برندگان و بازندگان بورس تهران
گروه بورس - معصومه طاهرخانی: تنها گذشت چند ماه کافی بود تا بورس تهران حدود 20میلیارد دلار از ارزش روز خود را از دست بدهد، ولی با نگاهی به تابلوهای بورس هنوز می‌توان ردی از بازدهی را دید.

ارزش روز بورس تهران روزانه در حال کاهش است تا جایی که این رقم از ۶۷هزار میلیارد تومان در زمان اوج خود به کمتر از ۵۰هزار میلیارد ریال در پایان آذرماه رسیده است.البته که دلایل هم روشن است، از کاهش قیمت‌های جهانی گرفته تا برخی سیاست‌های دولت، همه و همه در کنار هم مسیر را به سمتی برده‌اند که دیگر کسی خبری از بورس نگیرد.
حتی ماجرای بی‌اعتنایی به بورس تا آنجا پیش رفته که طرح کمک 300میلیارد تومانی نیز از سوی عالی‌ترین مقامات اقتصادی کشور بی‌اهمیت خوانده شده و از عملی شدن آن جلوگیری می‌شود.
به هر حال واقعیت این روزهای تالار شیشه‌ای با اتکا به این‌که متوسط بازدهی شاخص قیمت تا پایان ۹ماهه معادل منفی ۱۲درصد بوده، برای هیچ سهامداری خوشایند نیست.
نمی‌دانم شاید تصمیم‌گیران کلان این بازار نمی‌دانند که عدد شاخص در ابتدای امسال مرز 10هزارو 82واحد را طی می‌کرده است، درحالی که در این روزهای پاییزی 9هزار واحد هم رویایی دست نیافتنی شده است.
ما راه حل می‌خواهیم!
حال معلوم نیست قرار است چه شوک موثری به این بازار وارد شود تا قدری امیدها برگشته و رونق روی خوش خود را نشان دهد. عرضه سهام جدید، تزریق نقدینگی، تعطیل کردن بورس، حذف سرعت‌گیرهایی چون حجم مبنا و درصد نوسان، احیای دستورالعمل بازارگردانی و ... هرکدام گزینه‌هایی هستند که قرار است بورس تهران را نجات دهند. به هر حال شرایط این روزهای بورس تهران مزیت خاصی را برای هیچ سهمی نساخته است. نه اصل چهل‌و‌چهاری‌ها رونقی دارند و نه بازارگردان‌ها توانسته‌اند معجزه‌ای را رقم بزنند.
این ۹ سهم پولساز!
مهم نیست سهامدار چه صنعتی یا گروهی در بورس تهران باشید، در هر حال شانس شما برای گرفتن بازده وجود دارد. این امر با نگاهی به جدول رتبه‌بندی 10سهم مطرح بیشتر جلوه می‌کند، چرا که از صنایع غذایی گرفته تا شرکت‌های سیمانی جزو ترین‌‌های بورس از شروع امسال تا پایان آخرین ماه پاییز هستند.
خانواده‌های پولدار بورس!
«کنتورسازی ایران» که مدال طلای بیشترین بازده قیمتی را با 439درصد از آن خود کرده، متعلق به یک شخص حقیقی است. سهام این شرکت طی سال‌جاری با واگذاری‌‌های بلوکی در نهایت سهم خانواده «عاملی» در این شرکت را به 78درصد رساند.
