سرنوشت «کانون سهامداران حقیقی» چه خواهد شد؟
چتری برای ۵/۴ میلیون سهامدار
گروه بورس- علیرضا باغانی: شمار سهامداران حقیقی از سوی مسوولان بازار سرمایه ۵/۴ میلیون نفر اعلام شده است. اما خیل عظیم سهامداران مزبور که روز به روز بر تعدادشان افزوده می‌شود برخلاف سایر ارکان بازار سرمایه مانند کارگزاران، نهادهای مالی و... از تشکلی خودانتظام که پیگیر مطالبات آنها باشد، بی‌بهره هستند. از سال ۸۴ که فعالان بازار با اعلام موجودیت کانون سهامداران حقیقی مواجه شدند ۶ سال می‌گذرد و گرچه ارزش بازار سرمایه از آن زمان تاکنون بیش از ۴ برابر شده ولی حقیقی‌ها از فعالیت کانون صنفی و خودانتظام خود محروم شده‌اند.
در گزارش پیش‌رو، دنیای اقتصاد به بررسی آخرین وضعیت کانون غیرفعال سهامداران حقیقی پرداخته است.
در این گزارش دبیر و اعضای هیات‌مدیره کانون سهامداران حقیقی از مخالفت سازمان بورس با ادامه فعالیت این تشکل خودانتظام سخن گفته و یک عضو شورای بورس هم از احتمال احیای این کانون خبر داده است.
فعالیت کانون چرا و چگونه متوقف شد؟
دبیر کانون غیرفعال سهامداران حقیقی آخرین وضعیت این تشکل خود انتظام بازار سرمایه را تشریح کرد.
ابوالفضل متین با اشاره به تاریخچه تشکیل کانون سهامداران حقیقی گفت: این تشکل صنفی سال ۸۲ پروانه فعالیت خود را از وزارت کشور دریافت کرد و در آبان ۸۴ با توجه به مجوزی که از دبیرکل وقت و سازمان کارگزاران بورس دریافت شده بود، شروع به فعالیت کرد؛ ضمن این که کانون سهامداران حقیقی به شماره ثبت ۱۹۹۰۶ در اداره ثبت شرکت‌ها هم به ثبت رسیده است.
این مقام مسوول با بیان این که مراحل ثبت و آغاز به فعالیت کانون سهامداران دو سال به طول انجامید، گفت: در آبان‌ماه سال ۸۴ براساس پروانه و مجوزهای دریافت شده، نخستین مجمع موسسان کانون با حضور نماینده‌ای از سوی سازمان کارگزاران برگزار شد که مصوبات آن به تایید نماینده مزبور رسید و در روزنامه رسمی هم منتشر شد.
به گفته وی، در آذرماه ۸۴ یعنی یک ماه پس از اعلام موجودیت رسمی کانون، براساس قانون جدید، «سازمان بورس و اوراق بهادار» به وجود آمد و هیات مدیره جدید این سازمان فعالیت خود را آغاز کردند. ۵ ماه بعد یعنی در اردیبهشت ماه سال ۸۵ کانون سهامداران حقیقی از سازمان جدید بورس و اوراق بهادار درخواست تطبیق فعالیت کانون با قانون جدید را ارائه داد.
متین با بیان این که سازمان بورس از زمان درخواست تطبیق کانون با قانون جدید بازار سرمایه، مدارک زیادی را از کانون و اعضای هیات مدیره آن دریافت کرده است، گفت: از سال ۸۵ تاکنون به رغم مراجعه‌های پی در پی و جلسات حضوری متعدد و تماس‌های تلفنی فراوان هنوز اقدام عملی برای تطبیق کانون سهامداران حقیقی با قانون جدید صورت نگرفته است.
