همزمان با رشد‌های بی‌سابقه بورس بررسی شد:
تصویر تحلیل‌گران از شرایط روز بازار سهام
گروه بورس- اعظم شریفی، محبوبه مغانی: مهلت انتشار گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌ها رو به پایان است و بیشتر بنگاه‌های پذیرفته شده در بورس، جزئیات عملکرد میان‌دوره‌ای خود را به بازار گزارش کرده‌اند. همزمان با انتشار این گزارش‌های مهم که تصویر مشخصی از ۶ ماه فعالیت شرکت‌ها را نمایش می‌دهد، بازار سهام نیز رکوردهای خیره‌کننده‌ای را از خود به نمایش گذاشته است و در ابتدای هفته جاری شاخص بورس ارتفاع ۳۱ هزار واحدی را برای نخستین بار تجربه کرد. اما آیا این رشد بازار منطقی است؟ آیا تاثیر گزارش‌های مثبت ۶ ماهه شرکت‌ها عامل رشد کنونی بازار است و در نهایت اینکه آیا نقدینگی جدیدی وارد بازار سرمایه شده است؟در گزارش پیش‌رو به بررسی آخرین تحولات بازار سهام پرداخته‌ایم. کارشناسان بازار سرمایه در این گزارش به پرسش‌های احتمالی جامعه سهامداری در شرایط کنونی پاسخ گفته‌اند.
این گزارش را در ادامه بخوانید:
بازار به چه سمتی می‌رود؟
مدیرعامل شرکت آتیه تکادو درباره تداوم یا عدم تداوم رشد قیمت‌ها و شاخص بورس در آینده گفت: برای پیش‌بینی آینده ابتدا باید دلایل رشد اخیر را بررسی و سپس عوامل پایداری این شرایط در آینده را مورد مطالعه قرار داد.
محمدرضا صادقی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: رشد نرخ ارز به عنوان مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در ماه‌های اخیر باعث رشد نسبتا زیاد سود شرکت‌های صادراتی شده است و شاهد تعدیل سود این شرکت‌ها در مدت اخیر بوده‌ایم. هر چند این عامل در کوتاه‌مدت و تا زمان پر شدن فاصله بین قیمت معاملاتی ارز با قیمت ارز پیش‌بینی شده در بودجه اینگونه شرکت‌ها می‌تواند باعث رشد سود آنها در سال جاری و رشد بیشتر سود در بودجه سال آینده آنها شود، اما نباید تاثیر این عامل را برای همه شرکت‌های صادراتی به طور یکسان در نظر گرفت. وی ادامه داد: عواملی چون تعهدات برخی شرکت‌ها در مقابل صادرات، استفاده از ارز صادراتی برای واردات مواد اولیه و تجهیزات، وام‌های ارزی، دخالت دولت در الزام شرکت‌ها به فروش ارز طبق مقررات دولتی یا اخذ مابه التفاوت بابت مواد اولیه تحویلی به آنها و همچنین عدم امکان صادرات و وصول ارز حاصله با توجه به تشدید تحریم‌ها را می‌توان از جمله مواردی برشمرد که نیاز به بررسی دقیق در مورد هر شرکت به طور مجزا دارد.
