تریبون آزاد برای مهندسی مالی در کشور
گروه بورس-معصومه طاهرخانی: «اگر دولت با صنعت مهربان‌تر باشد، بورس رونق می‌گیرد»، «ابزارهای مالی در بازار خدایی و نه بازار شیطانی کاربرد دارد»، « باید حواسمان به موسسه‌های تامین سرمایه باشد که هدف اصلی خود را انجام دهند»، «اگر نرخ بهره آزاد نداشته باشیم، ابزار مالی معنی ندارد»، «ریسک تصمیمات به علت معضل اصلی بی‌رونقی بورس است»، «سه نیاز اصلی ابزارهای مالی: نرخ بهره آزاد، تعیین تکلیف نرخ مالیات، اسلامی بودن فضا و چند اظهار نظر دیگر! اینها بخشی از اظهارنظرهای سخنرانان در همایشی است که قرار است شیوه‌های تامین مالی و روش‌های جذب تسهیلات داخلی و بین‌المللی را به شرکت‌کنندگان خود ارائه کند.»
پرده اول: سخنرانان غایب
قرار بود دکتر عباسی، وزیر تعاون و دکتر مظاهری رییس کل بانک مرکزی از سخنرانان اصلی این همایش باشند و آخرین نتایج و راهکارها را ارائه کنند ولی جایگزین شدن پورمحمدی، معاون بانکی و بیمه وزیر اقتصاد، به عنوان سخنران اصلی حاضران در همایش را که بخش زیادی از آنها آن طور که از صحبت‌های انتقادی‌شان در پایان جلسه مشهود بود، تولیدکنندگان بخش خصوصی هستند، وادار به انتقادهایی کرد. چرا که آنها دلیل اصلی شرکت خود در چنین همایشی را بهره‌گیری از راهکارهای مسوولان برای حل معضل کمبود نقدینگی صنایعی که در آن فعال هستند، عنوان می‌کردند.
پرده دوم:
تامین سرمایه‌‌ای‌ها
وظیفه خود را انجام دهند!
اما در اولین پانل این همایش که حضور چهره‌های شاخص بانکی از جمله دکتر پرویزعقیلی، مدیر عامل بانک کارآفرین و دکتر عیوض لو، عضو هیات‌مدیره بانک توسعه صادرات از یک سو و حضور دکتر جهانخانی و حجت‌الاسلام موسویان از یک کمیته تخصصی در بورس باعث شد شرکت‌کنندگان در سالن بمانند و منتظر پیشنهادها و بسته‌های جدید باشند.
در این پانل مدیرعامل بانک کارآفرین در وهله اول هشدار می‌دهد که باید دقت کنیم که موسسات تامین سرمایه که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، وظیفه و هدف اصلی خود را انجام دهند.
وی معتقد است: این موسسات تنها یک واسطه مالی هستند و به هیچ عنوان نباید ابزارهای مالی که طراحی و ارائه می‌کنند، خود استفاده کرده و در جهت تقویت پرتفوی خود استفاده کنند. چرا که تجربه موسسات بزرگ تامین سرمایه نشان داده که در صورت خروج این موسسات از مسیر اصلی فعالیت و روی آوردن به امور دیگر از جمله خرید و فروش سهام باعث ورشکستگی و زیان هنگفت آنها می‌شود.
پرده سوم: سه روش برای خلاصی از بی‌پولی
وی در ادامه روش‌های سه‌گانه‌ای را برای جبران کسری بودجه موسسات و شرکت‌هایی که با این معضل روبه‌رو هستند، پیشنهاد می‌کند و می‌گوید: روش مستقیم، غیرمستقیم و نیمه مستقیم روش‌های سه‌گانه‌ای هستند که افراد، موسسات و شرکت‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند. مثال روشن، روش مستقیم قرض گرفتن فردی از فرد دیگر است، در روش غیرمستقیم هم افراد یا موسساتی که مازاد منابع دارند، وجوه خود را به واسطه‌ها (بانک‌ها، بیمه‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و...) می‌سپارند و در اینجا ریسک با نهاد واسطه این وجوه است.