رتبه‌های دوم و سوم پربازده‌ترین سهام بورس به ترتیب متعلق به شرکت‌های «بیسکویت گرجی» با ۱۴۹درصد و «رادیاتور ایران» با ۱۴۶درصد است.سهامدار اصلی بیسکویت گرجی هم خانواده گرجی هستند که ۵۳درصد سهم این شرکت نقره بورس را به خانه برده‌اند. در نهایت برنز بورس هم متعلق به گروه خودروسازی سایپا است که با چند شرکت تابعه خود سهامدار ۵۶درصدی این شرکت است.چهارمین شرکت پربازده هم «فروسیلس»، اتفاقا متعلق به یک خانواده است. خانواده «حاجی‌بابا» با در اختیار داشتن ۵۰درصد سهم این شرکت، توانسته‌اند بازده ۱۳۷درصد «فروسیلس» را از آن خود کنند.رتبه‌های پنجم، ششم، هفتم و هشتم به ترتیب مربوط به شرکت‌های «بسته‌بندی ایران» با ۱۲۹درصد، «کاشی الوند» با ۱۲۸درصد، «سیمان داراب» با ۸۸درصد، «پارس شهاب» با ۸۴درصد و «گلوکزان» با ۸۱درصد است.
در میان سهامداران این چهار شرکت دیگر خبری از خانواده‌های بورسی نیست و تمرکز عمده در دست سهامداران حقوقی و شبه‌ دولتی‌ها است. «گروه توسعه صنایع بهشهر» با 62درصد سهامداران اصلی بسته‌بندی ایران است. «سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» هم 93درصد کاشی الوند را در پرتفوی خود دارد. سهامداران سهام عدالت هم با 51درصد بازدهی 89درصدی سیمان داراب را به خانه برده‌اند.
همچنین سرمایه‌گذاری پارس توشه هم ۹۲درصد پارس شهاب را در دست خود دارد و در آخر هم دو سهامدار عمده یکی «بنیاد مستضعفان» با ۳۹درصد و «سرمایه‌گذاری صنعت و معدن» با ۳۵درصد در ترکیب سهامداری گلوکزان نقش دارند.
اینکه دلیل رشد سودآوری شرکت‌هایی که نام آن‌ها در بالا ذکر شد، چیست دقیقا به دلیل و پارامتر خاصی برنمی‌گردد، بلکه فاکتورهای زیادی در آن نقش بازی می‌کنند.
این سهم‌ها ناخوش‌اند!
سوی دیگر سوددهی، زیان دهی است و 9شرکتی که در این دسته‌بندی جای گرفته‌اند از رویه‌ منظم‌تری به نسبت شرکت‌های سود ده برخوردار هستند.
عمده شرکت‌های زیان ده بورس، شرکت‌های تولید کننده روی هستند که افت قیمت‌های جهانی شرایط نامناسبی را برای سهامداران این شرکت‌ها رقم زد. صنعت بعدی قندی‌ها هستند که به دلیل سیاست‌های خاص قوه مجریه در بحث واردات شرکت به این زودی‌ها قرار نیست افزایش قیمت یا سودآوری خاص را تجربه کنند.
شرکت‌های «باما» و «کالسیمین» با ثبت زیان‌های 85 و 76درصدی درصدر زیان ده‌ترین بورس تا پایان آذرماه قرار دارند، «گروه صنعتی و معدنی امیر» با 42درصد سهمی که در باما دارد امسال را چندان جالب سپری نکرده است. از طرفی «توسعه معادن روی ایران» هم با 50درصد سهام در کالسیمین به انتظار روزهای بحرانی‌تر نشسته است.
«سموم علف کش» با ۷۴درصد، «قند مرودشت» با ۷۳درصد، بسته‌بندی پارس با ۷۲درصد و «قند لرستان» با ۷۱درصد زیان دهی رتبه‌های سوم تا ششم زیان‌ده‌ترین را یدک می‌کشند.
گروه پارس که متعلق به یک سهامدار حقیقی به نام «داودیان» است این روزها روی روند زیان‌دهی حرکت کرده است، چرا که 43درصد سموم علف‌کش و 38درصد بسته‌بندی پارس را در اختیار دارد که هر کدام با درج زیان‌های بالای 70درصد شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنند. 51درصد «قند مرودشت» در اختیار «آموزشگاه خیریه مهدی نمازی» است و سهامدار عمده و 38درصدی «قند لرستان» هم «قند بیستون» است که زیان بالایی را از سرمایه‌گذاری در این شرکت کسب کرده است.
