«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
رمزگشایی از جهش بورس
دنیای اقتصاد- بورس را دماسنج اقتصاد می‌دانند؛ دلیل این امر به کارکرد بورس به عنوان بازتاب دهنده شرایط بخش واقعی اقتصاد بازمی‌گردد؛ به بیان دیگر، چرخه‌های تجاری و رونق و رکود ادواری اقتصاد، خود را در صعود و نزول قیمت سهام نشان می‌دهد. با توجه به این مساله، نوسان شاخص‌ها و بازدهی بورس نیز نمی‌تواند تفاوت معناداری با شرایط کلان اقتصادی از جمله رشد آن داشته باشد. این در شرایطی است که با وجود رشد تک‌رقمی اقتصاد ایران طی چند سال گذشته، بورس در برهه‌هایی شاهد جهش‌های چشمگیری نیز بوده که در بیشتر موارد، این جهش‌ها پس از گذشت زمانی محدود، تصحیح شده و در نهایت بازدهی بورس تهران را در سطح معقولی رقم زده است. یکی از شواهد این ادعا نیز ناتوانی بورس برای ثبت بازدهی بیش از ۱۸درصد در سال، طی پنج‌سال گذشته است. اما چرا در برخی از برهه‌ها بورس تهران به بازدهی‌های بسیار بالا دست یافته است؟ دیدگاه کارشناسان درخصوص روند صعودی قیمت‌ها
آیا جهش بورس واقعی است؟
گروه بورس - بورس را دماسنج اقتصاد می‌دانند. دلیل این امر به کارکرد بورس به عنوان بازتاب دهنده شرایط بخش واقعی اقتصاد بازمی‌گردد. به بیان دیگر چرخه‌های تجاری و رونق در رکود ادواری اقتصاد، خود را در صعود و نزول قیمت سهام نشان می‌دهد.
با توجه به این مساله، نوسان شاخص‌ها و بازدهی بورس نیز نمی‌تواند تفاوت معناداری با شرایط کلان اقتصادی از جمله رشد آن داشته باشد.
این در شرایطی است که با وجود رشد تک‌رقمی اقتصاد ایران طی چند سال گذشته، بورس در برهه‌هایی شاهد جهش‌های چشمگیری نیز بوده که در بیشتر موارد، این جهش‌ها پس از گذشت زمانی محدود، تصحیح شده و در نهایت بازدهی بورس تهران را در سطح معقولی رقم زده است. یکی از شواهد این ادعا نیز ناتوانی بورس برای ثبت بازدهی بیش از ۱۸درصد در سال، طی پنج‌سال گذشته است. اما چرا در برخی از برهه‌ها بورس تهران به بازدهی‌های بسیار بالا دست یافته است؟ اولین دلیل این امر به توزیع نامناسب شرکت‌ها و صنایع مختلف در بورس بازمی‌گردد. به بیان دیگر به دلیل وزن بیش از حد برخی صنایع و شرکت‌ها، بورس تهران نمی‌تواند به مانند بورس سایر کشورها نقش دماسنج اقتصادی را ایفا کند.
