نقش «اداره ناشران» در افزایش نقد شوندگی سهام

گروه بورس - علیرضا کدیور: یکی از نگرانی‌هایی که همواره در بورس تهران مطرح بوده، پایین بودن درصد گردش سهام (نسبت ارزش معاملات خرد و بلوک به کل ارزش بورس) است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان گردش سهام در سال گذشته کمتر از ۱۰درصد بوده است. همچنین میزان گردش سهام در چهار ماه نخست سال ۸۷ در حد نازل ۳/۳درصد بوده که این رقم طی مدت مشابه سال قبل ۵/۲درصد بوده است.

به بیان دیگر وضعیت معاملات سهام طی سال جاری تفاوت چندانی با سال قبل نکرده، هرچند شاخص‌های بورس با رشد چشمگیر روبه‌رو بوده است.

اما فارغ از عوامل بارز پایین بودن میزان نقدشوندگی سهام در بورس تهران شامل محدودیت روزانه نوسان قیمت سهام، حجم مبنا ودرصدپایین سهام شناورآزاد... به نظر می‌رسد اداره نظارت بر ناشران بورسی نیز نقش مهم، اما نامحسوسی در کاهش نقدشوندگی سهم ایفا می‌کند. «اداره ناشران» مسوول بررسی گزارش‌های اعلامی از سوی شرکت‌ها به سازمان بورس و اوراق بهادار است.

در حقیقت «اداره ناشران» با در اختیار داشتن کارشناسان خبره به مسائل مالی در صنایع مختلف، بودجه اعلامی شرکت‌ها را پیش از انتشار عمومی مورد بررسی قرار می‌دهد تا سهامداران فعال در بورس از محل انحراف‌های احتمالی موجود در این گزارش‌ها متضرر نشوند.

در این میان یکی از موارد قابل توجه به انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت گل‌گهر بازمی‌گردد.

شرکت گل‌گهر در آخرین گزارش خود که در تاریخ ۱۶/۵/۸۷ روی سایت سازمان بورس قرار گرفت، پیش‌بینی سود هر سهم خود را از ۲۷۰۳ به ۳۰۶۱ریال افزایش داد و نماد آن در تاریخ ۲۰/۵/۸۷ بازگشایی شد، اما نکته مهم در خصوص این نماد به انتشار پیش‌بینی سود این شرکت در گزارش پرتفوی شرکت معادن و فلزات (یکی از سهامداران گل‌گهر) بازمی‌گردد.

نماد شرکت معادن و فلزات در تاریخ ۲/۵/۸۷ پس از برگزاری مجمع سالانه و افزایش سرمایه ۵۰درصدی بازگشایی شد و گزارش پرتفوی پایان تیرماه شرکت مزبور در تاریخ ۷/۵/۸۷ روی سایت رسمی «سازمان» قرار داده شد که در این گزارش پیش‌بینی سود هر سهم گل‌گهر برای سال مالی جاری، ۳۰۶۱ریال لحاظ شده است.

به بیان دیگر شرکت سرمایه‌گذاری پیش از شرکت سرمایه‌پذیر، سود گل‌گهر را به صورت عمومی منتشر می‌کند و در این میان نماد گل‌گهر پس از ۱۳ روز بازگشایی می‌شود.نکته‌ای که در بهترین حالت امکان معاملات سهام گل‌گهر را برای ۱۳ روز از سهامداران حقیقی و حقوقی شرکت مزبور سلب کرد.

همچنین این نکته موید نگهداری طولانی‌مدت گزارش‌های شرکت‌های بورسی در «اداره ناشران» و عدم انتشار عمومی آنها است که در نتیجه آن نماد این‌گونه شرکت‌ها نیز برای چندین روز بسته باقی می‌ماند.

اما در واکاوی علل رخداد این موضوع باید به فعالیت «اداره ناشران» زیر نظر سازمان بورس اشاره کرد.

در واقع اداره ناشران بخشی از بدنه اجرایی بازار سرمایه و یکی از نهادهای کنترلی آن محسوب می‌شود و فعالیت این بخش زیرنظر «سازمان» که نهاد نظارتی بازار سرمایه محسوب می‌شود، توجیه منطقی ندارد.

درحال حاضر بخش عملیات و اجرایی بازار تحت نظر شرکت بورس و اوراق بهادار قرار دارد و «اداره ناشران» زیرنظر سازمان بورس انجام وظیفه می‌کند.

همچنین درکنار موارد فوق و لزوم اتخاذ دقت‌نظر بیشتر در اداره ناشران، شرکت و سازمان بورس باید در شرایط پذیرش شرکت‌ها، سخت‌گیری‌های بیشتری درجهت افزایش میزان نقدشوندگی سهام اعمال کنند. به‌نظر می‌رسد تجربه حضور کشتیرانی در بورس و محدودشدن معاملات سهام شرکت مزبور به عرضه محدود ۵۵/۲ درصدی درعرضه اولیه، باردیگر در مورد مخابرات به‌وقوع پیوسته است. موضوعی که به تنهایی منجر به کاهش میزان نقدشوندگی سهام می‌شود.

یکی از راهکارهای پیشنهادی در این بخش، الزام سهامداران عمده به سپرده کردن ۱۵ تا ۲۰درصد سهام پیش از عرضه اولیه در بورس است تا سازمان خصوصی که وکالت فروش سهام را از سوی شرکت‌های مادرتخصصی دراختیار دارد، بتواند درصورت وجود تقاضا نسبت به عرضه سهام شرکت‌ها پس از عرضه اولیه اقدام کند. فرآیندی که از یک‌سو افزایش نقدشوندگی سهام را درپی دارد و از سوی دیگر می‌تواند مانع رشد بی‌رویه و حبابی قیمت سهام شود.