گروه بورس- مجید اسکندری: فعالان بازار سرمایه برای موفقیت و دستیابی به سود بیشتر در این بازار، همواره علاوه بر پیگیری اخبار، وقایع و حتی شایعات موجود به دنبال تحلیل‌های ارائه شده از سوی کارشناسان بازار هستند. بخش مهمی از این تحلیل‌ها از سوی رسانه‌ها به ویژه سایت‌های اینترنتی فعال در زمینه بورس به کاربران ارائه می‌شود. اما کاربران در مواقع مختلف، رفتارهای متفاوتی در قبال این تحلیل‌ها از خود بروز می‌دهند. به عنوان مثال برخی کاربران، هنگامی که بازار در رکود یا افت به سر می‌برد، بر این باورند که تحلیل جایگاه خود را در بازار از دست داده است. این دسته از فعالان بازار باوجودی که در زمان منفی بودن بازار، تحلیل‌ها از پایین‌تر بودن ارزش سهام بسیاری از شرکت‌ها از ارزش ذاتی آنها حکایت داشت، توجهی به این تحلیل‌ها نداشتند. اما با رشد بازار و فراهم آمدن زمینه لازم برای کسب سود بیشتر و ایجاد شرایط رقابتی در بازار، بار دیگر توجه معامله‌گران به نقش تحلیل‌ها در روند بازار جلب شده است.

اما یکی از تحلیلگران بازار سرمایه در این زمینه بر این باور است که نقش تحلیل هیچ گاه از سرمایه‌گذاری حذف نمی‌شود بلکه ممکن است به دلیل حاکمیت برخی شرایط بر فضای بازار روند سرمایه‌گذاری کمرنگ یا حتی متوقف شود.

توقف سرمایه‌گذاری در مرحله تحلیل

رضا قهرمانی، تحلیلگر سایت بورس۲۴ در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد در این‌باره گفت: به نظر می‌رسد در زمان افت بازار توجه به تحلیل از بین نرفته بود بلکه مسائل سیاسی سبب شده بوده سرمایه‌گذاری بر روی سهام حتی با وجود ارزندگی آنها صورت نگیرد. این یکی از ویژگی‌های تحلیل بنیادی است زیرا می‌دانیم تحلیل بنیادی دارای مراحل مختلفی از جمله تحلیل اوضاع و اقتصاد کشور، تحلیل صنعت و در نهایت تحلیل شرکت است. بر این اساس برای تصمیم‌گیری بر روی یک سهم خاص عبور از مراحل قبل لازم بوده و این مراحل پیوسته است.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که ریسک سیستماتیک به دلیل مسائل تحریم، نوسانات دلار، مباحث داخلی سیاستمداران و ... افزایش یافته، سرمایه‌گذاری در همان مرحله اول تحلیل متوقف و گزینه عدم سرمایه‌گذاری از سوی سهامداران انتخاب می‌شود. بنابراین، این بی‌میلی به بازار و کاهش معاملات و خرید سهام در بازار منفی به دلیل نتایج مراحل اولیه تحلیل بنیادی بوده است و نشان‌دهنده بی‌اطمینانی به تحلیل‌ها نیست.

قهرمانی سپس درباره جایگاه تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال در بازار سرمایه کشور توضیح داد: با توجه به وضعیت کارآیی بورس تهران می‌توان گفت که این دو تحلیل مکمل یکدیگر هستند و به عبارتی در تحلیل بنیادی به دنبال پاسخ به سوال «چه چیزی (سهمی) بخریم؟» هستیم و در تحلیل تکنیکال به دنبال پاسخ سوال «چه زمانی بخریم؟» هستیم. بر این اساس می‌توان گفت که این دو نوع تحلیل دارای ارجحیت نسبت به یکدیگر نیستند و باید در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار بگیرند.

این تحلیلگر بازار سرمایه درباره کارکرد رسانه‌های تحلیلی در بازار سهام و خدماتی که باید به کاربران خود ارائه دهند، گفت: یکی از مهم‌ترین هزینه‌هایی که در بازار سرمایه وجود دارد هزینه‌های نظارت و شناسایی (تحلیل) ابزارهای مالی است. رسانه‌های تحلیلی می‌توانند به نمایندگی از سوی سهامداران اقدام به تحلیل سهام مختلف کرده تا سرمایه‌گذاران تصمیم مناسبی اتخاذ کنند.

وی افزود: این موضوع نمایندگی رسانه‌ها همچون صرفه‌جویی‌های ناشی از فعالیت در موسسات مالی سبب کاهش هزینه‌های نظارت می‌شود و این تحلیل‌ها می‌تواند هم برای افرادی که آشنایی با بازار دارند و هم غیر‌حرفه‌ای‌ها مناسب باشد چرا که حتی حرفه‌ای‌ها توانایی رصد کل بازار را ندارند.

