیرساخت‌های فیزیکی و... نیز به عنوان عواملی که در کوچک ماندن بازار نقش دارند، نباید گذشت.
حذف مالیات شرکت‌های بورسی
شهدایی، حذف مالیات شرکت‌هایی که در بورس فعال هستند را به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای رونق و بزرگ شدن بازار برشمرد و گفت: باید تدابیری اتخاذ شود که به واسطه آن از شرکت‌های حاضر در بورس مالیات گرفته نشود و همزمان از مشوق‌های دیگری نیز برای حضور هر چه بیشتر شرکت‌ها در بورس بهره گرفت.
سرمایه و تعداد اندک شرکت‌های بورسی
این گفته‌های کارشناسان بازار در شرایطی است که مدیر عامل شرکت مدیریت و راهبری سرمایه آگاهان گفت: شرکت‌های حاضر در بورس چه از لحاظ سرمایه و چه از لحاظ تعداد، حجم بسیار کمی دارند.
دکتر امیرحسین نیک طره، اضافه کرد: به جز شرکت‌های اصل ۴۴ که در بورس واگذار شده‌اند، بقیه شرکت‌های بورسی سرمایه بسیار کوچکی دارند. همچنین تعداد شرکت‌های وارد شده در بورس نسبت به شرکت‌های وارد نشده بسیار زیاد است.
وی تصریح کرد: اقتصاد ایران هم که بیش از ۷۵درصد آن در دست دولت متمرکز است، نمی‌تواند به بزرگ شدن بورس کمک کند.
ارجحیت نداشتن دارایی‌مالی بر دارایی سرمایه‌ای
نیک‌طره افزود: تعداد سهامدارانی که دارایی مالی را نگهداری می‌کنند، در مقایسه با کشورهای اروپایی و آسیایی بسیار اندک است. در کشورهای یاد شده دارایی‌های مردم به صورت اوراق قرضه و سهام است ولی در ایران عمده دارایی‌ها به شکل دارایی ثابت (زمین، مسکن و ...) است.
وی تاکید کرد: باید فرهنگ‌سازی‌ها را برای تبدیل دارایی مردم به سمت دارایی مالی انجام دهیم.
تضمین امنیت سرمایه‌گذاری
وی تضمین امنیت سرمایه‌گذاری را به عنوان یکی از راهکارهای مورد نظر برای افزایش حجم بازار برشمرد و گفت: درست است که سرمایه‌گذاری در بورس همراه با ریسک است، ولی جدا از بحث ریسک‌های شماتیک باید ریسک‌های غیرشماتیک را تا حد امکان کاهش دهیم.
وی ادامه داد: باید سعی شود تغییرات هر از گاهی قوانین که سبب می‌شود در پاره‌ای موارد نظارت دولت به دخالت تبدیل شود، کاهش یابد. وی اضافه کرد: در مجموع اگر بتوانیم ریسک بازار را کاهش دهیم، مردم به سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس تشویق می‌شوند.
حمایت کردن از تمام سهام بازار
وی ضمن انتقاد دولت از حمایت سهام شرکت‌های خاص گفت: چرا باید سهام حداکثر ۱۰شرکت خاص مورد حمایت دولت باشد؟ غالب شرکت‌هایی که در بورس هستند، دارای مسائل و مشکلاتی هستند که اگر دولت اندکی هم از آنها حمایت کند، رونق می‌گیرند.
وی با تاکید دوباره گفت: اگر دولت اهتمام جدی برای حل مسائل شرکت‌های بورسی داشته باشد، سرمایه‌گذاران ضمن تشویق به سرمایه‌گذاری سرمایه خود را از بورس خارج نمی‌کنند.
کم‌سن و سال بودن بازار
اما علی لطفی، یک کارشناس دیگر بازار، کم سن و سال بودن بازار را دلیل مهمی برای کوچک ماندن بازار دانست و گفت: کم بودن سابقه بازار نسبت به بورسی‌های بین‌المللی دنیا، یکی از دلایل کوچک ماندن این بازار است. البته سابقه بازار، نسبت به دیگر بورس‌های منطقه از جمله بورس دبی بالاتر است.
نبود مکانیسم‌های جذب خریدار
وی دلیل بعدی کوچک ماندن بازار را نبود مکانیسم‌های جذب خریدار برشمرد و گفت: فقدان این مکانیسم در بحث خریداران داخلی و خارجی به وضوح دیده می‌شود. وی تصریح کرد: سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل ریسک‌های بالای بازار داخل کشور حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند.
تعریف آیین‌نامه جامع سرمایه‌گذاری خارجی
لطفی یکی از راه‌های برون‌رفت بورس از کوچک ماندن را تعریف آیین‌نامه جامع سرمایه‌گذاری خارجی برشمرد و اضافه کرد: باید شرایطی را تعریف کنیم که حضور سرمایه‌گذاران خارجی را در بازار داخل ایران تسهیل کند. علاوه‌بر فراهم کردن مواد قانونی باید همزمان ریسک‌های بازار را نیز کاهش دهیم.
وی ادامه داد: کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در فضای بازار علاوه‌بر خارجی‌ها در جذب سرمایه‌گذاران داخلی هم اثرگذار خواهد بود.
وی یادآور شد: گسترش ابزارها و بومی‌سازی آنها نیز یکی دیگر از راهکارهای افزایش حجم بورس است.
ارسال نظر