دنیای اقتصاد- شرایط سال آینده که شاید در اقتصاد این چند سال اخیر بی‌سابقه باشد، تجربه جدیدی را برای شرکت‌های بورسی به همراه خواهد داشت.تردید شرکت‌ها در ارسال گزارش‌های سال آینده، با توجه به ابهامی که در ابعاد مختلف از نرخ ارز تا نرخ حامل‌های انرژی وجود دارد، نشان از این مساله دارد. براین اساس، پیش‌بینی وضعیت بازار سال آینده از هم‌اکنون نشان از جابه‌جایی بزرگان آن دارد و انتظار برای حرکت بازار به سمت و سوی دیگر وجود دارد.

گزارش دنیای اقتصاد از برترین صنایع ۸۸
بورس در انتظار پدیده‌های جدید
گروه بورس -اعظم شریفی: بورس تهران این روزها از اوج خود فاصله بسیار دارد. از روزهایی که شاخص می‌توانست با اقبال سهام خود فاصله ۶هزار واحد را تا ۸۴۰۰واحد طی یک ماه و نیم طی کند!
به نظر می‌رسد شاخص کل بورس تهران در نیمه دوم امسال شکست سختی خورده است. به طوری که در این هفته شاخص عبور از مرز 8400واحد نیز که یک سطح مقاومت مستحکم از سال 82تاکنون برای شاخص به حساب می‌آمد، را تجربه کرد. این در حالی است که هرچند شاخص یک بار در روزهای درخشش سهام فاصله 6هزار واحد در اوایل خردادماه 82 تا 8400واحد در اواخر تیرماه 82 را ظرف مدت کوتاهی طی کرد؛ اما این‌بار شاخص برای بازگشت سریع دوباره شانس زیادی نخواهد داشت. با نگاهی به افت 8/16-درصدی شاخص قیمت از ابتدای امسال، بازده 8-درصدی بورس و ارزش 48میلیارد دلاری بازار این مطلب درحالی تایید می‌شود که امسال سه شرکت بزرگ کشتیرانی، پالایشگاه و فن‌آوران به بورس آمدند. به تمام این مسائل باید تردید شرکت‌ها در ارسال گزارش‌های سال آینده را با توجه به ابهامی که در ابعاد مختلف از نرخ ارز تا نرخ حامل‌های انرژی وجود دارد، اضافه کرد.
این درحالی است که برای بعضی از صنایع به طور قطع حذف رانت انرژی به عنوان یک مزیت ۳۰ساله، زیانی جبران‌ناپذیر بر جای خواهد گذاشت. به این ترتیب شرایط سال آینده که شاید در اقتصاد این چند سال اخیر بی‌سابقه باشد، تجربه جدیدی را برای شرکت‌های بورسی به همراه خواهد داشت.
براین اساس پیش‌بینی وضعیت بازار سال آینده از هم‌اکنون نشان از جابه‌جایی بزرگان آن دارد. به طوری که گروه پتروشیمی، سیمان و سرمایه‌گذاری‌ها از هم اینک با مسائل خاص خود روبه‌رو هستند، به طوری که در برآوردهای اولیه پیش‌بینی سود آنها کاهش خواهد یافت.
از سوی دیگر سبد فلزات رنگین‌ نیز به سبب برخی مشکلات احتمالا از افزایش ظرفیت تولید معنادار نیز در کوتاه‌مدت برخوردار نخواهند بود که می‌تواند عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار دهد. به این ترتیب انتظار برای حرکت بازار به سمت و سوی دیگر وجود دارد.
انحراف زیاد در بودجه شرکت‌ها
در همین رابطه حقانی‌نسب به نقش طرح تحول و چگونگی تصویب بودجه سال آینده در بودجه شرکت‌های بورسی اشاره کرد و گفت: انحراف بودجه شرکت‌ها با درنظر گرفتن این موارد یا بدون آن خیلی زیاد متفاوت خواهد بود؛ این درحالی است که در حال حاضر ابهام در تعیین تکلیف این موارد، تحلیل‌های مختلفی را از برآورد سال آینده رقم می‌زند. وی با اشاره به اینکه در صورت حذف یارانه‌ها، انرژی ارزان از شرکت‌ها گرفته می‌شود، افزود: با حذف یارانه‌ها، تنها مزیت صنایع کشور که برای کاهش بهای تمام شده درنظر گرفته می‌شد، از بین خواهد رفت و بهره‌وری کاهش می‌یابد. به این ترتیب چشم‌انداز خوبی برای سال آینده بازار دیده نمی‌شود مگر اینکه در بودجه تغییراتی درنظر گرفته شود.
