از تالار شیشه‌ای تا تالار مجازی
«فرابورس»؛ میانبری برای اصل چهل‌وچهاری‌ها
گروه بورس – مجید اسکندری: قدیمی‌ترهای تالار شیشه‌ای، مصطفی امید قائمی را به خوبی می‌شناسند.
گروه بورس - مجید اسکندری: قدیمی‌ترهای تالار شیشه‌ای، مصطفی امید قائمی را به خوبی می‌شناسند.
چهره پشت به تابلو و رو به تالار او، روزهای رونق نسبی بازار سرمایه را در خاطر سهامداران زنده می‌کند. او حدود پنج سال به عنوان ناظر بازار، بالا و پایین رفتن قیمت‌ها را از نظر گذارند و معاملات را دنبال کرد.
او سپس به عنوان مدیرعامل به صبا تامین رفت و چندی بعد در سرمایهگذاری توسعه ملی حضور یافت. در این دوره، به دنبال تشکیل شرکت بورس به عنوان رییس هیات‌مدیره این شرکت در بدنه اجرایی بازار سرمایه به مدت 18 ماه نقش آفرینی کرد.
او در کارنامه خود عضویت در هیات موسس شرکت‌های بورس اوراق بهادار و بورس کالا را نیز تجربه کرده و در تاسیس کانون نهادهای سرمایهگذاری نیز فعالیت موثری داشته است.
امید قائمی این روزها سخت مشغول است. او در حال پی‌ریزی بازاری است که در حوزه مالی، OTC نام دارد و در کشور ما «فرابورس» خوانده می‌شود.
او به عنوان مدیرعامل «فرابورس» انتخاب شده و قرار است تا چندی بعد، در کنار پل حافظ و در بخشی از ساختمان شرکت بورس، فعالیت خود را به صورت رسمی در این حوزه دنبال کند. در خصوص راه‌اندازی و فعالیت این بازار با او به گفت‌وگو نشستیم.
امید قائمی معتقد است: «راه‌اندازی فرابورس بیش از هر چیز نیازمند فرهنگ‌سازی است تا از این طریق، شرکت‌ها برای ورود به آن ترغیب شوند.» او از مطبوعات انتظار همکاری دارد.
تشکیل ۵ کارگروه تخصصی
مدیرعامل فرابورس درباره فعالیت‌های انجام شده برای راه‌اندازی این بازار به خبرنگار ما گفت: در حال حاضر یک سری آیین نامه در دست تدوین است و 5 کارگروه تخصصی برای انجام کارهای اجرایی، پیش‌بینی شده که عبارتند از: کارگروه پذیرش، کارگروه کارمزدها و حق الدرج‌های شرکت‌ها، کارگروه آیین‌نامه معاملات، کارگروه نحوه افشای اطلاعات و کارگروه سیستم رایانه‌ای بورس.
وی افزود: در حال حاضر، تنها کارگروه پذیرش تشکیل شده و ۷۰ تا ۸۰درصد کار آن پیشرفت کرده است، اما برای ادامه کار باید آیین‌نامه‌ها پس از تصویب به هیات مدیره شرکت بورس و سپس سازمان بورس ارسال شود، بنابراین اجرایی شدن این بازار در سال آینده خواهد بود.
امید قائمی درباره محل استقرار این بازار گفت: برای احداث تالار فیزیکی، تصمیم قطعی گرفته نشده، اما در صورت موافقت شرکت بورس، از تالارهای اختصاصی کارگزاری‌ها یا از تالارهای اختصاصی شرکت بورس استفاده خواهیم کرد.
بازاری با ۲۸کارگزار
مدیرعامل فرابورس درباره کارگزاران این بازار گفت: 28کارگزار مجازند در فرابورس فعالیت کنند اما این بازار، کارگزار اختصاصی ندارد و کارگزاران اوراق بهادار براساس ضوابط سازمان بورس از امتیازاتی برخوردار شده و می‌توانند در OTC نیز فعالیت کنند، بنابراین احتمال افزوده شدن تعداد کارگزاران نیز وجود دارد.
چهار سیستم پیشنهادی برای معاملات
رییس سابق هیات‌مدیره شرکت بورس در خصوص سیستم انجام معاملات OTC گفت: در این زمینه چهار پیشنهاد مورد مباحثه قرار گرفته است. یکی اینکه در سیستم معاملات قبلی، سخت‌افزارهایی را که شرکت بورس کنار گذاشته برداریم و از صفر شروع کنیم، پیشنهاد دوم این بود که از سیستم جدید معاملات استفاده کنیم. خرید یک سیستم از خارج راه حل دیگری بود که مطرح شد و در نهایت عنوان شد که شرکت‌های رایانه‌ای یک سیستم جدید طراحی کنند.
