معاملات فرابورس، اوایل 88 روی تابلو
عکس: حمید جانی‌پور
گروه بورس - دومین نمایشگاه بورس، بانک و خصوصی‌سازی در شرایطی دیروز توسط رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گشایش یافت که گرچه از نظر وسعت و فضای اختصاص داده شده به شرکت‌های بورسی در وضعیت مناسب‌تری نسبت به سال گذشته قرار داشت، اما ....

غیبت شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط با بازار سرمایه، از جمله سازمان خصوصی‌سازی و مخابرات ایران خودنمایی می‌کرد. به گزارش خبرنگار ما، در شرایطی که ستاد برگزاری نمایشگاه به سازمان خصوصی‌سازی فضایی بیش از 200متر اختصاص داده بود، اما غرفه این سازمان که مدعی اجرای اصل 44 در خصوصی‌سازی کشور است، دیروز خالی بود.
مخابرات ایران نیز از شرایطی مشابه خصوصی‌سازی برخوردار بود. صنایع هوایی ایران و شبکه جهانی جام‌جم نیز غرفه‌ای وسیع اما خالی در اختیار داشتند. در مراسم افتتاحیه دومین نمایشگاه بورس، بانک و خصوصی‌سازی، رییس سازمان بورس طی سخنرانی با اشاره به تصویب یک هزار صفحه مقررات و اساسنامه در رابطه با اداره بازار سرمایه، گفت: از زمان تصویب قانون جدید بازار سرمایه تلاش شده تا ابزارهای جدیدی در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شود تا از این راه بازارهای مالی جدیدی ایجاد شده و بورس توسعه یابد. «صالح‌آبادی» با بیان اینکه توسعه بازار سرمایه نیازمند الکترونیکی کردن این بازار است، تصریح کرد: هدف نهایی ما در بازار سرمایه رسیدن به یک بورس الکترونیکی است؟ این موضوع نیز نیازمند زیرساخت‌های بسیار زیادی است. وی افزود: فعالیت شرکت‌های کارگزاری و سرمایه‌گذاری در بورس تهران به سمت ایجاد یک بازار الکترونیکی پیش می‌رود اما توسعه و عملی شدن این موضوع نیازمند همکاری تمام اصحاب بازار پول و سرمایه است. به گفته «صالح‌آبادی» دریافت و پرداخت الکترونیکی یکی از اقداماتی است که در بازار سهام در جهت الکترونیکی شدن انجام شده است.
بورس کالا فعال‌تر از اوراق!
وی با اشاره به فعالیت در دو بورس اوراق بهادار و بورس کالا گفت: در گذشته بورس اوراق بهادار یا همان بازار سهام بیشتر مدنظر قرار می‌گرفت اما بورس کالا با ابزارهای جدید اکنون مورد توجه قرار گرفته و به یک بازار پرمخاطب و پرمعامله تبدیل شده است. «صالح‌آبادی» با بیان اینکه عرضه محصولات پتروشیمی از اواخر سال گذشته در بورس کالا این بازار را به یک بورس پرمعامله تبدیل شود، گفت: قراردادهای آتی نیز به عنوان ابزارهای جدید در بورس کالا راه‌اندازی و به بازار سرمایه معرفی شده است.
وی از راه‌اندازی فرابورس به عنوان یکی از اقدامات مهم انجام شده در بورس یاد کرده و افزود: بازار فرابورس اوایل سال آینده فعال خواهد شد و قرار است بخشی از مزایده‌های خصوصی‌سازی نیز در تابلوی ویژه در بازار فرابورس مورد معامله
قرار گیرد.
وی گفت: در حوزه نمادهای مالی دو اقدام مهم شامل راه‌اندازی شرکت‌های تامین سرمایه و صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری انجام گرفته و راه‌اندازی شرکت‌های مشاوره و شرکت‌های رتبه‌بندی اوراق بهادار نیز دو اقدام دیگری است که به زود انجام خواهد شد.
اول مالیات‌ها را حل کنیم!