وی ادامه داد: روش نیمه مستقیم هم جایی است که نقش بانک‌های سرمایه‌گذاری و موسسات تامین سرمایه پررنگ می‌شود. در این روش بانک‌ها سرمایه‌گذاری به عنوان واسطه برای کسانی که نیاز به نقدینگی دارند، عمل می‌کنندT با ابزارسازی به این مهم می‌رسند.
پرده چهارم: مالیات بورس ۲۵درصد، مالیات بانک: صفر درصد
حجت‌الاسلام، دکتر عباس موسویان، عضو کمیته فقهی بورس هم یکی از ابزارهای چندگانه‌ای را که در این کمیته در مرحله تدوین و طراحی است، برای حاضران توضیح داد و می‌گوید که اوراق‌بهادار استصناع یکی از چندین ابزاری است که می‌تواند در معاملات بازار سهام مورد استفاده قرار گیرد. این اوراق مکمل بازار سرمایه و پول است و قابلیت استفاده در بازار پول و سرمایه را دارد.
وی در توضیح مفهوم این اوراق می‌گوید: واژه استصناع از ریشه صنع به معنی طلب و سفارش طلب ساخت چیزی است و در عامیانه چیزی است که ساخت چیزی طلب شود و در اصطلاح فقهی هم قراردادی است که یکی از طرفین قرارداد ساخت و تحویل چیزی را نسبت به طرف بر عهده می‌گیرد. در حقیقت یک طرف متعهد می‌شود که کالایی را بسازد و طرف مقابل هم متعهد می‌شود که مبلغی را بپردازد.
افزون بر این، دکتر موسویان در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار ما، به نکته جالبی اشاره می‌کند وی می‌گوید: در تمام کشورها بازار سرمایه و بازارپول حد و حدود مشخصی دارند، ولی در کشور ما موضوع برعکس است. به این شکل که در تمام دنیا مالیات بخش پولی را در مقابل مالیات بخش مالی و به خصوص بازار سرمایه بسیار بالا تعیین می‌کنند که تقاضا برای سرمایه‌گذاری افزایش یابد. در حالی که در کشور ما شرکت‌های فعال در بازار سرمایه موظف به پرداخت مالیات ۲۵درصدی هستند ولی از آن طرف بانک‌ها مالیات صفر درصدی دارند.
پرده پنجم: اوراق‌بهادار دست به دامان وزارت اقتصاد
وی همچنین درباره آخرین وضعیت ورود انواع اوراق صکوک به بورس می‌گوید: اوراق صکوک اجاره مجوزهای لازم خود را از شورای بورس و هم از کمیته فقهی اخذ کرده و به زودی وارد بورس می‌شود. اما زمان نهایی ورود این اوراق‌بهادار به بازار منوط به حل بحث‌های مالیاتی است.
وی در مورد متولی حل مساله مالیات اوراق می‌گوید: وزارت اقتصاد باید پیگیری‌ها و مجوزهای لازم را برای ورود این اوراق به بازار فراهم کند.
وی تصریح می‌کند: باید مشخص کنیم که آیا می‌خواهیم این اوراق مثل اوراق مشارکت بدون مالیات باشد یا سقف معینی داشته باشد. به هر حال برای تشویق سرمایه‌گذاری و استقبال از این اوراق ضروری است که مالیات آنها بسیار پایین تعریف شود. پایه جهت‌گیری خود را مشخص کنیم یا مالیات همه اوراق را حذف کنیم یا یک مالیات همه را یکسان قرار دهیم که هنوز تصمیمی نهایی در این باره اتخاذ نشده است.
پرده ششم: لازمه ورود ابزار مالی!!
در ادامه این پنل، عیوض‌لو، عضو هیات‌مدیره بانک توسعه صادرات به بررسی وضعیت بانکداری و انواع عقود مشارکتی پرداخت. وی در بخشی از گفته‌های خود می‌گوید: بیش از ۹۰درصد از تامین مالی در کشور ما از طریق شبکه دولتی در حال انجام است، در حالی که می‌توان با تشویق و ترغیب شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشارکت آنها را جلب کرد.
وی تاکید کرد: در کشورهایی مثل کشور ما که موسسات تامین سرمایه وجود ندارد و در‌حال‌حاضر مشکل دیگر آنها در مراحل ابتدایی است، ضروری است که دولت پایه‌های اولیه شکل‌گیری را بسازد و در نهایت خود را از صحنه کنار بکشد.