وی در برابر این سوال که چرا کانون سهامداران حقیقی چند سالی است که غیرفعال شده است، گفت: در سال ۸۵ که سازمان جدید بورس به وجود آمد، کانون سهامداران حقیقی هم فعالیت‌های پیوسته‌ای داشت، ولی در سال ۸۷ رسما سازمان بورس به کانون اعلام کرد که نباید فعالیتی داشته باشد و در واقع کانون در حال حاضر مجاز به فعالیت نیست که بتواند فعالیتی داشته باشد.
وی گفت: در شرایطی از ادامه کار کانون سهامداران حقیقی پس از حدود ۳ سال فعالیت جلوگیری شد که سازمان بورس شرایط مشخصی برای ادامه فعالیت مشخص نکرده است و اساسا ما نه از دلایل توقف فعالیت باخبریم و نه اینکه آیا اصلا سازمان بورس موافق وجود چنین تشکل خودانتظامی هست یا نه؟
دبیر کانون غیرفعال سهامداران حقیقی در برابر این سوال که کانون مزبور در حدود ۲ سال فعالیت خود چه اقداماتی داشت و اساسا هدف از تشکیل این کانون چه بود، گفت: به خاطر دارم که در زمان تشکیل شرکت بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد اجرایی بازار سرمایه، کانون سهامداران حقیقی موفق به جمع‌آوری ۵/۲ درصد رای شد. همچنین طی سال‌های ۸۵ و ۸۶ کانون نقش موثری در مجامع شرکت‌های سهامی عام داشت، تا جایی که حتی در مجامع شرکت‌های بزرگ نماینده‌ای از کانون در هیات رییسه مجامع حضور پیدا می‌کرد. در این سال‌ها سهامداران حقیقی که همواره بر مبنای قانون تجارت در اقلیت قرار دارند، توانستند به بخشی از خواسته‌های خود برسند و چون یک تشکل خودانتظام صنفی داشتند، در مجامع به خواسته‌های آنان توجه می‌شد و نظرات آنها در تصمیم‌گیری‌ها دخیل بود. از سویی دیگر، در بدو اعلام موجودیت کانون با برگزاری دوره‌های آموزشی متعدد گام موثری در ارتقای سطح دانش سهامداران حقیقی و درک مفاهیم اولیه بورس برداشته شد.
وی با بیان این که کانون سهامداران حقیقی ۵ هزار عضو غیرفعال دارد، گفت: در زمان فعالیت، کانون ۷۰۰ عضو فعال و پای کار داشت و با سرمایه یک میلیون تومانی و با کمک یکی از کارگزاران خوش‌نام فعالیت خود را آغاز کرده بود و حتی دفتری هم برای فعالیت داشت و برخی از اعضا از جیب خود هم برای این تشکل هزینه کردند تا بتوانند بخشی در جامعه بزرگ سهامداری در کشور که آن موقع حدود ۳ میلیون نفر بود را جذب کرده و آنها را با بازار سرمایه و قابلیت‌های آن آشنا کرده و از سویی دیگر مدافع حق و حقوق آنها باشند.
متین، کانون سهامداران حقیقی را یک تشکل غیرسیاسی عنوان کرد و افزود: با آن که کانون سهامداران حقیقی در زمان فعالیت حدود ۳ ساله خود خدمات بسیار زیادی را به بازار سرمایه ایران کرد، اما از ادامه فعالیت آن جلوگیری شد و از همه مهم‌تر این که دلیل توقف این فعالیت مشخص نیست.
وی افزود: پرونده درخواست تطبیق کانون سهامداران حقیقی با قانون جدید هم‌اکنون در اداره نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار موجود است، اما پیگیری‌ها و تماس‌ها برای فعال شدن این پرونده به نتیجه نرسیده است.
وی تاکید کرد: در صورتی که سازمان بورس نظراتی درخصوص اعضای هیات مدیره کانون داشته باشد و افراد مسوول فعلی را مانع ادامه فعالیت کانون بداند، ما حاضریم که کانون را ترک کنیم، تا ۵/۴ میلیون سهامدار ایرانی از فعالیت بزرگ‌ترین تشکل سهامداران حقیقی بهره‌مند شوند.