وی ادامه داد: برای توسعه بازارها و ابزارهای مالی به اصلاح قانون مالیات‌ها نیاز بود تا مسایل و مشکلات مالی بازار سرمایه برطرف شود. از سویی دیگر قانون تجارت در حالی شامل 7 نوع شرکت است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک جزو هیچ کدام از 7 شرکت نبوده و نیازمند شخصیت حقوقی جدیدی است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: از سوی دیگر در حالی اجاره صکوک تصویب شده و اوراق مشارکت رهنی طراحی شده است که برای راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید در سال آینده و همچنین آغاز به کار بازار فرابورس باید مسایل مالیاتی حل شود.
صالح‌آبادی گفت: در این رابطه لایحه توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید تهیه شده که اخیرا در هیات دولت به صورت یک فوریتی به تصویب رسید تا مجلس در سال آینده این لایحه مهم بازار سرمایه را تصویب کند، چرا که توسعه بازار سرمایه بدون این لایحه امکان‌پذیر نیست.
بانک مرکزی مساعدت کند!
وی به ابزارهای مشارکتی اشاره کرد و گفت: برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر نیازمند ابزارهای مشارکتی متعددی هستیم. در این رابطه درخواست‌های زیادی برای انتشار اوراق مشارکت از سوی بخش خصوصی به سازمان بورس ارایه شده است.
این درخواستها نیازمند مساعدت بانک مرکزی و بازار پول است تا به گونه‌ای سیاست‌های نرخ‌گذاری اعمال شود که هم جذاب بوده و هم با توسعه بازار سرمایه هم‌خوان باشد.
صالح‌آبادی در بخش آخر اظهارات خود به نقش رسانه‌ها در توسعه بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: با توجه به توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید نیازمند معرفی این موارد به مردم هستیم که رسانه‌ها در این رابطه نقش بسیار مهمی دارند.
وی ادامه داد: اصحاب رسانه می‌توانند با توضیحات مفاهیم بازار سرمایه و آشنا کردن مردم با حوزه‌های مختلف بازار سهام نقش ویژه‌ای را برای توسعه این حوزه مهم اقتصاد کشور داشته باشند.
صالح‌آبادی در خاتمه گفت: برای پیشبرد اهداف سازمانی و توسعه بازار سرمایه به شدت به کمک رسانه‌ها احساس نیاز می‌شود.
ورود آزاد مادر تخصصی‌ها به تابلوی بورس!
در ادامه این مراسم «حسینی»‌‌، مدیرعامل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران گفت: با تصویب قانون جدید‌ اوراق بهادار و قانون اصل 44 تابلوی ورود ممنوع بنگاه‌های مادرتخصصی به بورس حذف شد.
وی با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری بورس در دنیا و ایران اظهار داشت: قانون ۶۰ ماده‌ای بازار اوراق بهادار موجب افزایش شفافیت و اعتماد‌سازی مردم و همچنین جذب پس‌اندازهای خرد و کلان کشور به بورس شد که با توجه به جلوگیری از رانت، حرکت جهشی‌ بازار سهام با کمک بانک‌ها و بیمه‌ها افزایش یافت.
حسینی افزود: در حالی با قانون اصل 44 محدودیت‌های بازار ثانویه (بورس) برطرف شده که با تکیه بر این قانون بهترین فرصت برای ورود بنگاه‌های مادر تخصصی فراهم آمده و تابلوی ورود ممنوع این بنگاه‌ها به بورس حذف شده است.
وی ادامه داد: با ورود بانک‌های مادر تخصصی به بورس رشد بازار سرمایه، شتاب و قوت بیشتری گرفته است.
حسینی خاطرنشان کرد: دولت‌ها با واگذاری بنگاه‌های خود قبول می‌کنند که باید حاکمیت خود را به بخش خصوصی منتقل کنند که فلسفه خصوصی‌سازی و افزایش بهره‌وری نیز همین مورد است.
خصوصی‌سازی ۵۰درصدی!