به عنوان مثال نیمی از رشد یک هزار واحدی بورس از ابتدای سال ۸۸ مرهون افزایش قیمت سهام شرکت مخابرات ایران (بزرگترین شرکت بورسی با سهمی در حدود یک هفتم ارزش کل بورس تهران) بوده است. همچنین بخش مهمی از رشد ۳۶درصدی بورس در نیمه نخست سال ۸۷ به سهم بالای شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه و رشد حبابی قیمت جهانی این مواد مربوط می‌شود. در واقع توزیع نامناسب شرکت‌ها در بورس باعث شده در وهله نخست بورس نتواند آینه تمام نمای بخش واقعی اقتصاد ایران باشد و در مرحله بعد رشد و افت واقعی یا صوری یک صنعت یا شرکت خاص، منجر به نوسان شدید شاخص‌های بورس می‌شود، نوسان‌هایی که در صورت مثبت بودن (رشد شاخص‌ها) معمولا با اظهارنظرهای مقامات اقتصادی و مسوولان بورس همراهی می‌شود در حالی که نزول شاخص‌ها به طور معمول به سکوت این اشخاص می‌انجامد. اما دلیل دیگری که بورس نمی‌تواند میزان‌الحراره اقتصاد ایران باشد، به نقض اصلی‌ترین شاخصه بورس یعنی آزاد بودن شرایط برای دستیابی قیمت سهام به وضعیت تعادلی در هر زمان ممکن باز می‌گردد. در حقیقت به دلیل اعمال سیاست‌های کنترلی در خصوص نوسان قیمت‌ها، بورس تهران از کارایی لازم برای کشف صحیح قیمت سهام در هر لحظه برخوردار نیست که همین مساله در کنار پایین بودن سطح دانش مالی در میان فعالان بورس، اغلب به دستکاری یا رفتارهای هیجانی در رابطه با قیمت‌ها منجر می‌شود.
در واقع بورس برای دستیابی به جایگاه واقعی خود در اقتصاد ایران نیازمند تغییرات ساختاری درون و برون سازمانی است. در بخش درونی اصلاح فرآیند معاملات در کنار تسهیل شرایط برای افزایش سهم صنایع مختلف متناسب با نقش آنها در اقتصاد ایران با درنظر گرفتن شرایط نقدینگی برای ورود این‌گونه شرکت‌ها می‌تواند نوسانات شاخص‌ها را به تناسبی معقول با وضعیت اقتصادی برساند. از سوی دیگر مجموعه دولت نیز با تثبیت شرایط و قوانین حاکم بر شرکت‌ها و صنایع مختلف (نه به صورت حمایتی) می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را برای حضور در بورس جلب کند.
افت پارامترهای اقتصادی
دکتر امیر پوریانسب کارشناس ارشد بازار سرمایه، رشد فعلی بازار را مقطعی دانست و به خبرنگار دنیای اقتصاد گفت: در شرایطی که بیشتر پارامترهای اقتصادی کشور در مقایسه با سال گذشته با کاهش همراه شده است، نمی‌توان برای بازار سرمایه، رشد طبیعی متصور شد و افزایش شاخص‌های بورسی در شرایط حاضر بیشتر از چندعامل متاثر شده است.
وی افزود: یکی از این عوامل، فصل بهار و همراهی آن با فصل مجامع شرکت‌های بورسی است که موجب ایجاد تقاضا برای خرید سهام شرکت‌ها به منظور دریافت سود است.
پوریانسب، نبود گزینه‌های دیگر برای سرمایه‌گذاری را یکی دیگر از عوامل گرایش سرمایه‌گذاران به بورس و رشد آن دانست و ادامه داد: سال گذشته بازار سرمایه با افت شدید قیمت‌ها مواجه شد و در سال جاری، انتظار روند معکوس وجود داشت، بنابراین سرمایه‌گذارانی که به بورس آمدند با اقبال نسبی روبه‌رو شدند.
این کارشناس بازار سپس گفت: یکی دیگر از عوامل رشد فعلی بازار سرمایه، انتظار برای عرضه‌های قریب‌الوقوع دولتی در بورس است که موجب شده، برخی از سرمایه‌گذاران، از فرصت‌های بلندمدت چشم پوشیده و برای اینکه بتوانند در عرضه‌های یاد شده حضور داشته باشند به سمت سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت روی آورده‌اند، زیرا در شرایط فعلی اقتصاد، این عرضه‌ها ارزان خواهد بود. پوریانسب درباره ادامه این روند خاطرنشان کرد: تصور می‌کنم اگر اتفاق خاصی را شاهد نباشیم، این رشد تا پایان فصل مجامع و عرضه‌های دولتی ادامه خواهد یافت، اما به طور قطع دائمی نیست و حتی دورنمای روشنی نیز برای آن دیده نمی‌شود و امکان برگشت، نیز دور از انتظار نخواهد بود.
