مقاله
رفتار قیمت‌ها در بورس را چگونه تحلیل کنیم؟
تحلیل تکنیکی و تحلیل بنیادی
سرمایه‌گذاران همیشه با این مشکل مواجه‌اند که چگونه می‌توانند از میانگین بازده بازار سبقت بگیرند. در اینجا سعی می‌شود به دو روش مهم و متداولی که در مراکز تحقیقات و مشاوره بازارهای سرمایه جهت نیل به این هدف به کار می‌رود، اشاره شود.
تحلیل تکنیکی و تحلیل بنیادی
سرمایه‌گذاران همیشه با این مشکل مواجه‌اند که چگونه می‌توانند از میانگین بازده بازار سبقت بگیرند. در اینجا سعی می‌شود به دو روش مهم و متداولی که در مراکز تحقیقات و مشاوره بازارهای سرمایه جهت نیل به این هدف به کار می‌رود، اشاره شود.
۱ - تحلیل تکنیکی (Technical Analysis)
برخی سرمایه‌گذاران برای دستیابی به بازده چشمگیر به رصد و ردیابی الگوی رفتار قیمت سهام می‌پردازند. به این گروه، تحلیلگران تکنیکی می‌گویند و چون از نمودارها و ابزارهای آماری بهره می‌گیرند تا گذشته قیمت سهام را چراغ راه آینده قرار دهند به آنان چارتیست هم می‌گویند.
منطق حاکم بر تحلیل آنها درست و در اصل ساده است. برای مثال آنها امیدوارند برای غلبه بر بازار و گرفتن پاداش خوب از ثمره تلاش‌های خود در آن، وقتی قیمت‌ها در بورس روند صعودی به خود می‌گیرد، سهام را بخرند و وقتی قیمت‌ها می‌خواهند روند نزولی پیدا کنند آنها را بفروشند. متاسفانه این قاعده ساده یک عیب دارد و آن این که اغلب جواب نمی‌دهد! افزایش قیمت‌ها در بورس‌ها در یک دوره زمانی ممکن است با افزایش بیشتری در دوره بعد مواجه شود و برعکس کاهش قیمت‌ها در یک دوره با افت بیشتر آنها در دوره زمانی بعد روبه‌رو شود.
برای مثال، به نمودار (1) توجه کنید، محور افقی بازده هفتگی شاخص معروف استاندارد و پورز (S&P) را نشان می‌دهد و محور عمودی بازده آن را در هفته‌های پیش رو. هر نقطه در نمودار مزبور معرف هفته‌های دوره زمانی ژانویه 1955 تا آوریل 2002 هستند. اگر در یک بازار شاخص یک نقطه مبین آن باشد که بازده بالا رفته است و برای هفته بعد هم این روند صعودی ادامه پیدا کرده باشد، نقطه‌های نمودار به گونه‌ای پراکنده‌اند (نمودار پراکنش به قول آماری‌ها) که نمی‌توان خطی با روند صعودی برای آنها پیدا کرد. بنابراین باید گفت وضعیت این نقاط در این نمودار پراکنش به صورت تصادفی قرار گرفته اند.
(نمودار1)
آماردانان برای نشان دادن رابطه تغییرات متغیرها از ضریب همبستگی استفاده می‌کنند. در مثال ما همبستگی بین نوسانات بازار سهام برای هفته‌های متوالی بسیار ضعیف است یعنی چیزی حدود ۲درصد یا در عمل چیزی حدود صفر. اگر دوره زمانی را برای تحلیل آن داده‌ها به صورت ماه در نظر بگیریم، نمودار شماره (۲) حاصل می‌شود.
دوباره در این حالت نیز بین نوسانات ماهانه بازده سهام نمی‌توان روندی به دست آورد، یعنی تغییرات شاخص سهام مزبور در یک ماه خاص نمی‌تواند برای ماه بعد راهنمای خوبی بحساب آید. در این نمودار ضریب همبستگی آماری بین داده‌ها یعنی تغییرات بازده ماهانه سهام نیز بسیار کم است، چیزی حدود 1درصد.
