گروه بنگاه‌ها- مهتاب رحمتعلی: نگرانی‌های بازار که اواسط هفته گذشته و اوایل این هفته با افت دائمی شاخص به اوج خود رسید، انتظاراتی را مبنی بر حمایت‌های بیشتر از بازار ایجاد کرد تا جایی که در دو روز گذشته شایعاتی در تکاپوی همه‌جانبه مسوولان بازار در راستای جلب حمایت برخی حقوقی‌ها شکل گرفت. اما به روال گذشته در بازار سهام فعالیت حقوقی‌ها تنها زمانی می‌تواند به تغییر مسیر بازار منجر شود که با همراهی سهامداران حقیقی توام شود؛ امری که به‌رغم به تعادل رسیدن بازار در دو روز گذشته نیازمند تجدید و بازیابی اعتماد فعالان بورس تهران است. در گزارش پیش‌رو، کارشناسان و مدیران فعال در بازار سرمایه موضوع حمایت و حضور این روزهای سرمایه‌گذاران حقوقی در بازار را مورد بررسی قرار داده‌اند.

قیمت‌‌های جذاب تقاضا را تحریک می‌کند

مرتضی علی‌اکبری، معاون مالی اقتصادی شرکت معادن و فلزات معتقد است قیمت‌های سهام تا حد زیادی پایین آمده و در این شرایط به تدریج خریداران وارد خواهند شد.

وی گفت: وقتی قیمت‌ها به پایین‌ترین حد می‌رسند هم حقیقی‌ها و هم گروهی‌ از حقوقی‌ها خریدار سهام می‌شوند.

علی‌اکبری با اشاره به اینکه عده‌ای سرمایه‌های خود را برای کوتاه‌مدت وارد بازار کرده بودند و در شرایط فعلی چاره‌ای جز خروج ندارند، اضافه کرد: کسانی که سال‌ها افت و خیزهای بازار را تجربه کرده باشند این روزها شتابزده عمل نمی‌کنند و با خرید سهام به انتظار بازگشت رونق به سهامی که بنیه خوب دارند، می‌نشینند.

معاون مالی و اقتصادی شرکت معادن و فلزات تصریح کرد: وضعیت فعلی بازار با توجه به مشکلات موجود از جمله فشارهای خارجی قابل پیش‌بینی بود.

به گفته وی نزدیکی به پایان سال و جو انتخابات، اثرات مسائل اقتصادی خارجی و داخلی، کاهش قیمت فلزات اساسی و سنگ‌آهن، وجود بحران‌های جهانی و ... آینده غیرقابل پیش‌بینی را ایجاد کرده که قابل تحلیل نیست.

وی اضافه کرد: حقوقی‌هایی که نوسان‌گیری می‌کنند در این شرایط کنار کشیده‌اند؛ همچنین حقوقی‌هایی که استراتژی بلندمدت برای سرمایه‌گذاری دارند نیز طی چند ماه گذشته خریدهای خود را انجام داده و در حال حاضر منتظر هستند تا قیمت‌ها به پایین‌ترین حد خود برسد تا بر حجم خرید خود بیفزایند.

او در ادامه با اشاره به فعالیت صندوق‌ها گفت: اشخاصی که پول خود را به صندوق‌ها سپرده بودند اکنون برای خروج سرمایه‌های خود فشار آورده‌اند و طبیعی است که کارگزاران باید این پول‌ را پرداخت کنند. در این شرایط، صندوق‌ها نیز اقدام به فروش سهام خود کرده و فشار زیادی را به بازار وارد کرده‌اند.

وی تصریح کرد: زمانی که بازار به تعادل نسبی برسد و رشد کند، اشخاص با همین سرعتی که پول خود را خارج کرده‌اند دوباره به صندوق‌ها باز نخواهند گشت.

چرا حقوقی‌ها پا پس کشیدند؟

مدیر عملیات کارگزاری آگاه دلیل عدم فعالیت حقوقی‌ها را ابهامات در مسائل کلان سیاسی و اقتصادی عنوان کرد.

حسین صالحی با اشاره به مشکلات و ابهامات سیاسی موجود در جامعه، حقوقی‌ها را به سه بخش وابسته به نهادهای دولتی، بخش‌خصوصی و صندوق‌ها تقسیم کرد.

صالحی درباره حقوقی‌هایی که وابسته به نهادهای دولتی هستند، گفت: با توجه به بحث‌های سیاسی موجود، این گروه غیرفعال شده و شاید بتوان یکی از دلایل اصلی افت در روزهای اخیر را همین امر دانست.

به گفته وی، بازار ایران هنوز بیشتر دولتی و شبه‌دولتی است و اگر حقوقی‌های این بخش فعال نباشند، بودجه محدود بخش‌خصوصی نمی‌تواند به بازار کمک چندانی کند.

صالحی با اشاره به کاهش فعالیت صندوق‌ها گفت: در حال حاضر فعالیت صندوق‌ها راکد شده و این امر تاثیر زیادی بر جو بازار داشته است.

ابطال واحدها و خروج سرمایه‌گذاران از این صندوق‌ها هم به مشکلات بازار فعلی افزوده است.

مدیر عملیات کارگزاری آگاه همچنین یکی دیگر از دلایل رکود بازار و عدم حضور پررنگ حقوقی‌ها را نمادهای متوقف شده ذکر کرد و گفت: سهام شرکت‌هایی همچون صندوق بازنشستگی و سنگ‌آهنی‌ها و مالکان عمده آنها ۱۵ تا ۲۰ درصد پرتفولیوی شرکت‌های حقوقی و صندوق‌ها را تشکیل می‌دهد؛ با توقف نماد این شرکت‌ها بخش عمده‌ای از نقدینگی بازار بلوکه شده است.

وی افزود: وقتی نماد چنین شرکت‌هایی چند ماه متوقف می‌شود، اعتماد معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به بازار کاهش می‌یابد.

مدیر عملیات کارگزاری آگاه در ادامه، افزایش سرمایه را نیز از دیگر دلایل ایجاد شرایط فعلی دانست و افزود: افزایش سرمایه‌‌های سنگین باعث شده بخش عمده‌ای از نقدینگی از بورس خارج شود. به گفته وی بخش عمده‌ای از پول شرکت‌های حقوقی و صندوق‌ها صرف افزایش سرمایه‌هایی شده که هنوز خبری از ثبت آنها نیست (نظیر ملی مس).

صالحی با اشاره به نوسانات دلار که به تازگی محسوس شده، گفت: بخشی از سرمایه‌های سرگردان در این روزها جذب معاملات ارز شده است. همچنین آربیتراژهایی که در بازار آتی وجود دارد نیز بخشی از نقدینگی بازار را به سمت معاملات سکه برده است. وی در پایان با اشاره به اینکه در اکثر دنیا و به ویژه ایران عوامل روانی در کوتاه‌مدت تاثیرات زیادی در بازار سهام دارند، گفت: به نظر می‌رسد تا وقتی وضعیت تحریم‌ها مشخص نشود نمی‌توان چشم‌انداز رشد پایدار داشت.

به گفته او با حمایت‌هایی که در حال حاضر از سوی مسوولان و حقوقی‌ها در حال انجام است شاید بتوان از شدت رکود کاست، اما نمی‌توان به رشد پایدار امیدوار بود.

نفروختن حقوقی‌ها نوعی حمایت است!

از سویی دیگر، ویدا بیگدلی، مدیر سرمایه‌گذاری‌های «ونیکی» گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری ضامن دارند و در حال حاضر باید ضامن‌های این صندوق‌ها وارد عرصه جبران نقدینگی شوند.

وی با اشاره به اینکه اغلب سرمایه‌گذاران در صندوق‌ها افراد خاصی هستند (همانند کارگزاران و...) افزود: حجم سرمایه‌ حقیقی‌ها در صندوق‌ها آنقدر زیاد نیست که بتواند مشکلات عمده‌ای را ایجاد کند. بیگدلی معتقد است: باید نظارت بر صندوق‌ها افزایش یابد. او با اشاره به اینکه حقوقی‌ها در حال حاضر نقدینگی ندارند، اضافه کرد: به دلیل خریدهای اقساطی از سوی حقوقی‌ها، اگر هم این گروه نقدینگی داشته باشند باید اقساط خریدهای قبلی را بپردازند. وی اساس معامله را خرید و فروش دانست و گفت: حقوقی‌ها نمی‌توانند تنها خرید کنند، آنها نیز باید همچون هر سرمایه‌گذاری خرید و فروش را در کنار هم انجام دهند تا منتفع شوند.

بیگدلی در پاسخ به این سوال که آیا حقوقی‌ها می‌توانند بیش از این بازار را حمایت کنند، افزود: همین که حقوقی‌ها همانند صندوق‌ها در این شرایط فروشنده نباشند، حمایت از بازار است، گرچه تا حدی نیز خریدها را انجام می‌دهند.

مدیر سرمایه‌گذاری‌های ملی همچنین جذابیت در دادوستدهای دلار و سکه را از دیگر دلایل افت بازار سهام برشمرد و افزود: هیچ سرمایه‌گذاری پول خود را به بازار کم سود و کم‌رونق‌ نمی‌برد و به دلیل افت بورس، در حال حاضر سرمایه‌ها به سمت بازارهای موازی می‌رود.

از مجموع اظهارات می‌توان نتیجه گرفت هرچند سرمایه‌گذاران حقوقی این روزها به ایفای نقش حمایتی خود پرداخته‌اند، اما تبدیل این «حمایت» به «رشد پایدار» نیازمند گذشت زمان و جلب اعتماد سایر فعالان بازار به ویژه حقیقی‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.