حقانی‌نسب تاثیر طرح تحول را در شرکت‌های بورسی تا آنجا موثر دانست که گفت: این شرکت‌ها باید با این بودجه و طرح، دوباره ارزش‌گذاری شوند؛ چرا که دولت تاکنون شرکت‌ها را با رانت انرژی ارزان ارزش‌گذاری کرده و به فروش رسانده است. وی در خصوص صنایع پیشرو سال آینده خاطرنشان کرد: در صورتی که بودجه سال آینده با اولویت‌های حذف یارانه به تصویب برسد، این مساله، بودجه 70درصد صنایع بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در این صورت ۳۰درصد صنایع که شامل عده محدودی از صنایع با انرژی‌بری کمتری هستند، مانند مخابرات، گروه دارویی، گروه بانکداری را مورد توجه فعالان بازار خواهد داد. بر این اساس می‌توان طی یک سال آینده برای این گروه‌ها بازار مناسب‌تری را درنظر گرفت.
حساسیت به قیمت‌های جهانی
رییس هیات‌مدیره کارگزاری مهرآفرین با اشاره به اینکه برای سال آینده بحث بودجه امسال و قیمت‌های جهانی را به طور جدی باید درنظر گرفت، افزود: در ۶ماه دوم سال آینده پیش‌بینی بالا رفتن قیمت نفت می‌تواند برعملکرد شرکت‌ها مهم باشد؛ بنابراین می‌توان گفت صنایعی که حساسیت بالایی از نظر قیمت‌های جهانی دارند به شدت متاثر خواهند شد.
شاهین چراغی ادامه داد: صنایعی که مواد اولیه آنها فلز و پتروشیمی است، نوسان قیمتی زیادی خواهند داشت، اما با رشد بازار صنایع فولادی و پتروشیمی‌ها وضعیت بهتری پیدا می‌کنند. وی با اعتقاد به اینکه ریزش قیمت‌های جهانی در این صنایع ناشی از تعویق مصرف است، خاطرنشان کرد: به محض رسیدن سیگنال‌های خرید، بازار برای خرید هجوم می‌برد و جهش سریع قیمتی در این صنایع رخ خواهد داد.
چراغی کاهش قیمت مواد اولیه در این صنایع را از دلایل اصلی انتظار برای بازگشت درباره قیمت‌ها در این صنایع عنوان کرد؛ چرا که اقتصاد ایران وابسته به قیمت‌ها و سیاست‌های جهانی است.
«بزرگان» شانسی برای برگشت ندارند
همچنین محمد مساح با بیان اینکه بازار در سال آینده با مساله انتخاب ریاست‌جمهوری روبه‌رو است، گفت: بدون شک این مساله بر روند معاملات در بورس تهران اثرگذار است. خصوصا اینکه در بودجه سال آینده درآمد واگذاری سهام دولتی به اندازه‌ای درنظر گرفته شده است که می‌تواند تغییر محسوسی را به همراه داشته باشد. مساح با بیان اینکه تا تعیین تکلیف بودجه سال آینده نمی‌توان به طور قطع گروهی را پیشرو معرفی کرد، افزود: کاهش هزینه‌های تولید در صنایع برقی ممکن است، صنعت برق را در موقعیت بهتری نسبت به سایر صنایع قرار دهد؛ اما چون درآمد نفتی پایین است؛ نمی‌توان انتظار داشت گروه برقی درحد صنایع پیشرو ظاهر شود.
مساح یادآور شد: به این ترتیب می‌توان گفت بزرگان معمول بازار سال آینده به دلیل ادامه روند پایین آمدن شاخص کالاها در عرصه بین‌الملل، شانسی برای برگشت ندارند.
همچنین یک سری از شرکت‌ها به شدت تحت تاثیر بودجه سال ۸۸ قرار خواهند گرفت.
به گونه‌ای که در صورت حذف یارانه‌ها، شاهد فشار مضاعفی بر صنایع وابسته به یارانه‌ها خواهیم بود.
وی بروز اتفاقات خاص را در تحرک بازار سال آینده مهم دانست و خاطرنشان کرد:‌ این اتفاقات تعیین‌کننده حرکت بازار است که چه گروه‌هایی در صدر معاملات قرار خواهند گرفت.
