سید‌حسن مرتضوی کیاسری *

خدمات رسمی حسابرسی در ایران از سوی ۲ گروه از حسابداران رسمی شامل «شاغلین انفرادی» و «موسسه‌های عضو» قابل ارائه است.

با اینکه به جز محدودیت‌های قانونی ایجاد شده برای گروه نخست، گزارش هیچ کدام از دو گروه از نظر اعتبار و کیفیت، تفاوتی ندارد، اما گروه نخست یاد شده به ویژه در یک سال گذشته مورد بی‌مهری‌های فراوان قرار گرفته‌اند که زمینه نوشتار زیر شده است. نخست و پیش از آنکه به جوانب موضوع پرداخته شود از همه همپیشگانی که پایبندی‌های حرفه‌ای حرف اول کارشان است و خوشبختانه کم هم نیستند، درباره این قلم فرسایی پوزش می‌خواهم.

در شماره اسفند۱۳۹۰ مجله حسابدار، گفت‌وگویی با عنوان «حسابرسی آسان» به قلم یکی از همکاران به چاپ رسیده که جای تامل دارد.

یکی دیگر از همکاران پرکار در عرصه رسانه‌های نوشتاری هم چندی پیش، توصیه کرده بود خدمات حسابرسی و مشاوره‌ای به شاغلین انفرادی واگذار نشود!

عرصه قانونگذاری هم از کمین تیررس کمان‌داران که خود را در چکاد کیفیت می‌نمایانند، در امان نبوده و نمونه آن کارشکنی در وضع مقررات برای ثبت موسسه‌های انفرادی، مفاد متن اصلاح شده بند ۳ ماده ۲۵ اساسنامه جامعه حسابداران رسمی و همچنین تغییر ماده ۲۷۲ ق. م.م در پیش‌نویس لایحه تحول (!) نظام مالیاتی است.

در عرصه فعالیت‌های میدانی هم برخی از همین موسسه‌های معتبر (!) به اصطلاح، نمایندگی‌های خود را مانند ویزیتورهای لوازم بهداشتی، روانه شرکت‌ها می‌کنند و در جایی که صحبت از داشتن حسابرس از بین شاغلین انفرادی به میان می‌آید، با رفتار غیر اخلاقی و به طور غیر‌واقعی، اعتبار گزارش شاغلین انفرادی زیر سوال برده می‌شود. [البته هر شغلی در جایگاه خود در خور احترام است]

به راستی چرا همین حیطه محدود شده خدمات که از سوی قانون و مقررات برای شاغلین انفرادی مجاز شده، نمی‌تواند برای این عده قابل تحمل باشد. فراموش نکنیم کیفیت در این قضیه بهانه‌ای بیش نیست چرا که کیفیت آرایشی پرونده‌های این دسته، انکارشدنی نیست و هدف بسیاری از همین موسسه‌ها از شراکت و تشکیل موسسه، نه هم افزایی دانش شرکا و کیفیت، که به دست آوردن کارهای بیشتر است؛ شراکت جزیره‌ای و ارسال گزارش‌ها با پیک برای امضا و نمونه‌های دیگر، دلیل این ادعاست.

بنابراین نتیجه این شراکت افزایش آمار کارها و سیاه کردن زیر گزارش‌ها خواهد بود. اگرچه در بین شاغلین انفرادی هم انجام کارهای بی کیفیت دور از انتظار نیست اما بسیاری از شاغلین انفرادی به دلیل تن ندادن به شرایط غیر حرفه‌ای پیشنهادهای شراکت و فساد موجود در این دسته از موسسه‌ها، به فعالیت انفرادی بسنده کرده اند.

از طرفی به دلیل اینکه بخش عمده‌ای از فرآیند حسابرسی (از جمله رسیدگی‌ها) در خصوص کارهای شاغلین انفرادی به طور مستقیم توسط حسابدار رسمی انجام می‌شود، می‌توان انتظار داشت اثربخشی و کیفیت واقعی کارهای شاغلین انفرادی به نسبت بالاتر باشد.

در پایان امید است همه همکاران به چشم «حسابرس» دیده شوند و اگر همکاری در هر عرصه، به ویژه در رسانه‌ها دستی دارد، از این امکانات برای اعتلای حرفه بهره‌گیری کند نه ابزاری برای تخریب همپیشگان.

همچنین از جامعه حسابداران رسمی انتظار می‌رود که نگاهی به این اعضا داشته و در جایگاه حمایتی در برابر این دسته از رفتارهای غیر‌اخلاقی، واکنشی در‌خور داشته باشد.

به منت دگران خو مکن که در دو جهان

رضای ایزد و انعام پادشاهت بس

(حافظ)

* حسابدار رسمی