نقش کانون در احقاق حق سهامداران
سهیلا فروزانی خزانه‌دار و عضو هیات مدیره کانون غیرفعال سهامداران حقیقی نیز به بازخوانی پرونده بزرگ‌ترین تشکل خودانتظام بازار سرمایه پرداخت.
وی آخرین ترکیب هیات مدیره ۱۱نفره کانون سهامداران حقیقی را این گونه اعلام کرد: محمد قیومی (رییس‌هیات مدیره)، سیدمحمدعلی شهدایی (نایب‌رییس هیات مدیره)، سهیلا فروزانی (خزانه‌دار)، ابوالفضل متین (دبیر)، حمیدرضا امیریان (عضوهیات مدیره)، بهرام پرتوی (عضوهیات مدیره)، حسن امیری (عضو‌هیات‌مدیره)، مهرداد میرحسینی (عضو‌هیات‌مدیره)، ایرج جلایی آصفی (عضو‌هیات‌مدیره)، روزبه معین‌زاده (عضو‌هیات‌مدیره) و علی‌اصغر حبیبی (عضو‌هیات‌مدیره).
وی آموزش و افزایش نقش‌آفرینی حقیقی‌ها در بازار سرمایه را به عنوان اهداف اصلی تشکیل و آغاز فعالیت کانون سهامداران حقیقی ذکر کرد و افزود: پیش از تشکیل کانون حق رای در مجامع طبق قانون تجارت با حقوقی‌ها بود، اما با تشکیل کانون، نمایندگانی از سوی حقیقی‌ها در مجامع حاضر شدند و به‌این ترتیب نظرات حقیقی‌ها در مصوبات مجامع اثرگذار شد، از سویی دیگر سه دوره آموزش برگزار شد که بسیار اثرگذار بود.
همچنین قبل از تشکیل کانون، سهامداران حقیقی از حقوق قانونی خود باخبر نبودند و با توجه به این که اتحادی نداشتند، نمی‌توانستند به حقوق قانونی خود برسند که این اتفاق در پرونده شرکت‌هایی مثل آزمایش و پیام به وضوح قابل مشاهده بود، در حالی که یکی از اهداف کانون این بود که وکالت از سهامداران حقیقی گرفته و با اطلاع از حقوق سهامداری بتواند به عنوان مدافع سهامداران در پرونده‌ها ایفای نقش نماید.
فروزانی بازدید از شرکت‌های بورسی را از دیگر فعالیت‌های کانون کارگزاران اعلام کرد و افزود: به رغم تمام این فعالیت‌ها از ادامه فعالیت بزرگ‌ترین تشکل خودانتظام بازار سرمایه جلوگیری شد و از سال ۸۷ تاکنون متاسفانه پاسخ مشخصی درخصوص آینده و سرنوشت کانون سهامداران حقیقی داده نشده است.
مشکلی با نظارت از سوی سازمان وجود ندارد
در این حال، سیدمحمدعلی شهدایی نایب رییس هیات مدیره کانون غیرفعال سهامداران حقیقی نیز در اظهاراتی به بررسی آخرین وضعیت تنها NGO سهامداران کشور پرداخت.
وی با بیان این که بازدید از شرکت‌های صدرا، ماشین‌سازی اراک و ملی مس به همراه برگزاری دوره‌های آموزشی و حضور موثر در مجامع از جمله فعالیت‌های مهم کانون سهامداران حقیقی بود، گفت: هدف اصلی این کانون دارای مجوز از وزارت کشور و سازمان وقت کارگزاران بورس، پیگیری مطالبات سهامداران حقیقی و فعالیت‌های آموزش و فرهنگی بود. در واقع نگاه کانون این بود که سهامداران حقیقی جایی برای پیگیری مطالبات خود داشته باشند، اما به‌رغم همه این اقدامات درخواست تطبیق کانون با قانون بازار سرمایه به توقف فعالیت آن منتج شد.