وی افزود: ما در‌حال‌حاضر منتظریم ببینیم راه‌اندازی سیستم جدید معاملات چه نتیجه‌ای به دنبال دارد، سپس برای سیستم معاملات OTC چاره‌ای بیندیشیم.
امید قائمی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد سیستم جدید معاملات بورس برای فرابورس نیز مناسب‌تر باشد زیرا امکان همکاری با بورس‌های خارجی، تاسیس شعبه و انجام هر نوع معامله با شرایط ایده‌آل را دارا است مگر اینکه مشکل خاصی به وجود آید.
وی ادامه داد: فرابورس باید با بورس هماهنگ شود زیرا شرکت‌های حاضر در آن تمایل دارند به بورس بروند و برعکس ممکن است شرکتی از بورس خارج و به فرابورس منتقل شود.
OTC یک دوره گذار است
امید قائمی در پاسخ به خبرنگار ما که پرسید آیا سازمان و شرکت بورس از OTC به عنوان دوره گذار برای ورود به بورس استفاده می‌کنند؟ گفت: در حقیقت، هدف فرابورس همین است زیرا این بازار می‌تواند با ایجاد شرایطی مشابه بورس، شرکت‌ها را به لحاظ روانی برای ورود به بازار سرمایه آماده کند.
از سوی دیگر هنگامی که شرکتی از بورس اخراج شود، باید تکلیف سهامداران آن روشن شود و ورود به این بازار، سهامدار را از بلاتکلیفی نجات می‌دهد.
وی سپس گفت: اگر شرکتی شرایط پذیرش در بورس را نداشته باشد می‌تواند به OTC وارد شود و شرکت‌های اخراج شده از بورس که وارد فرابورس شده‌اند، در صورت احراز مجدد شرایط، می‌توانند به بورس بازگردند.
مدیرعامل فرابورس درباره شرایط شرکت‌ها برای ورود به این بازار گفت: ساختار این شرکت‌ها باید سهامی عام باشد و دارای هیات‌مدیره و ملزومات اولیه این ساختار باشند و سوددهی آنها مطرح نیست.
وی در پاسخ به سوال دنیای اقتصاد در خصوص تعریف شاخص برای این بازار گفت: تعیین شاخص در‌حال‌حاضر در اولویت قرار ندارد اما شاید در آینده به آن توجه شود.
همچنین فراخوانی برای تهیه آرم و طراحی وب‌سایت فرابورس انتشار یافته و اقدامات اولیه را برای ایجاد این سایت انجام داده‌ایم.
امکان رقابت با بورس
با توجه به شرایط فعلی بورس اوراق بهادار و نیز شرایط ساده‌تر پذیرش شرکت‌ها در فرابورس، آیا این امکان وجود دارد که فرابورس به رقیبی برای بورس تبدیل شود؟»
امید قائمی در پاسخ به سوال بالا گفت: این موضوع به شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار و وضعیت آنها پس از ورود به فرابورس بستگی دارد اما فضا به‌گونه‌ای هست که جای کار برای هر دو بازار باشد.
وی اظهار داشت: 170هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود در جامعه، زمینه لازم را فراهم آورده است. مدیرعامل فرابورس با اشاره به ساختار شرکت‌های ایرانی گفت: یکی از مشکلات موجود سر راه این بازار این است که با توجه به فراهم نبودن زمینه‌های لازم، بیشتر شرکت‌ها به صورت «سهامی خاص» راه‌اندازی شده و به ثبت رسیده‌اند.
در حال حاضر ما باید تاسیس شرکت‌های سهامی عام را جا بیندازیم تا همه شرکت‌ها امکان ورود به OTC را بیابند.
معافیت مالیاتی راه توسعه فرابورس
امید قائمی درباره امکان معافیت مالیاتی شرکت‌های فرابورس گفت: یک لایحه ۴ ماده‌ای دو فوریتی به هیات دولت ارسال شده که در صورت تصویب، امکان معافیت مالیاتی شرکت‌ها، مشابه آن چه برای شرکت‌های بورسی وجود دارد، برای شرکت‌های فرابورس هم به وجود می‌آید البته معافیت مالیاتی شرکت‌های فرابورس کمتر از شرکت‌های بورسی است.
وی افزود: این یکی از راه‌های توسعه فرابورس است زیرا با قانون فعلی مالیات‌ها کار دشوار خواهد بود.
امید قائمی درباره نحوه همکاری سازمان بورس با OTC گفت: سازمان بورس می‌تواند از طریق پیگیری لایحه‌ها و فراهم کردن امکانات و سیستم‌های مورد نیاز و افشای اطلاعات به راه‌اندازی OTC کمک کند.