اقتصاد دانان مالی و تحلیلگران بازار سهام و آماردانان که با روش علمی و عملی نوسانات بازار را با دقت زیر نظر دارند به این نتیجه رسیده‌اند که سرمایه‌گذاران با جست‌وجو و تلاش برای یافتن الگوهای سازگاری از رفتار قیمت‌ها برای ثروتمند شدن راه بجائی نمی‌برند! این موضوع به این که شما به بازار سهام به عنوان یک کل بنگرید یا هر سهم و هر شرکت را در نظر بگیرید، فرقی نمی‌کند. به نظر می‌رسد قیمت اوراق بهادار (سهام، اوراق مشارکت، حق تقدم و......) در بازار ثانویه رفتاری تصادفی دارند و بالا و پائین رفتن آنها بدون توجه و بدون وابستگی به اتفاقات و رخدادهای روز گذشته آنها است. به زبان بازار سهام چنین به نظر می‌رسد که قیمت‌ها از مدل گام تصادفی (random walk) متابعت می‌کنند.
ادامه از صفحه9
اگر از مدل گام تصادفی چیزی نمی‌دانید، مثال زیر کمک می‌کند تا با مفهوم آن که در روش شناسائی تحلیل بازار سرمایه مهم است، بیشتر آشنا شوید. فرض کنید یک بازی (game) به شما همراه با ۱۰۰ دلار پیشنهاد می‌شود. در پایان هر هفته یک سکه به هوا پرتاب می‌شود، اگر شیر(heads) آمد، شما ۳ درصد سرمایه‌گذاری خود را برده‌اید و اگر خط(tails) آمد شما ۵/۲ درصد آن را از دست داده‌اید! بنابراین، پیامد یا پاداش (pay off) آخر هفته شما یا ۱۰۳ دلار است یا ۵۰/۹۷ دلار. در پایان هفته دوم دو باره سکه را پرتاب می‌کنید، نتیجه احتمالی آن به قرار زیر است:
این فرآیند یک گام تصادفی است، زیرا تغییرات متوالی در ارزش فعالیت شما مستقل از یکدیگرند، یعنی واقعه یا رخداد سود بردن شما در هر هفته، بستگی به میزان سرمایه‌گذاری شما در هفته آغازین یا الگوی شیر یا خط آمدن هفته‌های گذشته ندارد.
اگر قیمت سهام یا دارایی‌‌ها در بورس سهام و بورس‌های کالایی از مدل گام تصادفی پیروی کنند، کاهش یا افزایش قیمت و ارزش آنها در طول یک روز، یک ماه یا یک سال هیچ دلیلی نمی‌شود که در آینده با همان روند، تغییرات آنها ادامه یابد! به عبارت دیگر، مسیر زمانی گذشته (historical) قیمت‌ها، اطلاعات مفیدی درباره روند رفتار آینده آنها بدست نمی‌دهند، درست مثل ثبت یک دوره زمانی طولانی از رخداد احتمالی شیر یا خط که هیچ‌گونه اطلاعاتی درباره پرتاب بعدی سکه به ما نمی‌دهد.
اگر باور این واقعیت که نوسانات قیمت سهام همچون رفتار پرتاب سکه است برای شما مشکل به نظر می‌رسد، به دو نمودار زیر توجه کنید. استاد بزرگوار ما در دانشگاه ایالتی آیوا در درس اقتصاد مالی و بورس‌ها خواست تشخیص بدهیم کدام یک از این نمودارها مربوط به نتایج پرتاب سکه در طول پنج سال است و آمدن شیر یا خط و دیگری مربوط به عملکرد شاخص سهام (S&P) در یک دوره زمانی پنج ساله. شما چه می‌گویید؟
آیا برای شما شگفت آور نیست که به نظر می‌رسد رفتار قیمت سهام از مدل گام تصادفی پیروی می‌کند؟ اگر چنین است، تصور کنید که می‌توان تغییرات انتظاری قیمت سهام را برای چند ماه آتی ترسیم کرد. نمودار (۵) یک مثال با داده‌های فرضی را در این‌باره به نمایش می‌گذارد. نمودار زیر سیکل‌های قابل پیش‌بینی، روند یا مسیر زمانی قیمت انتظاری سهام را به تصویر می‌کشد.
همانطور که در نمودار مشاهده می‌کنید، روند صعودی بازار از ماه گذشته که شاخص بازار در 1100 قرار داشت شروع شده است و انتظار می‌رود که قیمت‌ها در ماه آتی به 1300 برسند. اگر سرمایه‌گذاران بازار سرمایه چنین تصور و تصویری از بازار داشته باشند چه انتظاری از رفتار آنها باید داشت؟ چون سطح جاری قیمت سهام برای آنها شیرین است و متضمن سود بالاتر آنها، برای خرید آن سهم صف خرید تشکیل می‌دهند.