قهرمانی سپس به تشریح وظایف رسانه‌های تحلیلی در بازار سرمایه پرداخت و گفت: مهم‌ترین وظیفه رسانه‌های تحلیلی، ارائه تحلیل‌های مناسب (بنیادی و تکنیکال) به سرمایه‌گذاران است. رسانه‌های تحلیلی در ضمن می‌تواند به عنوان رابطی بین سهامداران و شرکت‌ها و همچنین محلی برای ایجاد رابطه بین سهامداران باشد تا سوال‌ها و ابهامات سهامداران را از بین ببرند. از طرفی عدم اطلاع‌رسانی مناسب و به موقع برخی از شرکت‌ها، باعث قوت گرفتن شایعات و نوسانات شدید قیمتی می‌شود که در اینجا رسانه‌های تحلیلی به عنوان یک رابط می‌توانند نقش مهمی در این میان داشته باشند و سبب از بین رفتن شایعات و واقعی‌تر شدن روند قیمت سهام بشوند.

این تحلیلگر بازار درخصوص امکان جهت‌دار عمل کردن رسانه‌های تحلیلی در بازار گفت: به طور حتم سهامداران در بورس اوراق بهادار تهران هوشیار هستند و در صورتی که از سوی رسانه‌ها اطلاعات جهت‌دار ارائه شود با گذر زمان آن رسانه اعتبار خود را از دست می‌دهد و از دست دادن مشتریان به معنای از بین رفتن آن رسانه خواهد بود.

ناپایداری پارامترهای تحلیل

مدیر سایت تحلیلی آریاسهم نیز درباره جایگاه تحلیل در میان سرمایه‌گذاران بورس به خبرنگار ما گفت: تجربیات ما در ده سال گذشته نشان می‌دهد که از دید روانشناسی، سرمایه‌گذاران همواره تمایل دارند که خود را با میانه بازار و روندهای حاکم بر قیمت‌ها هماهنگ کنند و از این طریق ریسک خود را به حداقل برسانند.

امیررضا کاهدی افزود: البته میانه بازار برای هر سرمایه‌گذار با توجه به دسترسی او به شبکه فعالان بازار تعریف می‌شود. بدیهی است که دلیل توجیه روند حاکم بر بازار و چرخش نتیجه تحلیل‌ها نیز می‌تواند از این مهم تاثیر پذیرد. در واقع مشکل از ناپایداری در پارامترهای تحلیل، ناشی می‌شود که بنا به اقتضای جو حاکم بر بازار از طرف سرمایه‌گذاران تغییر می‌کند و روند منطقی و ثابتی ندارد.

وی درباره نحوه استفاده گروه‌های مختلف سهامداری اعم از حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای از تحلیل‌های موجود گفت: فرمول ساده‌ای که می‌توان در پیش گرفت استفاده از تحلیل بنیادی برای انتخاب سهام و استفاده از تحلیل تکنیکال برای تعیین نقطه ورود و خروج است.

کاهدی درباره خدماتی که رسانه‌های تحلیلی در بازار سهام به کاربران خود باید ارائه دهند، گفت: شناسایی سهام رو به رشد و رو به افول، ارزش‌گذاری سهام، تعیین نقطه ورود و خروج به همراه گزارش‌های پایش بازار از اهم خدمات سایت‌های تحلیلی به کاربران است.

وی درباره امکان جهت‌دار عمل کردن این رسانه‌ها تاکید کرد: با توجه به تجربه ده‌ساله این شرکت، در بازار سرمایه نمی‌توان برای بلند مدت دروغ گفت. در بازار سرمایه دو جریان اصلی وجود دارد که عبارتند از جریان اطلاعات و جریان منابع مالی که هر دوی این جریان‌ها و گره‌های اطلاعاتی و مالی بازار دائما توسط سرمایه‌گذاران پایش می‌شوند، بنابراین نمی‌توان در بلند‌مدت رفتار غیرصادقانه در بازار در پیش گرفت.

کاهدی در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نیست به جای استفاده از تحلیل از خبر و شایعات برای موفقیت هرچه بیشتر بهره جست؟ گفت: در صورت نبود آگاهی لازم در خصوص ارزش سهام و همچنین نقطه‌های مناسب ورود و خروج، سرمایه‌گذار می‌تواند به سادگی گرفتار صف‌های خرید وفروش شود که بخش مهمی از سود سرمایه‌گذاری را از میان می‌برد. همچنین بسیاری از شایعات و انتظارات طرح شده در بازار را نه به عنوان نظر واقعی فعالان بلکه به عنوان علایق و تمایلات آنها باید تعبیر کرد که این مهم خود نیازمند آشنایی با علم رجال بازار سرمایه است.

