دنیای اقتصاد- عرضه سهام بانک تجارت در روز گذشته به لحاظ نوع عرضه و کنترل قیمت سهم در بازار یکی از موفق‌ترین عرضه‌‌ها بود.اگرچه با توجه به جو حاکم بر بازار دیروز، سازمان خصوصی‌سازی می‌توانست این سهم را در قیمتی بالاتر عرضه کند و همه میزان درصد تعیین شده نیز به فروش می‌رفت، اما با این کار در درازمدت بازار دچار ضعف و این عمل به ضرر بازار سهام تمام می‌شد. در نتیجه این کنترل یکی از حرکت‌های مفید و شایسته‌ای بود که در این عرضه انجام شد.

فروش ۶درصد دومین بانک دولتی ظرف ۷دقیقه
خصوصی‌سازی موفق!
گروه بورس - هدیه لطفی، زهرا مجتهد: بورس تهران در روز عرضه نماد بانک تجارت شاهد عرضه ۶درصدی آن به دلیل استقبال فعالان بازار از این سهم بود.
روز گذشته در بورس تهران راس ساعت 10صبح اطلاعیه‌ای مبنی بر آماده بودن نماد «وتجارت» برای بازگشایی و دادوستد آن به میان بازار آمد، از آمدن این اطلاعیه که به نوعی فراخوانی برای آمادگی کارگزاران برای کشف قیمت سهام تجارت بود، تا دسترسی کارگزاران برای ابلاغ دستورهای خرید حدود 10دقیقه طول کشید.
در ساعت ۱۰و۱۰دقیقه روی قیمت یکصد تومان معادل ۳۰میلیون سهم دستور خرید وارد شد. در همین حال ظرف ۱۰دقیقه کارگزارانی که تا روز قبل از عرضه بر قیمت ۱۱۰تومان برای عرضه اولیه بانک تجارت پافشاری می‌کردند، به یکباره تغییر عقیده دادند و در قیمت ۱۲۰تومان دستورهای خرید را وارد کردند.
در ساعت 10 و 20دقیقه این دستورها به رقم 40میلیون سهم روی قیمت 120تومان رسید. ساعت 10 و 28دقیقه صبح دیروز دستورهای خرید کارگزاران به رقم 541میلیون سهم افزایش یافت ولی تغییر قیمتی ایجاد نشد و همان 120تومان از نظر کارگزاران هم قیمت منصفانه‌ای تلقی می‌شد.
این درحالی است که ۵درصد سهام بانک تجارت معادل ۵۲۱میلیون سهم است که رقم یاد شده ۲۰میلیون اضافه‌تر بود.
با این حال از ساعت 10 و 28دقیقه تا 10 و 32دقیقه قیمت «وتجارت» تا 1205 ریال هم بالاتر رفت و بالاخره سهام عرضه و معامله 521میلیون سهم بانک تجارت انجام شد.
در همین حال کارگزاران بلافاصله پس از انجام معامله یاد شده، برای روز بعد (امروز) دستور خرید وارد سیستم معاملات کردند تا امروز در قیمت۱۲۳۷ریال بتوانند سهم خریداری کنند. اما سازمان خصوصی‌سازی زمانی که دید تقاضا وجود دارد یک درصد دیگر از سهام تجارت را عرضه کرد.در مجموع با احتساب ۵درصد نخست، معادل ۶۲۶میلیون و ۱۸۳هزار سهم بانک تجارت با قیمت میانگین۱۲۰۵ریال دادوستد شد. تا قبل از عرضه یک درصد دیگر سهام «تجارت» سهمیه هر کارگزار معادل یک میلیون ۲۰۰هزار سهم بود که با یک درصد افزوده شده ۲۰۰هزار سهم دیگر روی سهمیه کارگزاران معامله‌گر آمد.
در این عرضه اولیه سهمیه کارگزاران در ماشین‌های خود معادل یک میلیون و 200هزار سهم است که اگر یک دانه سهم بیشتر از این رقم سهم خریداری کنند، تمامی دستور خریدها باطل می‌شود.در بازار دیروز هم همین اتفاق رخ داد. قبل از دادن 200هزار سهم اضافه شده به هر کارگزار پیغامی از سوی ناظر معاملات به کارگزاران ارسال شد که یک درصد دیگر از سهام بانک تجارت عرضه می‌شود و کارگزار 200هزار سهم، سهمیه اضافی دارند. به دلیل اینکه اکثر کارگزاران سرگرم معامله اول تجارت بودند و از داغی این معامله هنوز کاسته نشده بود، این اطلاعیه را ندیدند که سازمان خصوصی‌سازی یک درصد دیگر را هم عرضه می‌کند. در این میان احتمال باطل شدن نیم درصد از معاملات انجام شده به دلیل خرید بیش از سهمیه وجود دارد و این ابطالی‌ها در اختیار سازمان خصوصی‌سازی قرار می‌گیرد و امروز به افرادی که در صف خرید قرار دارند، داده می‌شود. به نظر می‌رسد که اکثر خریداران دیروز سهام بانک تجارت حقیقی‌ها بودند و در مقایسه با عرضه «بانک ملت»، در خصوص بانک تجارت زیرمجموعه‌های آن چندان نقشی در خرید این سهم نداشتند.
بنابراین عمده خریداران این سهم را فعالان بازار سهام تشکیل دادند. با قیمت خوردن سهام بانک تجارت در عدد ۱۲۰۵ریال ارزش بازار این شرکت در بورس معادل ۱۲هزارو ۵۷۷میلیارد ریال شد که ارزش دلاری آن برابر ۲۷/۱میلیارد دلار است.در نتیجه ارزش بورس تهران با ورود سومین بانک به بورس به حدود ۵۱هزارو ۵۰۰میلیارد تومان، معادل ۵۲میلیارد دلار می‌رسد.
بانک تجارت با احتساب این ارزش بازار نهمین شرکت بورس و سومین بانک پس از ملت و پارسیان لقب گرفت.
با ارزش‌گذاری یاد شده برای بانک تجارت، این شرکت به لحاظ ارزش روز بازار، برابر ۵/۲درصد از ارزش کل بورس تهران را در اختیار دارد و در عین حال ۵/۲درصد به ارزش قبلی بورس تهران افزوده است.
آنچه مسلم است این عرضه برای سازمان خصوصی‌سازی به لحاظ نوع عرضه و کنترل قیمت سهم در بازار یکی از موفق‌ترین عرضه‌های این سازمان محسوب می‌شود.
در واقع به دلیل عطشی که در میان طالبان سهام تجارت در بازار وجود داشت، سازمان خصوصی‌سازی وسوسه نشد که در رقمی بالاتر سهم را عرضه کند.زمانی که خریداران رقابت را آغاز کردند، این سازمان در یک ترفند ماهرانه به حفظ قیمت سهم در چند ریال بالاتر از قیمت کشف شده اقدام کرد.
اگرچه با توجه به جو حاکم بر بازار دیروز سازمان خصوصی‌سازی می‌توانست این سهم را در قیمتی بالاتر عرضه کند و همه میزان درصد تعیین شده نیز به فروش می‌رفت، اما با این کار در درازمدت بازار دچار ضعف و این عمل به ضرر بازار سهام تمام می‌شد. در نتیجه این کنترل یکی از حرکت‌های مفید و شایسته‌ای بود که در این عرضه انجام داد.
از طرف دیگر سازمان خصوصی‌سازی با عرضه یک درصد، افزون بر ۵درصد اعلام شده، درخواست‌های خرید باقی مانده را بی‌پاسخ نگذاشت و از عطش بازار کاست. این درحالی است که می‌توانست روز بعد از عرضه یعنی امروز این کار را انجام دهد. بنابراین دومین حرکت مثبت سازمان خصوصی‌سازی در عرضه مازاد سهام خلاصه شد. بازار سهام نیز متاثر از عرضه موفق سهام بانک تجارت با چرخش مواجه شد به طوری که صف‌های خرید «مخابرات» «کارآفرین» و «سینا» عرضه شدند و پس از آن این صف‌ها ناپدید شدند. هجومی که سهامداران برای خرید تجارت آوردند و ریزش‌های سهام پس از عرضه نماد «وتجارت» ، نشانه عطش بازار برای کسب سودهای کوتاه‌مدت بود.