این هجوم گاهی گله‌ای ادامه دارد تا قیمت سهم به قیمت خود برسد. بنابراین در یک بازار کارآمد، عمیق و وسیع وقتی سرمایه‌گذاران با سیکل قیمتی مواجه نشوند، معاملات آنها بلافاصله و به سرعت به حذف آن سیکل منجر می‌شود. بنابراین هوشیاری و شکیبایی و دانایی در موفقیت فعالان بورس‌ها از بدیهی ترین اصول اولیه آنهاست و باز باید تکرار کرد که بازار سهام جای حرفه‌ای‌هاست و مردم باید از طریق کارگزاران دارای بخش مشاوره سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری که حرفه‌ای عمل می‌کنند، اقدام نمایند.
تمرین : اگر قیمت سهام از گام تصادفی پیروی کند، کدامیک از گزینه‌های زیر درست و کدام نادرست است:
الف: قیمت‌های متوالی سهام با یکدیگر ارتباط ندارند.
ب : تغییرات متوالی قیمت سهام با یکدیگر ارتباط ندارند.
پ : نوسانات قیمت سهام در دامنه ای بالا و پائین قیمت بلند مدت نرمان آن انجام می‌گیرد.
ت : گذشته قیمت سهام نمی‌تواند برای پیش بینی بازده آتی آن برای سرمایه‌گذاران مفید باشد.
۲ - تحلیل بنیادی (Fundamental analysis)
شما شاید قادر نباشید فقط با مطالعه و تحلیل گذشته قیمت سهام به بازده خوبی در بازار سهام دست پیدا کنید، ولی آیا انواع دیگر اطلاعات در این باره نمی‌توانند کمک نمایند؟
بیشتر سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار سرمایه فقط به بررسی گذشته قیمت سهام اکتفا نمی‌کنند. آنها به تحلیل محیط و جو سرمایه‌گذاری و تحلیل‌های روزنامه‌های تخصصی بازارهای مالی و تجاری می‌پردازند و اخبار را به دقت زیر نظر می‌گیرند و
صورت حساب‌های شرکت‌ها را تحلیل می‌کنند. به این روش تحلیلگری بازار سرمایه تحلیل بنیادی می‌گویند.
فرض کنید شما گزارش‌های مالی منتشره در روزنامه‌های تخصصی را به دقت مطالعه و پیگیری می‌کنید و وقتی اخبار خوشی درباره اقتصاد می‌رسد به خرید سهام اقدام می‌نمایید. نمودار شماره (۶) بیانگر آن است که چرا بعید به نظر می‌رسد، این استراتژی کارساز باشد. نمودار مزبور عکس‌العمل سهام را نسبت به یک خبر مثل اعلام قبضه (Take over) شرکت نشان می‌دهد. در بیشتر موارد شرکت ادغام کننده تمایل دارد که سهامداران شرکت هدف را تحریک و ترغیب کنند تا سهام خود را رها کنند. از نمودار مزبور مشاهده می‌شود که قیمت سهام شرکت هدف در روز اعلام عمومی تلاش برای قبضه نوعا صعود می‌نمایند (روز صفر در نمودار). با این وجود، این تعدیل قیمت سهام بلافاصله است و نوسان دیگر بعد از آن برای قیمت سهام رخ نمی‌دهد. بعد از آن که خبر ادغام عمومی شد و همکاران از آن مطلع شدند، برای خرید آن سهم دیگر خیلی دیر شده است. تحلیلگران بازار سرمایه و مشاوران سرمایه‌گذاری به بررسی عکس العمل قیمت سهام د ر مقابله با انواع خبرها می‌پردازند. خبرها مربوط به اعلام EPS یا عایدی هر سهم و یا سود تقسیمی سهام یا برنامه شرکت برای انتشار سهام جدید یا بازخرید سهام موجود. تمامی این اطلاعات
به سرعت و با دقت در یک بازار کارآ در قیمت سهم منعکس می‌شوند، بنابراین دستیابی به سود و بازده غیر متعارف از طریق خرید و فروش آن سهام بعد از اعلام آن غیرممکن است.
منبع:www.tahlilbartar.com
ارسال نظر