گروه بورس - علیرضا باغانی: سرانجام انتظار بازار برای عرضه سهام نخستین بانک دولتی در بورس چهارشنبه این هفته به پایان می‌رسد و نخستین بانک دولتی راهی تالار شیشه‌ای می‌شود، تا بدین‌ترتیب شاید به بازار کم‌فروغ این روزها جان تازه‌ای بخشد.

ملت، پیشتاز اعلامEPSا۸۸
این بانک دولتی در شرایطی وارد بورس تهران می‌شود که براساس اظهارنظرهای متفاوت کارشناسان، سهام آن در محدوده قیمت اسمی یعنی 100تومان از سوی سازمان خصوصی‌سازی عرضه خواهد شد.
«ملت» پیش‌بینی سود سال ۸۷ خود را ۱۸۵ریال اعلام کرده و قصد دارد، ۸۰درصد از این رقم یعنی ۱۴۸ریال را در مجمع تقسیم کند. این بانک تنها بانکی است که در بورس تهران EPS سال ۸۸ خود را اعلام کرده است.
بیشترین P/E برای «ملت»
براساس آخرین گزارش، EPS ا۸۸ «ملت» ۲۳۹ریال اعلام شده است. در صورتی که سهام «ملت» با قیمت اسمی در بازار عرضه شود، با کسر ۱۴۸ریال سود تقسیمی در مجمع آتی به سهام این شرکت در بورس تهران می‌توان P/E ا۵/۳مرتبه داد، حال آن‌که P/E کنونی بانک با توجه به شرایط موجود در بورس معادل ۵/۵است. در واقع «ملت» دارای بیشترین P/E در میان بانک‌های حاضر در بورس را دارد.
این 65میلیارد تومان از کجا می‌آید؟
بنابر اعلام بورس اوراق بهادار تهران، ۵درصد معادل ۶۵۵میلیون سهم بانک ملت در روز چهارشنبه عرضه خواهد شد که با احتساب عرضه با قیمت ۱۰۰تومان، رقمی معادل ۵/۶۵میلیارد تومان نقدینگی به خرید سهام این بانک اختصاص داده می‌شود. افزون بر این کارگزاری‌ها نیز از محل خرید این ۵درصد برای مشتریان خود، ۲۶۲میلیون تومان (حدود هر ۶۸۰هزار تومان برای سامانه معاملاتی) عایدی به عنوان کارمزد خواهند داشت. این درآمد درصورتی محقق می‌شود که کل سهام عرضه‌شده در روز نخست فروخته شود.
بورس تهران 49میلیارد دلاری می‌شود
با عرضه بانک ملت در قیمت اسمی، ارزش روز بانک نیز به هزارو ۳۱۰میلیارد تومان معادل ۳۵/۱میلیارد دلار می‌رسد، از طرفی دیگر ارزش بورس تهران هم‌اکنون رقمی معادل ۵/۴۶هزار میلیارد تومان، معادل ۴۸میلیارد دلار است که با عرضه «ملت» با قیمت ۱۰۰تومان به ۸/۴۷هزار میلیارد تومان معادل عدد ۴/۴۹میلیارد دلار می‌رسد که با این وصف ۳درصد به ارزش بورس تهران افزوده خواهد شد.
معامله‌گران بورس تهران به خوبی می‌دانند که اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی یک تازه وارد چقدر با اهمیت است و اساسا شفاف‌سازی یکی از اصلی‌ترین شرایط شرکت‌های بورسی محسوب می‌شود، اما درباره «ملت» باید گفت به نظر می‌رسد که به لحاظ اطلاع‌رسانی در بین شرکت‌های حاضر در بورس دارای رتبه نخست است، زیرا تنها بانکی است که EPS سال 88 خود را اعلام کرده است.
متوسط پایین نرخ سود و تسهیلات
با نگاهی اجمالی به صورت‌های مالی بانک می‌توان دریافت که متوسط نرخ سود تسهیلات و نرخ سپرده‌های «ملت» نسبت به بانک‌های حاضر در بورس پایین‌تر است. علت نیز مشخص است، زیرا بخش عمده‌ای از سپرده‌های بانکی همان سپرده‌های جاری و دیداری است و این بانک هم بیش از هزارو 800شعبه در گستره کشور دارد و همین موضوع موجب جذب سپرده‌ها در این میزان شده است، ولی این سپرده‌ها به دلیل شرایط حساب‌های جاری سودی ندارد، از طرفی دیگر سپرده‌های قرض‌الحسنه‌ای که بانک دارد نیز به همراه حساب‌های جاری، بیش از نیمی از سپرده‌های «ملت» را شامل می‌شود که این حساب‌ها نیز سودی به سرمایه‌گذاران نمی‌دهد.
مابقی سپرده‌های جذب شده توسط بانک هم به دلیل پایین بودن نرخ سود سپرده بانک‌های دولتی از جذابیت لازم برای سرمایه‌گذاران برخوردار نیست که همین موضوع سبب شد تا متوسط نرخ سود سپرده بانک در بین بانک‌های حاضر در بورس پایین‌تر باشد.
افزون بر این متوسط نرخ تسهیلات بانک نیز پایین‌تر از بانک‌های حاضر در بورس است که دولتی بودن بانک، تسهیلات تکلیفی و وام‌های زودبازده از مهمترین دلایل پایین بودن نرخ تسهیلات بانک به شمار می‌رود.
جرایم دیرکردی که شاید محقق نشود
سود پیش‌بینی شده توسط بانک و توجیهات بانک برای دستیابی به این سود نیز در بررسی صورت‌های مالی «ملت» مورد توجه معامله‌گران قرار گرفته است.
این بانک برای ۹ماه سال ۸۷، درآمدی معادل ۶۳۱میلیارد تومان از محل وجه التزام تسهیلات اعطایی، سایر مطالبات و ... پیش‌بینی کرده که ۴۰۰میلیارد تومان آن مربوط به وجه التزام تسهیلات اعطایی و در واقع همان جرایم دیرکرد است و از آن‌جا که این جرایم دیرکرد در شرایطی که وصول اصل تسهیلات با مشکل مواجه است، نهایتا منوط به وصول اصل وام است، شاید در سطح مورد انتظار محقق نشود.
حال آن‌که «ملت» براساس تسهیلات ارائه شده و محاسبه جرایم دیرکرد این تسهیلات، چنین درآمدی را برای خود پیش‌بینی کرده است.
«ملت» مثل «اخابر» عرضه می‌شود؟
شرایط عرضه سهام نیز زیر ذره‌بین معامله‌گران قرار گرفته است و این سوال را پدید آورده که در صورت کشف قیمت در محدوده قیمت اسمی یا زیر آن، سازمان خصوصی‌سازی راضی به عرضه می‌شود یا این‌که مثل عرضه اولیه مخابرات، سهام را با تعلل و تمدید ساعت معاملات در همان قیمت مورد انتظار بازار می‌فروشد یا این‌که عرضه‌ای انجام نمی‌شود؟