وی در پایان یادآور شد: املای نانوشته غلط ندارد و ایرادی که به تحلیل‌های موجود در سایت‌های تحلیل گرفته می‌شود بیشتر به این دلیل است که سایر فعالان بازار برخلاف تحلیلگران، تحلیل‌های دائما در حال تغییر خود را در قالب نوشتار ثبت و ضبط نمی‌کنند.

تحلیل با توجه به سطح ریسک‌پذیری

در ادامه، عضو هیات مدیره شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری آوای آگاه درباره نقش تحلیل در بازار سرمایه به خبرنگار ما گفت: معاملات مبتنی بر تحلیل‌های کارشناسی معتبر همواره سودمند است زیرا با آغاز حرکت بازار سرمایه‌گذاران تشخیص خواهند داد که در چه گروه‌هایی باید بیشترین سرمایه‌گذاری را با توجه به سطح ریسک‌پذیری خود انجام دهند و در مواقع پر‌مخاطره بازار چه گزینه‌هایی را باید زودتر از سایر گزینه‌ها از سبدخود خارج کنند.

احسان رضاپور در پاسخ به این سوال که الفبای تحلیل در بورس چیست و گروه‌های مختلف سهامداری اعم از حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای چگونه باید از تحلیل استفاده کنند، گفت: وب‌سایت‌های شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری مسلما یکی از معتبرترین و آسان‌ترین روش‌های دسترسی به این اطلاعات و تحلیل‌ها است اما منابع اطلاعاتی زیادی با جست‌وجو در اینترنت به چشم می‌خورد که البته بسیاری از آنها به دلیل پیشینه و اعتبار از شرایط پرمخاطره‌ای برخوردار هستند که سرمایه‌گذاران باید به این موضوع توجه بسیار ویژه‌ای داشته باشند.

وی افزود: بسیاری از این خدمات با شرایط بسیار ساده‌ای در محیط آنلاین، بولتن‌های سرمایه‌گذاری یا خدمات پیامک و ... در اختیار مخاطبین قرار می‌گیرد.

رضاپور درباره کاربرد تحلیل‌های مختلف در بازار سرمایه گفت: به اعتقاد بنده سرمایه‌گذاران با استناد به تحلیل‌های بنیادی باید صنعت و سهام شرکت مناسب را انتخاب و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال قیمت مناسب برای ورود و خروج‌های مقطعی را شناسایی کنند.

وی خاطرنشان کرد: در واقع این دو مکمل یکدیگر هستند. در بلند مدت قیمت سهام شرکت‌ها بیشتر از وضعیت بنیادی آنها متاثر می‌شود پس باید به این تحلیل‌ها توجه خاص و ویژه‌ای داشت. به خصوص اینکه تحلیل تکنیکال با معاملات روزانه سیگنال‌های کاملا متفاوتی را ارائه می‌دهد و استفاده تنها از این روش جدا از خطاهای احتمالی به رصد دائم معاملات نیاز دارد، در حالی که خروجی تحلیل‌های بنیادی با رخداد‌های معاملاتی عادی چندان دچار تغییر شگرفی نمی شود.

او درباره خدمات رسانه‌های تحلیلی در بازار سهام به کاربران خود توضیح داد: ارائه تحلیل‌های جامع، عمیق و واقع‌گرایانه از وضعیت عملیاتی و سود‌آوری صنایع و شرکت‌ها، انتقال اعتقادات کارشناسان دارای تاییدیه حرفه‌ای بازار سرمایه در خصوص معاملات و سهام مورد توجه بازار، پیگیری و انتقال تحولات اقتصادی و سیاسی و موثر بر بازار سرمایه به منظور شفافیت ذهن سرمایه‌گذاران و جلوگیری از سوء استفاده‌های احتمالی در کنار اخبار پالایش شده مبتنی بر تاثیر تحولات ناشی از هر رخداد در فضای اقتصادی کشور که شرکت‌های بورسی را متاثر می‌سازد از جمله مهمترین خدماتی هستند که از این وب سایت‌ها انتظار می‌رود. رضاپور تاکید کرد: مسلما پاسخگویی به سوالات تحلیلی مخاطبان و در دسترس قرار دادن سایر اطلاعات کاربردی که می‌تواند به سرمایه‌گذارای آگاهانه تر آنان منجر شود نیز از جمله انتظارات مشتریان این خدمات است.