این درحالی است که در بحث واگذاری واحدهای پتروشیمی دو مصوبه وجود دارد؛ به‌این ترتیب که تعدادی از واحدهای پتروشیمی جداگانه و تک‌تک به فروش می‌رسند و قرار است 14 شرکت نیز در قالب هلدینگ واگذار شوند. «اکبر ترکان»، معاون امور برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این مطلب اظهار کرد: در این 14 شرکت، دولت بین 20 تا 45 درصد سهام دارد که در هر صورت بیشتر از 50 درصد سهام آن‌ها در اختیار بخش خصوصی قرار خواهد گرفت.
وی افزود: در این صورت در پایان واگذاری، شرکت‌ ملی صنایع پتروشیمی کنونی وجود نخواهد داشت و درنهایت سهام این هلدینگ نیز باید در بورس عرضه و واگذار شود.
عدم امکان واگذاری جداگانه شرکت‌های گاز استانی
ترکان با بیان این‌که امکان واگذاری جداگانه شرکت‌های گاز استانی وجود ندارد، تشریح کرد: زیرا شرکتی مانند شرکت گاز استان تهران با سرمایه‌ و دارایی زیاد، شرکتی سودده است، ولی شرکتی مانند گاز استان سمنان، دارایی‌هایش زیاد است، ولی متناسب با آن درآمد ندارد. همچنین برای نمونه در سال گذشته به دلیل سرما، گاز کافی به شرکت‌های گاز استان‌های غرب و شمال غرب کشور نرسید که اگر به عنوان یک بنگاه اقتصادی بودند، حتما متضرر می‌شدند.
عرضه همه گازی‌ها به صورت یک هلدینگ
به گفته او، واگذاری شرکت‌های گاز استانی به طور جداگانه ممکن نیست و برخی از آنها سودآور و برخی زیان‌ده خواهند بود. برای این‌که این اتفاق نیفتد، قرار شده همه این شرکت‌ها در قالب شرکت ملی گاز به صورت یک هلدینگ عرضه شوند و جداکردن آنها از هلدینگ مادر، موجب از بین رفتن برخی از آنها می‌شود.
ترکان تصریح کرد: در این زمینه مشکل خریدار وجود ندارد، زیرا می‌توانیم در بورس عرضه کنیم؛ مانند شرکت ملی مخابرات که خصوصی‌سازی شد.
واگذاری هلدینگی ۳۰شرکت پتروشیمی
همچنین «مهدی آقاجانی»، مدیر امور مالی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفت‌و‌گوی دیگری با ایسنا با اظهار این مطلب در پاسخ به این‌که آیا بحران اخیر به وجود آمده تاثیری در فرآیند این نوع واگذاری خواهد داشت؟ گفت: این بحران ارتباطی با واگذاری ندارد، چرا که برای این کار کشش بازار برای واگذاری در نظر گرفته می‌شود. از واگذاری‌های هلدینگی حدود 13 شرکت از 20 تا 100 درصد در هلدینگ قرار دارند و 16 تا 17 شرکت نیز وجود دارند که مجری طرح بوده و زیر مجموعه هلدینگ هستند. وی با بیان این‌که واگذاری هلدینگی به دلیل واگذاری بهتر و زودتر نیست، بلکه این کار اهداف توسعه صنعتی را در آینده دنبال می‌کند، تصریح کرد: 17 تا 18 شرکت پتروشیمی نیز به صورت تک تک واگذار می‌شوند.
همچنین تا تشریفات هلدینگی واگذاری شرکت‌ها در اوایل سال آینده فراهم شود، تا پایان فروردین ماه نیز احتمالا صورت‌های مالی امسال آماده خواهد شد. شرکت ملی صنایع پتروشیمی از ابتدای امسال تاکنون سه تا چهار شرکت پتروشیمی از قبیل فناوران، رازی و امیرکبیر را واگذار کرده است. وجود برخی واحدهای پتروشیمی‌ زیان‌ده مساله‌ای است که با بحث واگذاری هلدینگی مورد توجه قرار گرفته است.