گارو هوانسیان‌فر*

آزمون رتبه‌بندی حسابرسان در روز جمعه یازده آذر‌ماه برگزار شد. سوالات آزمون یادشده سوالات خوب و در حد هر رتبه بود.

همان‌طور که در نوشتار قبلی عنوان کرده بودم، چنین اقدامی از طرف مسوولان محترم جامعه حسابداران رسمی ایران را قدم بزرگی در پیشبرد کیفیت کار حسابرسی و حسابداری می‌دانم. دیگر در موسسات، برای هر شخصی رتبه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود یا رتبه‌بندی حسابرسان در کلیه موسسات حسابرسی به یک روش تعیین می‌شود. دانشجویی نزد ما مدت چهار سال کار می‌کرد و سمت او در اواخر خدمتش «حسابرس» بود. این شخص به یک موسسه حسابرسی دیگری مراجعه کرده بود تا استخدام آنجا شود. در آنجا اظهار داشته بود که سمت او سرپرست است. از آن موسسه با من تماس گرفتند که چنین شخصی به موسسه آنها مراجعه کرده و ادعا کرده که رتبه کاری او در موسسه شما سرپرست است. من حقیقت امر را به مدیر آن موسسه گفتم که چنین نیست. از آن دانشجو پرسیدم که چرا جایی که برای استخدام رفتی عنوان کردی که در موسسه ما در سمت سرپرست کار می‌کنید؟ ایشان این جواب را به من دادند: «بعد از چهار سال کار کردن در این موسسه، آیا سمت من نمی‌تواند سرپرست باشد؟» به او گفتم که مدت کار کرد مهم نیست. البته مدت کارکرد به حساب می‌آید ولی صرف گذشت زمان یک کار آموز را به سمت یک مدیر ارشد نمی‌رساند. باید مطالعات او زیاد و گسترده و به کارش هم علاقه بسیار داشته و سعی و کوشش زیاد هم بکند تا در کار حسابرسی پیشرفت کند. در زمان دانشجویی در موسسه‌ای کار می‌کردم که شخصی مدعی بود مدت دوازده سال گرد و خاک میزها را خورده، البته ایشان حقیقت امر را می‌گفتند زیرا فقط گرد و خاک میزها را خورده بود و هیچ چیزی از حسابرسی و حسابداری نمی‌دانست و آخرش هم مودبانه عذرش را خواستند.

این آزمون جامعه حسابداران رسمی ایران همه حسابرسان را در سطوح مختلف مجبور می‌کند که به طور مداوم و سیستماتیک مطالعه کنند. بعضی‌ها متاسفانه فکر می‌کنند که هرگاه مدرکی می‌گیرند، «حال فرض کنیم بالاترین مدرک در رشته حسابداری از معتبر‌ترین محل در دنیا، دیگر نیازی به مطالعه ندارند و مشغول کار می‌شوند. از بیشتر افرادی که برای استخدام به موسسه ما مراجعه کرده‌اند پرسیده‌ایم که چه کتابهایی را مطالعه می‌کنند، پاسخ بیشتر آنها این بوده که وقت ندارند و تمام روز را کار می‌کنند و وقتی به منزل می‌رسند، دیگر خسته اند و می‌خوابند و آخر هفته هم گرفتار خانواده و کارهای شخصی و منزل هستند. این پاسخ قانع‌کننده نیست. یک حسابرس باید هر روز به طور سیستماتیک مطالعه در مورد حسابرسی، حسابداری، قانون مالیات‌ها و... داشته باشد و از آخرین استانداردها باخبر باشد. این یک الزام است وگرنه حسابرس کم‌کم تبدیل به حسابرس در حد «تیک زدن» می‌گردد. تا حالا هر قدر به کارمندان خود یا سایرین توصیه می‌کردم که باید اطلاعات شما به روز باشد و اگر در طی روز وقت آزادی به دست می‌آورید یا بین دو کار حسابرسی، چند روزی در محل موسسه هستید، بجای خواندن مجلات و گفتن داستان و صحبت کردن در مورد همه چیز، الا مسائل حرفه‌ای، کتاب‌های استانداردهای حسابداری و حسابرسی و سایر کتب معتبر را مطالعه کنند، ولی متاسفانه این گفته من برای آنها مثل برداشتن یک بار بسیار سنگین بود. کارمندی داشتیم که برا ی ایشان مطالعه چند سطر هم بسیار عذاب آور بود. مثالی است که می‌گوید: «اسب را می‌توان تا جلوی آب برد ولی نمی‌توان مجبور به نوشیدن آن کرد». خب حالا، همه مجبورند که آن آب را بنوشند و با نوشیدن آن، هم سطح معلومات خود را افزایش می‌دهند که در آینده به نفع آنها خواهد بود و هم اینکه کارهای موسسه به نحو درست و بر اساس آخرین استانداردها صورت می‌گیرد و آنها می‌توانند نسبت به گزارشات مالی واحدهای مورد رسیدگی از نظر تطبیق آنها با آخرین استانداردهای حسابداری نظر دهند و همچنین رسیدگی‌های خود را طبق استانداردهای حسابرسی انجام دهند.