وی درباره قابلیت رشد بازار سرمایه گفت: بورس پس از دوره طلایی خود، که شرکت‌ها، آزادشدن یارانه‌ها را تجربه کردند، رونق زیادی را شاهد نبود، بنابراین انتظار می‌رود بورس نیز مانند کل اقتصاد کشور، بتواند بین ۶تا۱۰درصد رشد کند، البته این انتظار زمانی مطرح خواهد بود که سیاست‌های اقتصادی، مالیاتی و مقررات بورس اصلاح شود.
گرایش به بانک‌های خصوصی در بورس
«غلامرضا سلامی» رییس شورای عالی انجمن حسابداران خبره با اشاره به سیاست‌های بانک مرکزی در خصوص کاهش نرخ سود سپرده‌ها گفت: سود سپرده‌های یکساله در اردیبهشت‌ماه از ۱۹درصد به ۵/۱۴درصد کاهش پیدا کرد و موجب شد، بسیاری از سرمایه‌گذاران، پول خود را از بانک‌ها خارج کرده و به بورس بیاورند که این امر موجب رشد نسبی بازار سرمایه شد. وی افزود: افزایش قیمت جهانی نفت و محصولاتی چون فولاد، مس و فرآورده‌های پتروشیمی نیز موجب رشد قیمت سهام صنایع مربوط به این محصولات عامل دیگری برای رشد بازار سرمایه محسوب می‌شود. این حسابدار رسمی با اشاره به موفقیت بانک‌های خصوصی در بازار سرمایه گفت: این بانک‌ها نشان دادند که توانایی تحقق EPS اعلام شده خود را دارند، بنابراین سهام آنها در بازار با اقبال عمومی روبه‌رو شد.
وی درباره چشم‌انداز بازار سرمایه در سال جاری گفت: در شرایطی که دیدگاه جهان نسبت به سال ۲۰۰۹ مثبت نیست، نمی‌توان انتظار داشت که دیدگاه مردم ما نیز به سال ۱۳۸۸ مثبت باشد، ضمن اینکه شرایط داخلی و تصمیم‌های اقتصادی، برای بهبود کسب‌و‌کار امیدوار کننده نیست.
سلامی ادامه داد: بسیاری از شرکت‌ها به دلیل سیاست‌های اقتصادی دولت، وضعیت خوشایندی ندارند و سیاست‌های دستوری در سیستم بانکی، نقدینگی شرکت‌ها را تحت تاثیر
قرار داده تا جایی که بسیاری از شرکت‌ها، حتی نمی‌توانند، سرمایه در گردش خود را تامین کنند.
وی خاطرنشان کرد: اصرار دولت بر تثبیت نرخ ارز با توجه به تورم ۲۵درصدی به صنایع آسیب رسانده و توان رقابت با کالاهای خارجی را از بین برده است.
سلامی با اشاره به ناپایداری سیاست‌های اقتصادی کشور گفت: اگر پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، در این سیاست‌ها ثبات ایجاد شود، می‌توان به آینده بورس امیدوار بود زیرا پتانسیل بازار سرمایه ما بیشتر از این‌ها است.
وی افزود: درحال حاضر سهام بسیاری از شرکت‌ها با P/E حدود ۵/۲ تا ۳مشتری ندارد؛ در صورتی که باتوجه به نرخ سپرده‌ها باید توجه به این بازار بیشتر شود.
این کارشناس در پایان گفت: اگر شرایط تصمیم‌گیری برای کارشناسان اقتصادی فراهم شود، می‌توان انتظار رشد طبیعی بورس تا ۲۵درصد را داشت البته باید دولت، دخالت خود در سیستم بانکی را کاهش دهد زیرا در حال حاضر بانک‌های خصوصی، پتانسیل بالایی برای رشد خود و صنایع دیگر دارند اما به عمد جلوی رشد خود را گرفته‌اند.
ارسال نظر