مدیرعامل شرکت آتیه تکادو تاکید کرد: این عامل اما در بلندمدت به واسطه افزایش هزینه‌های تولیدی شرکت‌ها در نتیجه رشد قیمت‌ها و پر شدن فاصله قیمت روز و پیش‌بینی بودجه‌ای ارز حاصل از صادرات آنها خنثی شده و تنها باید به امکان صادرات و وصول ارز آنها توجه داشت. این تحلیلگر بازار سرمایه، افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و تاثیر بر رشد قیمت محصولات برخی از شرکت‌ها را مورد توجه قرار داد و افزود: افزایش ۲۲ درصدی قیمت سیمان، افزایش ۱۷ درصدی قیمت روغن خوراکی و افزایش پی در پی قیمت محصولات پتروشیمی و فلزی در بورس کالا نمونه‌های بارز این افزایش‌ها هستند که بر سودآوری این شرکت‌ها تاثیر بسزایی داشته‌اند. صادقی تصریح کرد: در خصوص تداوم این روند در آینده، به شرط آزاد بودن شرکت‌ها در افزایش قیمت‌ها و کشش بازار می‌توان به رشد سود برخی از بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بورس در آینده امیدوار بود. مدیرعامل آتیه تکادو با اشاره به نرخ تورم گفت: یکی از تبعات رشد نرخ تورم، افزایش نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران برای پوشش نرخ تورم است. این امر بدیهی است که نرخ فعلی اوراق مشارکت و سود سپرده‌ها نمی‌توانند جوابگوی بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران باشند. از سوی دیگر رکود همراه با تورم حاکم بر بازار مسکن و دخالت دولت در بازارهای طلا و ارز و افزایش ریسک این بازارها عواملی هستند که سرمایه‌های سرگردان جامعه را به سمت بازار سرمایه سوق دادند. بنابراین در ماه‌های آتی انتظاراتی که از افزایش قیمت محصولات شرکت‌های بورسی مورد توقع است به همراه رشد ارزش جایگزینی شرکت‌ها ناشی از افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌توانند موجب رشد معاملات بورس شوند.
صادقی با اشاره به حاکم بودن آرامش نسبی در مسایل سیاسی نیز ادامه داد: یکی از عوامل موثر بر رشد بازار، آرامش نسبی حاکم بر فضای سیاسی بوده است. هرچند موضوعاتی مثل پرونده هسته‌ای، انتخابات آمریکا، موضع‌گیری مسوولان ایران و طرف‌های مقابل،گاهی اوقات تنش‌های موقتی ایجاد کرده است، ولی پتانسیل‌های بازار و ورود وجه نقد به آن این تنش‌ها را رد کرده و رشد بازار ادامه یافته است. در همین حال در ماه‌های آینده نتایج انتخابات آمریکا، افزایش فعالیت‌های کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری کشورمان، درگیری‌های سوریه و افزایش تنش این کشور با ترکیه و نتایج مذاکرات هسته‌ای عواملی هستند که نیاز به رصد دائمی آنها برای پرهیز از ریسک‌های سیستماتیک بازار را برای معامله‌گران دوچندان می‌کند.
وی گفت: به رغم تاثیر تحریم‌ها بر فعالیت عادی شرکت‌ها و مبادلات ارزی آنها در ماه‌های گذشته شرکت‌ها توانسته‌اند اثر تحریم‌ها را با روش‌های مختلف کاهش و به فعالیت خود ادامه دهند، هر چند فشار زیادی بر نقدینگی آنها وارد شده است. اما در ماه‌های پیش‌رو و با گذر زمان، تحریم‌های بین‌المللی تاثیر بیشترو عمیق‌تری بر فعالیت شرکت‌ها به‌خصوص در تامین مواد اولیه، صادرات و نقل و انتقال ارز می‌گذارد که شاید یکی از پارامترهای تاثیرگذار و مهم برای شرکت‌های صادرکننده همین امر باشد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: اگر همین عوامل را برای آینده بازار به عنوان عوامل محرک و افزایش‌دهنده سود شرکت‌ها لحاظ کنیم، به نظر می‌رسد هنوز فاصله زیادی تا پر شدن فاصله قیمت ارز پیش‌بینی شده در بودجه شرکت‌ها با قیمت بازار و حتی قیمت ارز مبادله‌ای برای برخی از شرکت‌های صادراتی و تولیدی وجود داشته باشد و همین امر می‌تواند منجر به تعدیل سودهای بیشتر در باقیمانده سال و رشد سود این شرکت‌ها در بودجه سال آینده آنها شود. بنابراین چنانچه از منظر ریسک‌های سیستماتیک بازار اتفاق خاصی به وقوع نپیوندد، می‌توان به رشد بازار در میان مدت امیدوار بود؛ هر چند ممکن است اصلاحاتی موقتی و گذرا در این روند اتفاق بیفتد.
رشد بازار منطقی است
در همین حال یک تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص گزارش‌های ۶ ماهه گفت: تعدیلات اغلب شرکت‌ها در گزارش‌های ۶ ماه منعکس‌کننده رشد نرخ دلار در نیمه اول سال بوده است. شروین شهریاری در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد افزود: این شرکت‌ها سود و زیان ناشی از رشد ۶۰ درصدی دلار از مهرماه امسال را در برآوردهای خود لحاظ نکرده‌اند. از این منظر می‌توان گفت گزارش‌های ۶ ماهه براساس واقعیت‌های موجود و همچنان با احتیاط و رعایت محافظه‌کاری تهیه شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: بر این اساس در صورت ثبات شرایط اقتصادی و سیاسی تاثیرات این رشد اخیر می‌تواند گزارش‌های ۹ ماهه را به خصوص در گروه‌های معدنی، فلزی و پتروشیمی با تعدیل دوباره همراه سازد. از سوی دیگر تاثیر افزایش قیمت فروش محصولات با توجه به نوسانات نرخ ارز هم قیمت سهام را با توجه به گزارش‌های جدید متاثر می‌کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: نکته قابل توجه این است که باید دید در مقابل رشد بی‌رویه نرخ فروش محصولات، دولت چه واکنشی خواهد داشت؟ زیرا در حال حاضر ریسک افزایش قیمت محصولات برای برخی صنایع و مصرف‌کنندگان به شدت پررنگ شده است و واکنش اخیر وزیر صنعت، معدن و تجارت به موضوع نرخ‌های بورس کالا نیز بر این نگرانی دولت تاکید دارد. این در حالی است که شرکت‌ها باوجود فروش محصولات با نرخ ارز آزاد، همچنان مواد اولیه را با قیمت‌های سابق از دولت دریافت می‌کنند و مثلا نرخ گاز مصرفی پتروشیمی‌ها بدون تغییر بوده است.
شهریاری خاطرنشان کرد: به نظر نمی‌رسد که با توجه به چند برابر شدن درآمد برخی از این شرکت‌ها دولت هزینه‌ها را تغییر ندهد. با توجه به اینکه مدیریت بسیاری از این شرکت‌ها نیز دولتی یا شبه‌دولتی است، دولت برای جبران کسری بودجه می‌تواند تغییری در هزینه‌ها ایجاد کند. وی با تاکید بر جدی بودن این دو موضوع خاطرنشان کرد: تا زمانی که دولت دخالتی در قیمت‌گذاری نکند یا بهای تمام‌شده شرکت‌ها را تغییر ندهد، قیمت سهام شرکت‌ها می‌تواند به افزایش خود ادامه دهد؛ اما با توجه به آثار مخرب افزایش بی‌رویه قیمت‌ها بر صنایعی نظیر خودروسازان و حتی مصرف‌کنندگان، دولت به احتمال زیاد وارد عمل می‌شود.
به اعتقاد این تحلیلگر بازار سرمایه اقدام دولت در هر کدام از این موارد خبر بدی برای بازار سرمایه خواهد داشت. در این میان باوجود اینکه دولت از ورود نقدینگی به بازار سرمایه استقبال می‌کند و فرصت خوبی برای رشد داشته است، اما افزایش بی‌رویه قیمت‌ها ریسک‌های جدی‌تری برای اقتصاد و تولیدکنندگان به همراه دارد. شهریاری خاطرنشان کرد: به نظرم بورس تهران در این دوره شاهد نامتوازن‌ترین رونق‌ها است که سودآوری شرکت‌ها فقط به دلیل افزایش نرخ فروش به طور عجیبی افزایش یافته است. این در حالی است که به دلیل ثابت بودن میزان تولید و عدم فعالیت توسعه‌ای، وضعیت واقعی شرکت‌ها مشخص نیست و ممکن است سیگنال غلط به بازار داده شود. به اعتقاد وی، در این شرایط به دلیل رشد شتابان درآمدها، مدیریت هزینه نیز از اهمیت کمتری برخوردار است، اما در این شرایط سرمایه‌گذاران نباید از طرح‌های توسعه و تصویر واقعی شرکت‌ها غافل شوند.
حبابی در کار نیست
فرهاد رمضان، مدیرعامل شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» در ارزیابی خود از گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها، به نرخ دلار اشاره کرد که تغییرات آن از ۳ ماهه دوم امسال شکل گرفت که این تغییرات در شرکت‌های صادرات و واردات محور یا شرکت‌هایی که از طریق تهاتر محصولات خود در خارج از ایران درآمدزایی می‌کنند، نمود بیشتری دارد.