دیروز برای عرضه سهام بانک تجارت تالار شیشه‌ای حافظ شاهد حضور معاون سازمان خصوصی‌سازی، مدیران سازمان خصوصی‌سازی و مدیران عامل شرکت بورس اوراق بهادار و بانک تجارت بود. در ادامه نظرهای مدیران در خصوص عرضه بانک تجارت آمده است.
عرضه دوم با نظارت بورس بود!
در همین رابطه مدیرعامل شرکت بورس با اشاره به استقبال بازار برای خرید بانک تجارت افزود: بازار خیلی سریع برای خرید سهام تجارت آماده بود و سهامداران از روزهای قبل در انتظار این عرضه به کارگزاری‌ها، سفارش خرید داده بودند.
قالیباف خاطرنشان کرد: عرضه یک درصدی بعدی به دلیل استقبال بازار از سهام انجام شد و به همین دلیل با نظارتی که بر معامله داشتیم، یک درصد دوم عرضه شد.
وی در پاسخ به اینکه آیا عرضه بلوک یک درصدی به صورت دستوری انجام شده است؟ گفت: بازار با صف سنگینی برای خرید سهام بانک تجارت در قیمت 120تومان مواجه شد و به همین منظور عرضه دوم برای رفع این تقاضای سنگین با نظارت شرکت بورس صورت گرفت.
تعیین قیمت سهم براساس عرضه و تقاضای بازار
اما مدیرعامل بانک تجارت نیز عرضه سهام این بانک را از موفق‌ترین عرضه‌ها برشمرد و از خریداری کل سهام عرضه شده این بانک ظرف مدت 7دقیقه خبر داد و افزود: در 5دقیقه نخست معاملات 5درصد از سهام عرضه شده «وتجارت» در قیمت 1200ریال به فروش رسید و به دلیل تقاضای زیاد بازار، یک درصد دیگر هم از سهام این بانک عرضه شد که عرضه دومی در قیمت 1237تومان صورت گرفت.
مجیدرضا داوری در ادامه از پتانسیل بانک تجارت در جلب مشتری و توانمندی‌های مناسب این بانک خبر داد و افزود: با تلاش بیشتر رضایت سهامداران را نیز در بلندمدت کسب خواهیم کرد.
مدیرعامل بانک تجارت در ادامه به قیمت سهم «وتجارت» اشاره کرد و گفت: قیمت سهم براساس عرضه و تقاضای موجود در بازار تعیین می‌شود، که با توجه به این مساله قیمت بانک تجارت عادلانه بود.همچنین خرد جمعی هیچ‌گاه خطا نمی‌کند.
وی در ادامه گفت: تا زمانی که تقاضا در بازار وجود داشته باشد، سهم عرضه خواهد شد. همچنین ۲۰درصد سهم طی یکسال آینده عرضه می‌شود که این عرضه نیز براساس تقاضای بازار صورت خواهد گرفت.
مدیرعامل بانک تجارت به EPS شرکت اشاره کرد و گفت: در ابتدا پیش‌بینی درآمد هر سهم سال‌87 مبلغ 235ریال درنظر گرفته شده بود که با تعدیل مثبت به 239ریال افزایش یافت. وی در ادامه افزود: در حال حاضر این EPS قطعی شده است، اما هنوز حسابرسی نشده است.
داوری در ادامه گفت: شرکت تصمیم دارد ۷۰درصد از سود سال سالانه را جهت تقسیم بین سهامداران به مجمع عمومی پیشنهاد کند.
در پایان عرضه سهام روز گذشته، گواهینامه پذیرش در بورس اوراق بهادار از طرف مدیرعامل شرکت بورس به مدیرعامل بانک تجارت اعطا شد و نام این بانک به عنوان 449شرکت پذیرفته شده در بورس درج شد.
سود ما تهدیدی ندارد!
در سوی دیگر بازار، کارگزار عرضه‌کننده سهام بانک تجارت نیز با اشاره به عرضه موفق سهام این بانک گفت: با توجه به اینکه سوددهی بانک تجارت ارتباطی با قیمت‌های جهانی ندارد، در نتیجه مشکلی بانک را تهدید نمی‌کند، از طرفی وقتی شرکت خصوصی شود می‌توانیم عقود مبادله‌ای را به عقود مشارکتی تبدیل کنیم و در نتیجه سوددهی شرکت بالا خواهد رفت.وی در ادامه به وضعیت مناسب این سهام در آینده اشاره کرد و افزود: بانک‌ها چون تهدید قیمت انرژی ندارند، وضعیت مناسب‌تری نسبت به سهام دیگر شرکت‌ها خواهند داشت.
عرضه دوم مطلوب نبود!
کارگزار سرمایه‌گذاری ملی هم در مورد عرضه دومین بانک دولتی گفت: قیمت عرضه این سهام مناسب بود، اما عرضه یک درصد دوم چندان مطلوب به نظر نمی‌رسید. وی در ادامه گفت: پس از عرضه 5درصدی باید بلوک سهام بانک تجارت بسته می‌شد و ادامه معاملات به روز بعد واگذار می‌شد، اما پیغام عرضه یک درصدی صادر شد.
این کارگزار در پایان از رشد قیمت سهام بانک تجارت در میان‌مدت خبر داد.
شفافیت، برگ برنده «تجارت»
همچنین کارگزار بانک کشاورزی، شفافیت عرضه را عامل فروش موفق بانک تجارت دانست و گفت: تفاوت بین عرضه ملت و تجارت در شفافیت اطلاعات بود و واکنش بازار ثابت کرد در صورت شفافیت اطلاعات، سهامداران اطمینان خواهند کرد.
«همایون دارابی» با اشاره به اینکه 5درصد عرضه اولیه به راحتی و در مدت کوتاهی خریداری شد، تاکید کرد: تقاضای زیاد خریدی که به کارگزاران برای خرید تجارت رسیده بود، باعث شد یک درصد دیگر از تجارت برای فروش در این روز عرضه شود. وی استقبال عمومی سهامداران عادی و حرفه‌ای را از خرید سهام بانک تجارت در فضای عمومی بورس تهران و شهرستان‌ها، نشان‌دهنده آمادگی بازار برای این عرضه اولیه عنوان کرد.
حقیقی‌ها ناراحتند!
برخی از سهامداران حقیقی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با انتقاد از اینکه سهام عرضه اولیه در اختیار حقیقی‌ها قرار نمی‌گیرد، از نحوه تخصیص سهام ناراضی بودند. یکی از این سهامداران با اشاره به اینکه بالا رفتن قیمت سهام بانک تجارت و عرضه یک درصد دیگر تاثیری برای سهامداران حقیقی ندارد، گفت: عرضه اولیه این سهام تاثیری برای سهامداران حقیقی نداشت و در نهایت بین کارگزاری‌ها و حقوقی‌ها تقسیم شد.
در همین رابطه یک سهامدار دیگر با اشاره به نزدیک بودن انتخابات، گفت: اظهارنظر مناسب درباره این سهم بعد از انتخابات باید انجام شود تا سهم روند مناسب‌تری را در پیش بگیرد.
همچنین یک سهامدار دیگر با اشاره به اینکه عرضه سهام دولتی می‌تواند بر معاملات گروه بانکی تاثیرگذار باشد، خاطرنشان کرد: این عرضه‌ها با توجه به شرایطی که بانک‌ها دارند و عدم وابستگی آن‌ها به قیمت‌های جهانی می‌تواند گروه بانکی را به گروه مورد توجه و پیشرو بازار تبدیل کند.
وی در عین حال حاکمیت دیدگاه دولتی را بر بانک‌هایی که به بازار می‌آیند نقطه ضعف آنها عنوان کرد و افزود: این خصوصیت باعث می‌شود بانک‌ها به منظور انجام تسهیلات تکلیفی، بهره‌وری لازم را نداشته باشند. این سهامدار حقیقی کاهش نیروی انسانی، تعطیلی شعب زیان‌ده و تخصیص منابع براساس سودآوری بیشتر را از عواملی دانست که می‌تواند بانک‌های دولتی را در بازار سرمایه موفق‌تر کند.
عکس: آکو سالمی