اما رتبه‌های هفتم تا نهم زیان‌ده‌ترین سهم‌های بورس تهران تا پایان آخرین ماه پاییز به ترتیب متعلق به «ملی سرب و روی ایران» با ۶۷درصد، «مخابراتی راه دور» با ۶۶درصد و «قند اصفهان» هم با ۶۶درصد است. سهامدار عمده هفتمین شرکت «گروه توسعه معادن روی» با ۵۳درصد است. یک سهامدار حقیقی به نام «مسیح قائمیان» با تمرکز ۳۵درصدی سرمایه‌گذاری خود در «مخابراتی راه دور» زیان بالایی را برای خود رقم زده است.
در نهایت هم «بنیاد مستضعفان» با 75درصد بخش زیادی از زیان‌دهی «قند اصفهان» را به دوش کشیده است.
اصل چهل‌وچهاری‌هایی که خنثی هستند!
تنها سه شرکت از 9 شرکتی که در جریان خصوصی‌سازی و اجرای ابلاغیه اصل 44 وارد بورس شدند، توانسته‌‌اند بازدهی مثبتی را برای سهامداران خود سبب شوند، البته فعلا تا پایان آذر ماه ا مسال! فراموش نشود که «مخابرات» که جایگاه دوم بازدهی را با عدد 5/11درصد در اختیار خود دارد، هنوز با توقف نماد مواجه است. رتبه‌های اول و سوم هم به ترتیب متعلق به «کشتیرانی» با 1/14درصد و «فولاد خراسان» با 6/8درصد است. البته «فولاد خراسان» و «مپنا» جزو شرکت‌‌های اصل 44 نبودند، ولی در دسته‌بندی شرکت‌هایی که دولت در جریان خصوصی‌سازی وارد بازار سرمایه کرد، قرار می‌گیرند. رتبه‌های سوم تا نهم بازدهی منفی هم به ترتیب متعلق به شرکت‌های «فولاد خوزستان» با 4/8درصد، «مپنا» با 9/20درصد، «پالایش نفت اصفهان» با 2/37درصد، «فولاد مبارکه» با 6/40درصد، «پتروشیمی فن‌آوران» با 4/44درصد و در آخر «ملی‌صنایع مس» با 4/51درصد است.
سقوط ۵/۱ مرتبه‌ای P/E بورس تهران!
در کنار روندهای منفی، سقوط 5/1 مرتبه‌ای P/E را هم اضافه کنید. بر اساس آمار منتشره از وضعیت سهام شرکت‌ها میانگین موزون P/E بورس از 5/5 مرتبه در ابتدای امسال به کمتر از 4 مرتبه تا پایان آذر ماه رسیده است. چشم‌انداز نه‌چندان روشن سوددهی شرکت‌ها برای سودآوری در آینده و افت EPS شرکت‌ها در سال آینده دلیل عمده بروز چنین حالتی به شمار می‌رود.
فقط ۸ صنعت مثبت‌اند!
اما از میان 37 صنعت کوچک و بزرگ فعال در بورس تهران، تنها 8 صنعت هستند که روند سوددهی مثبتی را طی می‌کنند. «صنعت ابزار پزشکی، اپتیکی و اندازه‌گیری» به تنهایی 8/422درصد رشد بازدهی را تا پایان آذرماه تجربه کرده‌اند.
در ادامه کاشی و سرامیک با ۶/۳۴درصد و محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر با ۷/۱۶درصد بازدهی رتبه‌های دوم و سوم صنایع سودآور بورس را در اختیار دارند.
در حال حاضر هم انتهای جدول زیان‌دهی متعلق به صنعت ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی با 8/44درصد است. رتبه‌های بعدی زیان‌ده‌ترین صنایع هم شامل فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای با 8/40درصد و محصولات شیمیایی با 6/36درصد است.