وی درباره تصدی بخش افشای اطلاعات گفت: از قانون بازار اوراق بهادار تفسیرهای متفاوتی می‌شود.
شرکت‌ها موظف‌اند اطلاعات خود را به سازمان و یک‌سری اطلاعات را نیز به شرکت بورس بدهند و پیگیری به سازمان بورس محول شود.
ما دنبال این بودیم که یک قسمت از این بخش را از ناشران تحویل بگیریم و دوباره روی این موضوع کار خواهیم کرد.
امید قائمی درباره وجود ویژگی خاص برای OTC گفت: ویژگی خاصی وجود ندارد و ما تنها سعی داریم راهکاری برای معاملات همه جور سهام بیندیشیم و در این راه از مطبوعات کمک می‌خواهیم تا مردم را با این بازار آشنا کنند و بخش خصوصی نیز با این نوع مشارکت آشنا شود زیرا در حال حاضر، مردم کمتر به دنبال سرمایهگذاری در بورس می‌روند زیرا برای خروج از این بازار مشکل دارند اما اگر OTC تشکیل شود، می‌توانیم راهکارهای ورود و خروج را به مردم نشان دهیم.
طراحی ابزارهای متنوع
امید قائمی درباره ابزارهای معاملاتی فرابورس گفت: ما امیدواریم بتوانیم غیر از سهام، ابزارهای دیگری نیز که مشکل فقهی نداشته باشند، طراحی و در این بازار معامله کنیم.وی درباره ساختار سازمانی فرابورس و پیش‌بینی سود آن گفت: ساختار OTC مشابه بورس است ولی سودآوری آن به اندازه شرکت بورس نخواهد بود، اگر چه امیدواریم از شرکت بورس بیشتر شود.
مدیرعامل فرابورس درباره محدودیت سهامداری این بازار گفت: محدودیت سهامداری آن مثل شرکت بورس است اما با قانون مالیات فعلی، ما می‌توانیم هر اوراقی را بدون سهام معامله کنیم ولی بورس نمی‌تواند.
دولت باید استقبال کند
وی درباره ارزیابی خود از ورود شرکت‌های بزرگ به این بازار گفت: این موضوع بستگی به دولتی‌ها دارد. اگر دولتی‌ها بروند شرکت خود را به صورت سهامی عام ثبت کنند یا طرح‌های بزرگ وزارت نیرو، پتروشیمی‌ها، وزارت راه، وزارت مسکن و .... که قابلیت تبدیل شدن به شرکت را دارند، می‌توانند به این بازار راه یابند.
وی افزود: هواپیمایی جمهوری اسلامی، راه‌آهن، پست، شرکت‌های صدر اصل ۴۴ و برخی بانک‌ها که شرایط ورود به بورس را ندارند، می‌توانند به این بازار
وارد شوند.
همچنین فازهای گازی پارس جنوبی در قالب شرکت‌های انتفاعی، صندوق‌های بازنشستگی، پروژه‌های راه و اتوبان‌ها را می‌توان در قالب شرکت‌های سهامی عام تعریف کرد و دولت باید از این بازار استقبال کند.
امید قائمی درباره مکانیزم نظارت در فرابورس گفت: نظارت برآن، تفاوتی با بورس ندارد، اما محدودیت‌های نوسان قیمت در فرابورس بازتر خواهد بود و از حجم مبنا با مفهوم دیگری استفاده می‌شود. ما امیدواریم سهامداران، تحلیل را از OTC شروع کنند و با دید «امروز بخر و فردا بفروش» به بازار سرمایه نروند.
بورس در فرابورس
وی در خصوص امکان معامله سهام شرکت بورس و فرابورس در OTC گفت: سهام شرکت بورس با توجه به برخورداری از دو سال سودآوری این شرکت، بورس قابل پذیرش است، اما برای انجام معامله باید دو شرط را رعایت کند.
امید قائمی توضیح داد: نخست این که طبق قانون بازار اوراق بهادار و اساسنامه شرکت بورس هیچ سهامداری نمی‌تواند بیشتر از ۵/۲درصد مالکیت شرکت را در اختیار داشته باشد، دیگر این که ترکیب سهامداری شرکت بورس از لحاظ درصد مالکیت کارگزاری و سهامداران حقوقی باید طبق شرایط فعلی باشد.
مدیرعامل فرابورس سپس گفت: سهام OTC نیز پس از گذشت دو سال، در صورت سودآور بودن با رعایت مفاد اساسنامه در بورس، قابل پذیرش است.
عکس:حمید جانی‌پور
ارسال نظر