اما وی در پاسخ به سوال یکی از حاضران در مورد بی‌نتیجه بودن فعالیت ابزارهای مالی در شرایط فعلی کشور که نرخ بهره دستوری است، معتقد است، بحث درباره ابزارهای مالی نیازمند یک بازار خدایی و نه یک بازار شیطانی است. چرا که همان طور که اعتقادات اسلامی ما هم این مساله را تایید می‌کند، این خدا است که قیمت‌ها را بالا و پایین می‌کند.
پرده آخر: تمام سرعت‌گیرهای بورس!
دکتر جهانخانی، از خبرگان مالی کشور و استاد دانشگاه هم در گفته‌های خود حل کمبودهای فعلی بازار سرمایه را شرط اصلی رونق گرفتن ابزار مالی و استقبال از آن در این بازار برمی‌شمارد و می‌گوید: ریسک تصمیمات دولتی، نبود تنوع اوراق بهادار، حجم مبنا، دامنه نوسان از جمله ایرادات اولیه بورس ما به شمار می‌روند که اگر قصد داریم بورس‌ها رونق بگیرد و باید در وهله اول تکلیف این موانع را روشن کنیم.
ایجاد تعادل در نرخ بهره
علی جهانخانی، با اشاره به این مطلب که قانون بازار سرمایه می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری نظام واحدی برای اوراق بهادار باشد گفت: این قانون زمینه‌ساز است، اما کافی نیست و به کمک نهادهایی چون بانک‌های سرمایه‌گذاری، اعتباری و موسسات رتبه‌بندی نیاز دارد.
وی ادامه داد: وجود این نهادها در بازار سرمایه اطمینان ایجاد می‌کنند، اما عمده فعالیت در بازار اوراق بهادار توسط دولت انجام می‌شود و به دلیل عدم وجود موسسات رتبه‌بندی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و اعتباری مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند.
وی شرط اولیه شکل‌گیری بازار اولیه را نرخ بهره متعادل دانست و گفت: بازار سرمایه در حالی با اختلال مواجه است که به دلیل نرخ بهره پایین شرکت‌های بورس سراغ دیگر ابزارها از جمله افزایش سرمایه نرفته و به سمت بانک‌ها می‌روند.
جهانخانی در ادامه به دیگر مشکل بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: عدم رغبت مردم به سرمایه‌گذاری در بورس مشکل دیگری است که به دلیل عدم اطمینان از بازار سرمایه به‌وجود آمده است و از طرفی دیگر شفافیت و نقد شوندگی سهام در شرایط کنونی اندک بوده و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند سهام خود را به راحتی بفروشند.
جهانخانی به افزایش دامنه نوسان سهام از دودرصد به سه درصد که از روز شنبه اجرایی خواهد شد، اشاره کرد و اظهار داشت: این اقدام هر چند به تعادل بازار سهام کمک خواهد کرد اما به تنهایی کافی نبوده و به کاهش یا حذف حجم مبنا نیاز است تا با کمک شفافیت دیگر بازار مردم با اطمینان بیشتری وارد بورس شوند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ریسک تصمیمات دولتی معضل دیگر بورس است و دخالت در قیمت‌گذاری، افزایش هزینه‌های شرکت‌های تولیدی و همچنین عدم افزایش قیمت باعث ریزش سهام شرکت‌های بزرگ و تولیدی بورس شده است.
دولت با صنعت، مهربان باشد
وی تصریح کرد: بورس زمانی رونق می‌گیرد که دولت سیاست مهربان‌تری با صنعت داشته باشد، چرا که با نگاهی به حاشیه سود شرکت‌های بورس متوجه کاهش تدریجی سود آنها خواهیم بود و طبیعی است که دولتی شدن قیمت سهام رغبت سرمایه‌گذاری در بورس را کاسته و در این حالت نمی‌توان امیدی به انتشار و فروش اوراق از سوی شرکت‌های بورس داشت.
جهانخانی در خاتمه نبود تنوع اوراق بهادار، عدم جذب سرمایه گروه‌های مختلف و خارجی، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری، افزایش زیان شرکت‌ها ناشی از تسعیر ارز را از جمله مشکلات بورس نامید.
گزارش تفصیلی ادامه این همایش را روز شنبه بخوانید.
ارسال نظر