عضو هیات مدیره «آوای آگاه» درباره استقلال این رسانه‌ها گفت: قطعا رسانه‌های بورسی و مرتبط با بازار سرمایه نیز از ویژگی‌های رسانه‌های دیگر مستثنی نیستند، ولی در صورت عدم پایبندی به اصول و قواعد رفتار حرفه‌ای، جایگاه واقعی خود را از دست خواهند داد. اما قبل از صدور مجوز شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری این وب‌سایت‌ها در پوشش شایعات و خبرهای غیررسمی بازار آزادی عمل بیشتری داشتند که البته این آزادی عمل در برخی موارد به هدایت اشتباه فعالان بازار سرمایه و برخی سوء‌استفاده‌ها و ورود خسارت به فعالان بازار سرمایه منجر شده بود.

رضاپور تصریح کرد: این مشکل که ریسک بالایی را به سرمایه‌گذاران بورسی تحمیل می‌کرد با برخورد با سایت‌های فاقد مجوز در آینده و تداوم نظارت بر عملکرد وب سایت‌های دارای مجوز و تحت نظارت سازمان بورس در حال مرتفع شدن است.

سایت‌های تحلیلی مهم‌ هستند

وی با اشاره به اهمیت سایت‌های بورسی در تصمیمات سرمایه‌گذاران خاطرنشان کرد: مسلما این وب سایت‌ها در اطلاع‌رسانی اخبار و تحلیل‌های موثر بر بازار سرمایه و پشتیبانی از تصمیم گیری آنان نقش بسزایی را ایفا می‌کنند زیرا اطلاع یافتن از نظرات چندکارشناس دارای صلاحیت درخصوص اخبار، بسیار اثربخش‌تر از تحلیل‌های یکجانبه شخصی است. اما نقش صرفا خبری می‌تواند به دلیل برداشت‌های متفاوت، سیگنال‌های اشتباهی را روانه بازار ساخته و به فضای عمومی اعتماد در بازار سرمایه صدمه بزند. رضاپور سپس گفت: البته با توجه به جهت‌گیری کلیه خدمات بازار سرمایه به سمت ارائه خدمات آنلاین و فراگیرتر شدن روزمره آن توام با پیچیده‌تر شدن فضای اطلاعاتی و عوامل موثر بر قیمت سهام شرکت‌ها وب سایت‌های مشاوره‌ای و تحلیلی را باید از پرمخاطب‌ترین خدمات مرتبط با بازار سرمایه در آینده دانست که با دسترسی آسان، سرمایه‌گذاران نهادی و حقیقی را از آخرین رخدادهای بازار سرمایه آگاه و سرمایه‌های بازار را به سمت صنایع دارای مزیت هدایت می‌کنند.

وی تاکید کرد: این رویه افزایش دانش سرمایه‌گذاران و سهامداران و در نتیجه افزایش کارآیی تخصیصی بازار سرمایه را به همراه خواهد داشت و هشدارهای لازم در خصوص سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های فاقد جذابیت قیمتی و عملیاتی را با کوتاه‌ترین روش ممکن فراهم می‌سازد.

رضاپور سپس به مقایسه نقش اخبار و شایعات و تحلیل‌های موجود در بازار پرداخت و توضیح داد: بسیاری از فعالان بازار سرمایه معتقد هستند، تاثیر اخبار و شایعات بسیار بیشتر از تحلیل‌های مبتنی بر واقعیات بنیادی شرکت‌هاست اما موضوعی که کمتر به آن توجه می‌شود ارائه تحلیل صحیح از اخبار است که به نظر می‌رسد مهمترین وظیفه وب‌سایت‌های بورسی است تا با تحلیل صحیح اخبار و ارزیابی ریسک‌های ناشی از آن توصیه‌های صحیحی را در اختیار مخاطبان خود قرار دهند.

وی سپس به اهمیت تحلیل در انتخاب سهام پرپتانسیل اشاره کرد و گفت: این موضوع در شرایط هیجانی بازار که برخی به دلیل خبری غیرموثق یا بدون تاثیر بر سودآوری شرکت‌ها سهام ارزنده خود را به فروش می‌رسانند بیشتر مورد انتقاد سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد و نقش تحلیل در انتخاب سهام پرپتانسیل با ریسک معقول را بسیار افزایش می‌دهد که این موضوع برای سرمایه‌گذارانی که قصد حضور بلند مدت در بازار سرمایه را دارند حائز اهمیت‌تر از فعالان کوتاه‌مدتی بازار سرمایه است.

رضاپور در پایان یادآور شد: البته اعتبار اخبار و تحلیل‌ها نیز بسیار مهم است به همین خاطر سازمان بورس برای ساماندهی خدمات تحلیلی و مشاوره‌ای تاسیس شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری را در برنامه قرار داد.