به کلیه حسابرسان در کلیه سطوح و آزمون‌دهندگان پیشنهاد می‌کنم که در طی سال و طی ۳۶۵ روز، هر روز کمی مطالعه کنند و صرفا در روزهای آخر قبل از آزمون، با گرفتن چند روز مرخصی، به صورت طوطی وار مطالب را یاد نگیرند. البته در مورد سطح آزمون امسال می‌توانم بگویم که در سطح خوبی بود و این امید را دارم که هر ساله این آزمون‌ها از آزمون‌های سال‌های قبل فنی تر و عملی تر به قولی مشکل‌تر برگزار شود. این تصمیم پسندیده جامعه، همه حسابرسان را که در موسسات حسابرسی معتبر یا جاهای دیگر کار می‌کنند، مجبور به مطالعه خواهد کرد و به زودی شاهد بالا رفتن اطلاعات حسابرسان در موضوعات مرتبط با حسابرسی خواهیم بود. به این لحاظ، دوباره از مسوولان محترم جامعه حسابداران رسمی ایران که این تصمیم بسیار عالی را گرفتند، تشکر و قدردانی می‌کنم. با این عمل، دیگر حسابرس کم سواد یا سنتی نخواهیم داشت.

همان طور که در نوشتارهای قبلی گفته بودم، پیشنهاد می‌نمایم جامعه همین فکر را در مورد حسابداران که کار اجرایی می‌کنند، به عمل آورد. من واقعا شاهد کم‌سوادی بعضی از حسابداران در بعضی از شرکت‌ها هستم. علت این امر، مطالعه نکردن مسائل حرفه‌ای از طرف آن عده قلیل حسابداران است. بنابراین، وجود چنین آزمونی برای رتبه‌بندی حسابداران می‌تواند در اعتلای حرفه حسابداری بسیار موثر باشد و از طرفی هم کار حسابرسان ساده تر شود.

منظور از ساده‌تر شدن کار حسابرسان این است که از این به بعد خود حسابداران، صورت‌های مالی یا سایر گزارش‌های مالی را طبق آخرین استانداردهای حسابداری تهیه خواهند کرد و حسابرسان دیگر مجبور نخواهند بود که به جای انجام وظیفه اصلی خود که حسابرسی است، به تهیه صورت‌های مالی و پیشنهاد ثبت‌های اصلاحی بسیار شوند. با این عمل، هم حسابرسان و هم حسابداران مجبور می‌شوند، معلومات خود را در رابطه با حرفه حسابرسی و حرفه حسابداری و موارد مرتبط بالا ببرند و این می‌تواند به نفع هر دو گروه تمام شود.

بهترین نفعی که هر دو گروه خواهند برد این است که می‌توانند تبادل معلومات و اطلاعات کرده و موارد جدیدی را از هم بیاموزند و نه اینکه حسابرس در بعضی مواقع به عنوان مدرس و حسابدار به عنوان دانشجو باشد.

به این ترتیب، دیگر حسابدار سنتی نخواهیم داشت که بزرگ‌ترین افتخارشان این است که تراز حساب‌های آنها می‌خواند! من شخصا با کسانی روبه‌رو شده‌ام که با باور بسیار زیاد اعتقاد داشتند که حساب‌های آنها کاملا صحیح است زیرا تراز حساب‌های آنها به قول معروف می‌خواند!

با آرزوی اعتلای هر چه بیشتر حرفه حسابرسی و حسابداری در مملکتمان و به امید اینکه این حرفه‌ها توسط عموم مردم درک شود و برای آن ارزش قائل شوند. البته عموم مردم هنگامی برای این حرفه ارزش مناسب قائل خواهند شد که بدانند که این حرفه‌ها چقدر در فعالیت‌های اقتصادی آنها می‌تواند مفید واقع شود و چقدر به آنها می‌تواند کمک کند که در هر موردی تصمیم صحیح از روی اطلاعات صحیح که از قسمت مالی دریافت می‌دارند، بگیرند.

پیشنهادی هم که به عموم حسابرسان و حسابداران و اساتید دانشگاه‌ها دارم این است که سوالات جالب و مسائلی که در حین کار با آنها روبه‌رو می‌شوند و این موارد می‌توانند سوالات آزمون واقع شوند، همراه با پاسخ‌های پیشنهادی آن

برای جامعه حسابداران رسمی ایران ارسال کنند تا در صورتی که مسوولان محترم در جامعه حسابداران رسمی ایران آن سوالات را قابل طرح در آزمون‌های خود بدانند، در آزمون‌های بعدی مطرح کنند و در فصل نامه جامعه هم به ترتیبی که جامعه تشخیص می‌دهد، از ارسال‌کنندگان سوالات آزمون تشکر و قدردانی

کنند.

البته این یک پیشنهاد شخصی است و تصمیم گیری در مورد آن تنها توسط مسوولان محترم جامعه حسابداران رسمی ایران است.

*عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان