کلافی سردرگم؛ متغیرهایی بی‌شمار
بازارهای جهانی بورس تهران را به کدام سو می‌برند؟
گروه بورس- اعظم شریفی: بورس تهران پس از یک فروردین طلایی که با رشد بیش از ۱۳ درصدی همراه بود، چهره‌ای متفاوت را به سرمایه‌گذارانش نشان داده است. مطالعه آمار عملکرد بورس نشان می‌دهد که پس از گذشت نیمسال از ماه رویایی بورس، هنوز شاخص کل نسبت به پایان فروردین‌ماه هیچ رشدی نکرده است. در واکاوی دلایل این رکود بازار سرمایه علاوه بر مسائل سیاسی همواره عامل ثابتی توسط کارشناسان مطرح می‌گردد و آن هم «وضعیت بازارهای جهانی» است. تحلیلگران با استدلال وابستگی نزدیک به نیمی از وزن شرکت‌های بورسی تهران به قیمت‌های جهانی کالا و نیز درآمد نفت کشور به عنوان شریان اصلی منابع دولت، به درستی بر اهمیت تغییر قیمتها و چشم‌انداز بازارهای بین‌المللی به ویژه در بخش کالاها (مواد خام، فلزات و نفت) بر بورس تهران تاکید می‌کنند. اما آیا اساسا روند بازارهای جهانی قابل پیش‌بینی است؟ ساز و کار تاثیرگذار این بازارها بر بورس تهران چیست و چشم‌انداز آینده بازارهای جهانی چگونه است؟ محور اصلی گزارش پیش‌رو، بررسی پاسخ به این پرسش‌ها است.
جرات پیش‌بینی کاهش بیشتر قیمتها را ندارند
یک تحلیلگر بازارهای جهانی با بیان اینکه پیش‌بینی روند آتی این بازارها اساسا دشوار است، گفت: به طور مثال قیمت مس در حال حاضر درمحدوده ۷۲۵۰ هزار دلار است؛ در حالی که تا دو ماه پیش بهای مس تا ۱۰ هزار دلار هم صعود کرده بود. از سوی دیگر بهای تمام شده تولید یک تن مس حدود ۴ هزار دلار است؛ پس تحلیل‌ها می‌گوید وقتی مس بالای ۱۰هزار دلار است، حاشیه سود بسیار بالایی وجود دارد که پتانسیل ریزش قیمت را در مس ایجاد می‌کند. وی خاطرنشان کرد: از طرفی موجودی انبارها کاهش نشان می‌دهد و در صورتی که طی دوره‌ای تولیدکننده‌ها حاضر به فروش نباشند، بازارها با کمبود مواد اولیه مواجه خواهند شد و قیمتها مستعد افزایش می‌شود. بنابراین مشاهده می‌کنیم با توجه به تاثیرگذاری عوامل متناقص، چقدر پیش‌بینی آینده می‌تواند غیرقطعی باشد.
محمدحسین بابالو افزود: اگر تحلیلگری در روندهای صعودی یا نزولی، آینده را برعکس همه خبرگزاری‌ها و تحلیل‌ها پیش‌بینی کند، همه فکر می‌کنند این تحلیلگر اشتباه کرده است، اما وقتی آن اتفاق می‌افتد، همه تحلیل اولیه را فراموش کرده‌اند.وی گفت: در حال حاضر بازار با افزایش موجودی انبارها مواجه است. با این وجود کسی جرات ارائه پیش‌بینی از ریزش بیشتر قیمتها را ندارد. به طور مثال موجودی انبار روی اکنون به بالاترین میزان در پنج سال گذشته رسیده است، اما الان کسی شهامت اعلام کاهش بیشتر قیمتها را ندارد. این تحلیلگر بازارهای جهانی تاکید کرد: متاسفانه واقعیت‌ها از کاهش بیشتر قیمتها حکایت دارد و این مساله‌ای است که همه در گفتن آن تردید دارند. اما در خصوص اینکه قیمتها چقدر باید پایین‌تر بیاید، تنها باید روندهای آماری ۷ تا ۸ ساله را بررسی کرد. چراکه خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اطلاع‌رسانی جهانی تنها آمارهای کنونی و افزایش و صعود حال حاضر را در اخبار خود مخابره می‌کنند که گاهی اوقات جهت‌دار و حتی اشتباه است. بنابراین به یک بررسی چندساله ساله نیاز داریم تا بتوانیم چشم‌انداز دقیق‌تری ترسیم کنیم.
ارتباط پیچیده بازارهای جهانی
این تحلیلگر بازار جهانی تصریح کرد: در حال حاضر بازارهای جهانی به شدت در ارتباط با هم هستند و پیچیده شده‌اند. به طوری که قیمت فلزات، ارز و سهام تحت تاثیر یکدیگر قرار می‌گیرند. از سوی در حقیقت موجودی انبار فلزات از قراردادهای آتی و بازار آتی هم از بازار سهام، بازار سهام از هر بازار ارز و بازار ارز نیز از شرایط اقتصادی هر کشور تبعیت می‌کند که یک زنجیره طولانی از عوامل را ایجاد کرده است.
وی افزود: اتصال این بازارها در حالی اتفاق افتاده که باید در نظر گرفت سیاست‌ها و تصمیمات بزرگان اقتصادی دنیا به خصوص آمریکا که ۲۵ درصد اقتصاد دنیا را در اختیار دارد نیز وزنه سنگینی است؛ به طوری که هر تصمیم درست یا نادرست از سوی آمریکا یا اتحادیه اروپا تمامی معادلات این زنجیره بازارها را برهم می‌ریزد.این تحلیلگر ادامه داد: از ابتدای سال۲۰۰۸، رکود اقتصادی غرب آغاز شد و چون مردم این کشورها جای جدیدی برای سرمایه‌گذاری ندارند، پس کشورهای غربی آخرین اقتصادهایی هستند که از رکود خارج می‌شوند. اما در حال حاضر چین و کشورهای در حال توسعه با جذب سرمایه‌های خارجی از رکود خارج شده‌اند.در این حال آمریکا و اروپا که بزرگ‌ترین بازارهای تقاضا در دنیا هستند، به دلیل تصمیمات نادرست از رکود خارج نمی‌شوند. به این ترتیب به دلیل سهم بزرگ اروپا و آمریکا در اقتصاد جهانی، به‌رغم رشد کشورهای در حال توسعه، دنیایی با رکود ادامه‌دار پیش‌رو داریم.وی درخصوص پیش‌بینی روند یک ساله قیمت نفت و فلزات، گفت: اوج فعالیت واحدهای صنعتی ۴ ماه دیگر است. در این مدت شرایط سختی در پیش است. اما در ابتدای سال ۲۰۱۲ به احتمال زیاد جذابیت تولید مواد اولیه کاهش پیدا می‌کند و با توجه به افزایش تقاضا با کمبود مواد اولیه و در نتیجه افزایش قیمت مواجه می‌شویم.نکته دیگر اینکه با توجه به فصل سرما، قیمت سوخت افزایش می‌کند که افزایش هزینه تولید را در پی دارد و پتانسیلی برای افزایش قیمت تمام شده مواد معدنی فراهم می‌آورد.این تحلیلگر بازارهای جهانی درخصوص وضعیت بورس تهران گفت: در بازارهای داخلی با توجه به روند صعودی میان‌مدت، امید به رشد قیمت کالاها وجود دارد. از سوی دیگر، سیاست‌های دولت همواره موجب رشد نقدینگی در پایان سال است که افزایش تورم را در پی دارد و به همین دلیل احتمال افزایش قیمت سهام به تبع ایجاد فضای تورمی در قیمت فروش محصولات شرکت‌ها وجود دارد. بابالو درخصوص تاثیرات لحظه‌ای قیمت‌های جهانی بر بورس تهران گفت: این یک اشتباه رایج است و سرمایه‌گذاران در دنیا برای فرار از ضرر بیشتر به سود کمتر یا ضررکمتر قناعت می‌کنند. این شرایط در ایران هم رخ می‌دهد. این در حالی است که به دست آوردن اطلاعات درست گذشته و آینده از یک کالا در بازه‌های زمانی بلندمدت‌تر امکان تصمیم‌گیری بهتر را بدون توجه به اتفاقات لحظه‌ای فراهم می‌کند.
آثار متقابل بازار ارز
این کارشناس بازارهای جهانی درخصوص تاثیر نوسانات ارزی داخلی برای خنثی کردن نوسانات قیمت‌های جهانی گفت: نوسانات نرخ ارز بیشتر از اینکه برای اقتصاد داخلی مفید باشد، مضر است و حداقل خروجی آن این است که تعیین قیمت تمام‌شده برای کالاهای ثبت سفارش شده و در نوبت ساخت قرار گرفته، غیرممکن می‌شود. در همین حال ارز رسمی که ابتدای سال مشخص می‌شود و تا انتهای سال باید از آن تبعیت داشته باشد مبلغ ۱۰۵۰ تومان است. بنابراین اگر بانک مرکزی مدت زیادی بالای ۱۰۷۰ تومان از بفروشد، مجبور می‌شود قیمت را پایین‌تر بیاورد که از قانون تخطی کند.این در حالی است که دلار از اواخر اردیبهشت بالاتر از ۱۰۵۰ تومان بوده و بانک مرکزی باید کم‌کم به کاهش نرخ اقدام کند. بابالو خاطرنشان کرد: عدم ثبات در بازار رسمی و غیررسمی ارز بر اعتماد تولیدکنندگان اثرگذار است و آینده بازار را به شدت تهدید می‌کند. به طور مثال در شرایط فعلی با افزایش قیمت شمش وارداتی فولاد، تولید میلگرد در واحدهای کوچک نورد داخل مقرون به صرفه نیست؛ به همین دلیل این شرایط می‌تواند به سرعت به کاهش موجودی انبارها و نوسانات غیرقابل کنترل تبدیل شود.
در کوتاه‌مدت نمی‌توان به احیای قیمتها امیدوار بود
شاهین شایان‌آرانی نیز در خصوص ارتباط بورس تهران با بازارهای جهانی گفت: به نظر من با توجه به ساختار شرکت‌های صنعتی و صنایعی که در بورس فعالیت دارند، بیشتر شرکت‌های بورسی مصارف ارزی قابل توجهی دارند. این شرکت‌ها هرچند صادرات هم دارند، اما از سوی دیگر هم به نوعی خریدار مواد اولیه، ماشین‌آلات تجهیزات هستند.این کارشناس ارشد بازار سرمایه درخصوص گروه‌های تاثیرپذیر بورس از نوسانات جهانی افزود: شرکت‌هایی که در حوزه معادن و فلزات فعالیت دارند، هم از نوسانات ارزی تاثیر می‌گیرند و هم تحت تاثیر بازار فلزات بین‌الملل قرار می‌گیرند. در همین حال گروه خودرویی به دلیل اینکه صادرات ندارند، فقط از نوسانات ارزی برای تامین مواد اولیه خود تبعیت می‌کنند. از سوی دیگر بانک‌ها چون بین‌المللی نیستند و ارتباطات بین‌المللی یا سرمایه‌گذاری ندارند، تحت تاثیر نوسانات جهانی نیستند.وی درخصوص واکنش سریع معامله‌گران بورس تهران به افت و خیزهای بین‌المللی گفت: بورس ما با دنیا ارتباط دارد و در رابطه با شاخص‌های جهانی عکس‌العمل نشان می‌دهد که رفتاری منطقی است. بر این اساس چون با پایین آمدن قیمتها، درآمد شرکت‌ها کاهش می‌یابد؛ معامله‌گران نیز برای جلوگیری از زیان بیشتر، اقدام به فروش سهم می‌کنند.آرانی تاکید کرد: اقتصاد دنیا به دلیل بحران مالی در تلاطم است بنابراین تقاضای لازم برای فلزات اساسی وجود ندارد که به کاهش قیمتها منجر می‌شود. در حال حاضر به نظر می‌رسد دورنمایی برای رونق و شکوفایی اقتصاد دنیا نیست و طبیعتا قیمت کالاها و فلزات اساسی پایین‌تر می‌آید. هرگاه فضای کلان اقتصادی رشد کند، کالاها نیز به روند افزایشی خود بازمی‌گردند و درآمدها افزایش می‌یابد، اما این امر در کوتاه‌مدت ممکن نیست.از سوی دیگر یک استاد دانشگاه در خصوص چشم‌انداز یک ساله بازارهای جهانی گفت: نفت و فلزات طی یک یا دو سال نمی‌توانند رشد خاصی را با اوضاع نابسامان اقتصاد جهانی شاهد باشند. این در حالی است که در مورد نفت، بحث انرژی‌های جایگزین چالش دیگری است که بازار را تهدید می‌کند. بنابراین، نمی‌توان انتظار پیشرفت چشمگیری را در این خصوص شاهد بود.دکتر مرتضی بینا افزود: اما در افق زمانی بلندمدت در صورت رشد تقاضاهای آینده چین و هند می‌توان به تغییر شرایط امیدوار بود.
ارسال نظر