وی با اشاره به کاهش سود برخی از صنایع خاص و وابسته به واردات مانند صنایع غذایی، ساخت و ساز و شیمیایی در پی تغییرات نرخ ارز، اظهار کرد: در این میان شرکت‌های صادراتی و شرکت‌هایی که بنا به سیاست‌های توزیع و فروش از انباشت مواد اولیه و محصول تولید شده در مجموعه خود برخوردار بودند، این شرایط تورمی و افزایش نرخ ارز اختلافی را در قیمت فروش و بهای تمام شده آنها پدید آورد و آنها را از سود مناسبی برخوردار کرد.
رمضان پیش‌بینی کرد که این وضعیت شرکت‌ها می‌تواند تا زمان انتشار گزارش‌های ۹ماهه استمرار داشته باشد، اما قطعیت اثر مثبت و منفی آنها را می‌توان در گزارش‌های پایان سال مشاهده کرد.
وی تصریح کرد: در واقع گزارش‌های منتهی به پایان اسفندماه ۹۱ می‌تواند نماد کلی و شفافی از وضعیت شرکت‌های بورسی بعد از تغییرات شاخص‌های اقتصادی کشور باشد.
مدیرعامل شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان به شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران اشاره کرد که رشد آن در پی فراز و نشیب درآمد شرکت‌های بورسی در سه ماهه دوم امسال حاصل شده است.
وی یاد آورشد: رشد نرخ تورم در پایان سه ماهه دوم امسال حجم زیادی از سرمایه‌های موجود در بازارهای موازی چون طلا، ارز، مسکن و خودرو را به بازار سرمایه هدایت کرد که این مساله منجر به رشد شاخص بورس تهران و عبور آن از مرز ۳۱ هزار واحدی شد.
وی همچنین رشد شاخص را تا زمان انتشار گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها ادامه‌دار دانست که پس از انتشار گزارش‌های ۱۲ ماهه منتهی به پایان اسفندماه ۹۱ شرایط بازار سرمایه تغییر خواهد کرد.
رمضان با رد هرگونه حباب در قیمت سهام شرکت‌های بورسی، ابراز داشت: شرکت‌هایی که از دارایی‌هایی مانند تجهیزات، ماشین‌آلات، مواد اولیه و محصول تولیدشده برخوردارند، تورم بر ارزش دارایی‌ها و ارزش جاری آنها افزوده است که این امر در قیمت سهام آنها در تابلوهای بورس نمود یافته است.
وی که از بازار سرمایه کشور به عنوان یکی از مکان‌های مناسب برای جذب سرمایه‌های سرگردان نام می‌برد، این قابلیت را ناشی از افزایش اطلاع‌رسانی و توسعه و گسترش بازار سرمایه در چند سال دانست. مدیرعامل شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان با بیان اینکه ورود و خروج سرمایه‌ها به راحتی در بازار سرمایه صورت می‌گیرد به عدم وجود اطلاع‌رسانی و کم عمق بودن دیگر بازارها اشاره کرد که سبب شده تا در شرایط موجود ورود به آن بازارها برای سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی به راحتی صورت نگیرد. حال آنکه در حال حاضر با توجه به رشد و خیز دو هفته‌ای بازار، در حال حاضر بورس در فاز استراحت قرار گرفته است.
به گفته رمضان، معمولا در ابتدا و اواخر هر ماه، در اعیاد و تعطیلات، زمان انتشار گزارش‌های سیاسی، ماه‌های گزارش‌دهی شرکت‌ها و زمان بازگشایی نمادها با حجم عرضه‌ها در بازار مواجه می‌شویم.
وی در بیان علت توجه سرمایه‌گذاران به برخی از نمادها، به تحلیل رفتاری سرمایه‌گذاران پرداخت و اظهار کرد: در شرایط تورمی و رو به رشد و فقدان عرضه‌های اولیه سازمان خصوصی‌سازی، سهام ارزان قیمت (سهم‌‌هایی با قیمت‌هایی کمتر از ۴۰۰ تومان) و شرکت‌هایی با سرمایه‌های کوچک مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. وی پیشنهاد داد: در چنین فضایی بهتر است که زمان توقف نمادها کوتاه شود و با انجام عرضه‌های عمده مانع از پراکنده شدن سرمایه‌ها در میان شرکت‌های کم سرمایه شد. در این میان مدیرعامل شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان به سرمایه‌گذاران توصیه کرد که برای خرید و فروش سهام، به ارزش ذاتی شرکت‌ها توجه بیشتری نسبت به ارزش جاری داشته باشند.
وی ادامه داد: همچنین سرمایه گذاران در سهام شرکت‌های واردات محور وارد نشوند و به جای آن شرکت‌هایی مورد توجه قرار گیرد که محصول تولیدی آنها جزو کالاهای ضروری و اساسی باشد.
رونق بورس بیشتر هم می‌شود
در ادامه این گزارش تحلیلگر بورس ۲۴ درخصوص رشد بورس تهران گفت: به طور حتم افزایش ارزش بازار طی این مدت به دلیل ارائه گزارش‌های مناسب از سوی شرکت‌های فعال در بورس و افزایش سودآوری آنها بوده است.
رضا قهرمانی ادامه داد: در بازاری که در آن نسبت قیمت به درآمد به دلیل مسائل غیراقتصادی در حداقل ممکن بوده و در مرداد ماه به ۵۹/۴ رسیده است،می‌توان انتظار داشت که با بهبود نسبی متغیرهای تاثیرگذار غیراقتصادی شاهد افزایش جذابیت این بازار باشیم و این جذابیت در زمانی که شاهد افزایش سودهای پیش‌بینی شده از سوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری باشیم، دوچندان خواهد شد. سودهای پیش‌بینی شده از سوی شرکت‌های حاضر در بورس در پایان مهرماه ۹۱ به نسبت مهر ماه ۹۰ تقریبا ۵۵ درصد رشد داشته است و به ۲۵۳ هزار و ۴۰۷ میلیارد ریال رسیده است؛ در حالی که طی این مدت نسبت قیمت به درآمد از ۳۱/۷ به ۲۶/۵ در پایان مهر ماه کاهش داشته است. بخش قابل توجهی از این بهبود پیش‌بینی‌های سودآوری ناشی از افزایش نرخ ارز است؛ حدود ۴۷ درصد ارزش بازار را شرکت‌هایی تشکیل می‌دهند که به طور مستقیم از تغییرات نرخ ارز تاثیر مثبت می‌گیرند.
رضا قهرمانی خاطرنشان کرد: در حال حاضر با توجه به تفاوت بین نرخ ارز پیش‌بینی شده در شرکت‌های بورسی و نرخ بازار می‌توان انتظار رشد مجدد در سودهای پیش‌بینی شده را داشت و این موضوع بیانگر افزایش مجدد قیمت‌ها در صورت ثبات مسائل غیراقتصادی است. بنابراین آنچه در حال حاضر می‌تواند بیشتر آینده بازار را رقم بزند، موضوع نرخ ارز و مسائل غیراقتصادی (سیاسی) است.
این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه افزود: شاید بتوان گفت که تصمیم گیری راجع به اوضاع برخی شرکت‌ها از لحاظ تولید زود باشد، در حالی که آثار تحریم در برخی شرکت‌ها همچون خودروسازی در حال حاضر نمایان شده است، می‌توان گفت که آثار منفی تولید حتی بیشتر از افزایش نرخ فروش است. اما در برخی شرکت‌ها همچون پتروشیمی زاگرس با وجود اینکه بیشتر آثار سودآوری ناشی از افزایش نرخ دلار بوده و در شش ماهه تنها ۳۵ درصد از تولید را پوشش داده ولی نمی‌توان به همین زودی این شرکت را به دلیل مشکلات تولیدی کنار گذاشت، چرا که با بررسی وضعیت صادراتی متانول بر اساس گزارش ۶ ماهه گمرک می‌توان به این نتیجه رسید که شرکت‌های تولید کننده متانول توانسته اند وضعیت صادراتی خود را بهبود ببخشند.
سهام باز هم گران می‌شود
این تحلیلگر بازار سرمایه در مورد وضعیت تورمی گفت: قیمت‌ها باید خود را نسبت به تورم تعدیل کنند و این موضوع با یک وقفه روی خواهد داد که به نظر من این وقفه به پایان رسیده و قیمت‌ها در حال افزایش هستند تا تاثیرات تورمی را از بین ببرند.
با افزایش تورم شاید ابتدا به دلیل عدم اطمینان نسبت به افزایش درآمد شرکت‌ها به دلیل تورم و از طرفی افزایش بازدهی موردانتظار شاهد کاهش جذابیت در سرمایه‌گذاری باشیم، اما در حال حاضر با توجه به ارائه گزارش‌های شش ماه و افزایش سودآوری شرکت‌ها به دلیل ارتباط فروش آنها با نرخ دلار، سودآوری این شرکت‌ها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و این گروه از شرکت‌ها مورد توجه سرمایه‌گذارانی قرار گرفته اند که بازده مورد انتظار آنها به دلیل افزایش تورم، بیشتر شده است.
قهرمانی افزود: آنچه در معاملات دو ماه گذشته در بورس رخ داده، مازاد خرید سهامداران حقیقی به نسبت فروش است. به طوری که مازاد خرید به نسبت فروش بین سهامداران حقیقی به رقم ۱۲۷۱ میلیارد ریال در مهر ماه رسیده است که نشان‌دهنده افزایش اطمینان سهامداران حقیقی به بازار است. به این ترتیب افزایش مشارکت سهامداران حقیقی می‌تواند نشان از انتظار آینده مناسب برای بازار باشد.
وی تصریح کرد: با توجه به تاثیر بالای ارز در بخش قابل توجهی از صنایع حاضر در بازار می‌توان کماکان به آینده بازار خوشبین بود. ارزش بازار در فروردین ۹۰ با نسبت قیمت به درآمد حدود ۹ معادل ۱۲۷ هزار میلیارد تومان و در حال حاضر با P/E نزدیک به ۵/۵ بیش از ۱۳۷ هزار میلیارد تومان بوده است. طی این مدت دلار رشد ۲۰۰ درصد را تجربه کرده و درآمد شرکت‌ها نیز در مجموع رشد قابل توجهی را به دلیل افزایش دلار تجربه کرده است. اما ارزش بازار و نسبت قیمت به درآمد فعلا با انتظارات درآمدی تطابق ندارد و می‌توان رشد بیشتری رابرای شرکت‌هایی با وضعیت بنیادی مناسب متصور بود.
قهرمانی با تایید اینکه به طور حتم نقدینگی وارد بازار شده، افزود: طی دو هفته متوالی منتهی به سوم آبان‌ماه ارزش معاملات سهام و حق‌تقدم در بورس تهران ۵/۶۹ درصد رشد داشته است و به ۷۱۱۱ میلیارد ریال در هفته رسیده است. از طرفی افزایش نقدینگی در دو ماه اخیر از سوی سهامداران حقیقی بوده است. می‌توان گفت این افزایش نقدینگی به دلیل خوشبینی نسبت به مسائل سیاسی، کاهش شدید قیمت‌ها و افزایش سودآوری برخی شرکت‌ها است که بیشتر به سمت شرکت‌هایی که وضعیت سودآوری مناسبی داشته اند جذب شده است.
این تحلیلگر در پایان گفت: در شرایط کنونی شاید بتوان گفت فعلا این میزان نقدینگی به ارقامی که در سال ۸۹ و اوایل سال ۹۰ بوده نرسیده است(به استثنای هفته اخیر که میانگین ارزش معاملات روزانه ۱۴۲۲ میلیارد ریال بوده است). ارزش روزانه معاملات در اسفند ۸۹ و فروردین ۹۰ به ترتیب ۹۳۵ و ۱۳۴۳ میلیارد ریال به طور روزانه بوده است و در شهریور و مهر ماه ۹۱ ارزش معاملات روزانه۷۹۴و ۱۱۴۴ میلیارد ریال بوده است. به طور حتم با افزایش اطمینان با بازار و بهبود مسائل غیر اقتصادی شاهد افزایش بیشتر نقدینگی در بازار خواهیم بود. ولی شاید بتوان گفت به دلیل کاهش شدید قیمت‌ها میانگین روزانه حجم معاملات سهام از لحاظ تعدادی افزایش یافته است.
ارسال نظر