باز بودن «رنج» از حرف تا عمل

گروه بورس- زهرا مجتهد- مجید اسکندری: روز گذشته فعالان بازار سرمایه، شاهد اتفاق نادری در این بازار بودند، به‌گونه‌ای که در آغاز ساعت معاملات، «رنج معاملات» توسط ناظر بازار باز و به یکباره صف فروش ۳۱میلیونی مخابرات جمع‌آوری شد. به گفته فعالان بازار، عرف این است که یک ربع آغاز معاملات (ساعت ۹ تا ۱۵/۹) «رنج معاملات» بسته است.

این اقدام به دلیل آن است که فعالان بازار در این فاصله بتوانند با فضای عمومی بازار آشنا شده و سپس به ارائه دستورهای خرید یا فروش بپردازند. در ساعت‌های دیگر اگر فردی بخواهد به عنوان مثال یک میلیون سهم بخرد یا بفروشد، ناظر بازار به او اجازه می‌دهد که در عرض چند ثانیه معامله را به صورت یکجا انجام دهد، اما در ۱۵ دقیقه اول، فعالان با محدودیت ارائه دستور مواجهند و باید دستور خود را در چند نوبت و به صورت دستورهای ۱۰هزارتایی یا ۵۰هزار تایی بسته به سرمایه شرکت به بازار ارائه کنند. به این صورت که اگر سرمایه شرکتی از ۳۰۰میلیارد تومان، کمتر باشد دستورها ۱۰هزارتایی و برای شرکت‌های بیش از ۳۰۰میلیارد تومان دستورها ۵۰هزارتایی خواهند بود.

به گزارش خبرنگار ما در دو ماه گذشته عرف حاکم بر بازار دوبار نقض شد که بار اول در مورد فروش بلوک ۱۵میلیون سهمی سایپا بود.

در این روز سایپا با ۱۵میلیون صف خرید همراه بود که قبل از ساعت ۹/۱۵ دقیقه «رنج معاملات» باز و این تعداد سهام به صورت یکجا عرضه شده و صف خرید آن از بین رفت.

این اتفاق روز گذشته نیز در مورد مخابرات تکرار شد.

در این رابطه مدیر عملیات بازار معتقد است: «چنین عرفی اساسا در بازار وجود ندارد و ده‌ها مورد از این اتفاق در بازار رخ داده است.»

علی صحرایی در این باره به خبرنگار ما گفت: کسی که دستوری به بازار می‌دهد، هدفش انجام آن دستور است و نمی‌توان گفت که آن فرد قصد فریب بازار داشته است.

وی افزود: باز شدن «رنج معاملات» در روز گذشته هیچ دلیل خاصی نداشته است.

LOT معاملاتی برای تمامی ساعات

حسین خزلی خرازی، دبیر کانون کارگزاران نیز در خصوص «LOT» معاملاتی و روند دستورهای خرید و فروش درج شده در سامانه معاملات تصریح کرد: طی یک روز کاری «LOT» معاملاتی برای تمامی ساعات معاملات وجود دارد و مختص به یک زمان محدود نیست. وی با اشاره به این مطلب که ناظر بازار هر لحظه می‌تواند اجازه باز کردن بلوک را به کارگزار معامله‌گر بدهد، تصریح کرد: این ناظر بازار است که به معامله‌گر مجوز می‌دهد تا یک جا دستور مورد نظر خود را وارد سیستم کند.

خرازی گفت: ناظر بازار از ۹ تا ۱۲ و ۳۰ دقیقه هر روز روند معاملات بلوک‌ها را کنترل می‌کند و کارگزاران می‌توانند با هماهنگی ناظر بازار به قراردادن «رنج‌های» معاملاتی در سامانه اقدام کنند.

بنابر گفته دبیر کانون کارگزاران، زمان مشخص برای بازکردن «رنج» بلوک وجود ندارد و کارگزاران با اخذ اجازه از ناظر بازار می‌توانند حتی در ساعت ۹ به این اقدام دست بزنند.

جلوگیری از تشدید صف فروش

عباس‌علی حقانی‌نسب کارگزار بورس اوراق بهادار در این زمینه با تایید عرف موجود در بازار به خبرنگار ما گفت: این امکان وجود دارد که ناظر بازار به منظور جلوگیری از تشدید صف فروش مخابرات، «رنج معاملات» را باز کرده زیرا باقی ماندن صف تا آمدن روی تابلو، تاثیر مضاعفی بر صف فروش دارد.

وی معتقد است: دست‌اندرکاران بازار باید شرایطی ایجاد کنند که به روان شدن بازار کمک کند زیرا بخش عمده بازار ما را غیرحرفه‌ای‌ها تشکیل می‌دهند.

ثبات عرف بازار بهتر است

مازیار حقیقی یکی دیگر از کارگزاران بورس نیز معتقد است: همواره ثابت ماندن شرایط بازار و پیروی از عرف آن بهتر است.

وی همچنین گفت: به طور قطع نمی‌توان گفت هدف ناظر بازار از این اقدام چه بوده، اما در حال حاضر در کل دنیا تصمیم‌هایی گرفته می‌شود که شاید اگر دو سال قبل انجام می‌شد مخالفت‌ها و مشکلات زیادی را به دنبال داشت، اما امروزه این طور نیست.

باز کردن «رنج» در ساعات پایانی معاملات!

همچنین شاهین چراغی یکی دیگر از کارگزاران فعال بازار سهام درخصوص محدوده زمانی ۱۵دقیقه‌ای آغازین معاملات به خبرنگار ما اعلام کرد: به دلیل اینکه یک ربع اول،‌ بازار تحت تاثیر جوروانی قرار دارد، این فرصت امکان بازنگری در تصمیم فروش یا خرید را به معامله‌گران می‌دهد.

وی با اشاره به این مطلب که زمان فکرکردن در دقایق نخست معاملات به کاهش خطا در انجام معامله کمک می‌کند، تصریح کرد: دستورها تا قبل از ساعت ۹ و ۱۵ دقیقه به صورت ۵۰ هزار تایی (برای شرکت‌های بزرگ) وارد می‌شوند بنابراین ورود این دستورها تبادل میان آن برای خرید و فروش یک سهم مشخص باعث تحریک معامله‌گران می‌شود. وی ادامه داد: در همین محدوده کارگزار امکان حذف Order را دارد.اما اگر دستورها به صورت «رنج» وارد سیستم شوند، ظرف ۳۰ ثانیه فروش انجام می‌شود و دیگر کارگزار نمی‌تواند Orderها را حذف کند.

چراغی با یادآوری اتفاقی دیگر در بازار که برای سهام معادن روی رخ داد، اظهار داشت: همین شرایط برای نماد معاملاتی معادن روی در ساعات پایانی معاملات صورت گرفت.

وی افزود: معادن روی پس از ۱۲ و ۱۵ دقیقه که دیگر هیچ دستوری در آن زمان به بعد باز نمی‌شود، دارای صف فروش بود که در ساعت ۱۲ و ۲۸ دقیقه وارد سیستم معاملات شد. وی ادامه داد: چون Order (دستور) در سیستم معاملات قرار داشت و معامله آن نیز شکل گرفته بود، به صورت اتوماتیک‌وار تا ۱۲ و ۳۵ دقیقه، یعنی ۵ دقیقه پس از زمان پایان معاملات، ادامه داشت.

این معامله نیز با بازکردن «رنج» به دستور ناظر بازار انجام شد.