پیش‌بینی قابل توجه در گروه دارویی
همچنین شروین شهریاری، دیگر کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در شرایط فعلی، سال آینده سال سختی برای بورس است، گفت: اگر فرض بر این باشد که شرایط کلان اقتصادی و تعرفه‌های واردات محصولات در سال آینده تغییر نکند، شرکت‌هایی که به طور سنتی پیشروی بازار بودند، نمی‌توانند با این روند در سال آینده مورد توجه بازار قرار گیرند. وی با اشاره به اینکه گروه‌های مواد معدنی و پتروشیمی براساس سیاست‌های ارزی و قیمت‌های جهان حرکت می‌کنند، افزود: فعالیت بازار تا وقتی که رکود اقتصادی بازار ادامه یابد به گونه‌ای است که نمی‌توان دل به بورس بست.
شروین شهریاری در خصوص گروه‌های موفق‌تر در سال آینده خاطرنشان کرد: با توجه به خصوصی‌سازی در گروه بانکداری، به نظر می‌رسد این صنعت مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گیرد، چرا که روند اصلاح سودی که در این گروه آغاز شده است، طی سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.
شهریاری گروه دارویی و نیز تولیدکنندگان مواد معدنی را مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: با توجه به افت قیمت مواد اولیه و به تبع آن کاهش بهای تمام شده، گروه دارویی و برقی می‌توانند برای سال آینده سودهای قابل توجهی پیش‌بینی کرده و مورد اقبال بازار باشند.
وضعیت بد صنایع تولیدی
از سوی دیگر مدیر ایران تحلیل عرضه‌های اولیه را همچنان برای سال آینده مورد استقبال بازار دانست. مجید اصلی افزود: تجربه سوددهی شرکت‌های خصوصی‌سازی شده طی نیمه اول سال جاری باعث می‌شود همچنان این سهام جذابیت خود را برای سال آینده حفظ کنند. اصلی با اشاره به اخبار مربوط به ورود بیمه‌ها و بانک‌های دولتی به بورس ادامه داد: اگر قیمت‌های خوبی برای این عرضه‌ها درنظر گرفته شود، مورد توجه خواهند بود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر برای صنایع تولیدی وضعیت خوبی دیده نمی‌شود، چرا که صنایعی مانند سیمان، پتروشیمی و خودرو به شدت به قیمت‌های جهانی وابسته هستند. وی افزود: P/E کنونی سنگ‌آهنی‌ها برای بازار جذابیت ندارد. این گروه‌ها نیازمند اصلاح قیمتی هستند، چرا که مزیت آنها افت قیمتی آنها است، اما این افت فقط برای ثابت نگه داشتن آنها در این محدوده قیمتی کافی است.
وی ادامه داد: گروه پیشرو در سال آینده در گروه خدماتی شامل گروه بانکداری خواهد بود، چرا که در نقل و انتقال دولتی، گروه بانکی شاهد یک جهش قابل ملاحظه‌ است. از سوی دیگر دولت از موضع خود در نرخ بانکی عقب‌نشینی کرده است مضافا اینکه این گروه هیچ‌گونه وابستگی به مواد اولیه ندارد و این عامل موجب برتری آن است.
پیش‌بینی سالی سخت
همچنین یک عضو کانون سهامداران حقیقی با اشاره به اینکه سال آینده را نمی‌توان به راحتی پیش‌بینی کرد، افزود: بحث‌های جدی و متفاوتی در بودجه امسال مطرح است که می‌تواند اثرات زیادی در پیش‌بینی شرکت‌ها داشته باشد. از سوی دیگر با ادامه رکود جهانی تا پایان سال ۸۸ چشم‌انداز مناسبی دیده نمی‌شود. به این ترتیب صنایع پیشرو در سال آینده به طور مشخص قابل شناسایی نیستند.
شهدایی خاطرنشان کرد: بر این اساس احتمال دارد گروه پتروشیمی با بهره‌برداری از پروژه‌های افزایش ظرفیت خود و نیز آزادسازی انرژی، وضعیت مناسبی پیدا کند.
شهدایی اقبال بازار را طی سال آینده برای گروه‌هایی درنظر گرفت که عملیات تولیدی پیچیده‌ای ندارند. وی گفت: شرکت‌های خدماتی مثل رتکو، داده‌پردازی که ماهیت خدماتی دارند می‌توانند برای سال آینده جذاب باشند؛ اما این شرکت‌ها، این‌قدر کوچک هستند که با یک هجوم بازار به سقف قیمتی خود می‌رسند و نمی‌توانند در رده پیشتازان بازار قرار گیرند.
استقبال از بانک و خودرو
این درحالی است که بختیاری شانس دو گروه بانکداری و خودرویی را برای استقبال سهامداران در سال آینده بیش از دیگر گروه‌ها عنوان کرد. به عقیده این کارشناس بازار سرمایه گروه بانکداری با اصلاح نرخ سود بانکی و تداوم آن در سال آینده، تقویت شده است. بختیاری منابع قفل شده در بانک‌های دولتی را باعث افزایش P/E در این گروه دانست و گفت: معاملات در بانک‌های خصوصی گویای توجه به گروه بانکداری است.
از سوی دیگر مواد اولیه ارزان، تعرفه بالا و افزایش نرخ فروش محصولات گروه خودرویی، این گروه را در مزیت برای سرمایه‌گذاری قرار داده است.
اهمیت انرژی ارزان در بودجه
همچنین کیان ارثی بهبود شرایط سیاسی ایران و آمریکا را مورد توجه قرارداد و گفت: این مساله در کنار مباحث مربوط به تعیین تکلیف حامل‌های انرژی و نرخ ارز از جمله مواردی است که باید در پیش‌بینی سال آینده به آن پرداخت.
از سوی دیگر ورود شرکت‌هایی مانند مخابرات به بازار با صورت‌های مالی متلاطم برای هر بورسی می‌تواند یک شوک باشد. این اتفاق در گروه فلزی با عدم حمایت دولت در رابطه با تعرفه واردات، این گروه‌ها را در سال آینده با رکود مواجه خواهد کرد.
به عقیده وی، مصرف‌کنندگان مواد اولیه مانند دارویی‌ها و گروه برقی سال آینده در اوج خواهند بود.
در همین ارتباط شهرام شهمیری، رییس هیات‌مدیره کارگزاری سهم آشنا با اشاره به اینکه قیمت‌ها در کشور به شدت تحت تاثیر سیاست‌های مالی و پولی دولت قرار دارد، گفت: بالاترین سیاست مالی دولت در بودجه کشور خلاصه می‌شود که هنوز جزئیات آن ارائه نشده است.
براین اساس، تمام پیش‌بینی‌ها در این خصوص تنها حدس و گمان است؛ چرا که سیاست‌های دولت برای سال آینده در هیچ بخشی به وضوح مشخص نشده است. وی با بیان اینکه با تغییر در هرکدام از مسایل مربوط به نرخ سود بانکی، هزینه‌های عمرانی و رشد نقدینگی انحراف قابل ملاحظه‌ای در پیش‌بینی‌ها پدید خواهد آمد، افزود: با توجه به این موارد می‌توان گفت به طور معمول 70درصد از قیمت‌ها در کشور از دولت و سیاست‌های داخلی تاثیر می‌گیرد و تنها 30 درصد قیمت‌ها به نفت قیمت‌های جهانی مواد اولیه مرتبط است. این کارگزار بازار سرمایه ادامه داد: در شرایط فعلی با توجه به مسایل مربوط به گروه بانکداری که در خصوص نرخ سود تجدیدنظر شده است، تا براساس تورم تعیین شود، آینده بهتری را می‌توان برای این گروه پیش‌بینی کرد. این گروه به دلیل عدم وابستگی به مواد اولیه و با حل نرخ سود می‌توانند حرکت بهتری را در بازار صورت دهند.
در همین رابطه مدیرمالی و اقتصادی سرمایه‌گذاری معادن و فلزات با اشاره به تاثیر مستقیم بودجه سال آینده دولت برعملکرد شرکت‌ها، تاکید کرد: هرکدام از موارد مطرح شده در بودجه سال آینده شامل قیمت انرژی، نرخ ارز یا حذف یارانه‌ها می‌توانند به راحتی بودجه شرکت‌ها را دستخوش تغییر کنند. علی اکبری آینده گروه دارویی را بدون درنظر گرفتن این موارد برای سال آینده مثبت ارزیابی کرد. وی گفت: گروه دارویی با کاهش قیمت مواد اولیه‌ای که شرکت‌ها برای سال آینده نیاز دارند و نیز طرح‌هایی که به بهره‌برداری رسانده‌اند، می‌توانند وضعیت بهتری داشته باشند. وی ادامه داد: شاید این گروه نتواند درحد گروه پیشرو بازار ظاهر شود، اما بازار را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
عکس: مهدی حاجی‌وند