این عضو هیات مدیره کانون غیرفعال سهامداران حقیقی با ذکر این نکته که هیچ دلیلی برای توقف فعالیت کانون اعلام نشده، گفت: حتی به ما توصیه شد که با نام کانون هم مصاحبه‌ای نداشته باشیم؛ اما هیچ گاه مشخص نشد که مشکل، اعضای هیات‌مدیره آن هستند یا موجودیت خود کانون؟ چراکه اگر مساله‌ای در مورد افراد وجود دارد، مشکلی برای رفتن از کانون نداریم، چرا که نفس فعالیت کانون و کارکرد آن در بازارمهم است.
شهدایی با بیان اینکه کانون سهامداران حقیقی هیچ مشکلی برای نظارت از سوی سازمان بورس ندارد، گفت: اگرچه کانون‌هایی که با هدف صنفی فعالیت می‌کنند می‌توانند با مجوز وزارت کشور فعالیت کنند، ولی این کانون داوطلبانه درخواست دریافت مجوز جدید و تطبیق از سازمان بورس کرد که به این درخواست توجهی نشد.
نایب رییس کانون غیرفعال سهامداران حقیقی با بیان این که اگر سازمان بورس با ادامه فعالیت کانون موافق نیست، پیشنهاد کرد: در سازمان بورس باوجود معاونت‌های مختلف، یک معاونت سهامداران حقیقی هم تشکیل شود تا در نظارت کامل رییس سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت کند.
وی افزایش نرخ سیمان را حاصل تلاش سهامداران حقیقی صنعت سیمان دانست و گفت: حقیقی‌ها چه در زمان فعالیت کانون و چه در زمان فعال نبودن آن همواره مطالبات زیادی داشتند و مشکلات زیادی در بورس و شرکت‌هایی همچون پیام، آزمایش، گاز لوله، وجود داشت که نیاز به پیگیری داشت. در نهایت خیلی از این مطالبات با تلاش‌های کانون به نتیجه رسید و برخی دیگر از سوی اعضای حقیقی فعال دنبال شد. این در حالی است که هم‌اکنون تشکل منسجمی برای پیگیری مطالبات ۵/۴ میلیون سهامدار وجود ندارد.
وی درباره آخرین وضعیت کانون سهامداران حقیقی گفت: این کانون به توصیه سازمان بورس هم‌اکنون غیرفعال است؛ اما به لحاظ قانونی مجامع آن برگزار می‌شود تا در زمان خود تکلیف این تشکل خودانتظام مشخص شود.
استقبال «شورا» از فعال شدن مجدد کانون
در همین حال، یک عضو شورای بورس از برنامه‌ریزی این شورا برای احیای کانون سهامداران حقیقی خبر داد.
محمدرضا پورابراهیمی با بیان این که کانون سهامداران حقیقی رویکرد کاری و اجرایی مشخصی نداشت، گفت: من به عنوان یک عضو شورای بورس موافق احیا و ادامه فعالیت کانون سهامداران حقیقی هستم، البته با تعریف برنامه جدید و شرح وظایفی مشخص.
وی گفت: این تشکل خودانتظام تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار می‌تواند بخشی از مشکلات بازار سرمایه را رصد کرده و در چارچوب قانون به رفع مشکلات موجود در بازار سرمایه کمک کند. ضمن اینکه درخصوص وضعیت سهامداران حقیقی هم‌اکنون خلاءهایی وجود دارد که می‌تواند با احیای کانون این خلاءها مرتفع شود.
این عضو شورای بورس با بیان اینکه ارتباط سهامداران حقیقی و سازمان بورس و اوراق بهادار باید برقرار شود، گفت: شورای بورس از ظرفیت‌های موجود می‌تواند برای برقراری این ارتباط استفاده کند و من هم به عنوان یک عضو شورا هر کمکی که لازم باشد، در این خصوص دریغ نخواهم کرد.
وی سهامداران حقیقی را به عنوان بخش مهمی از بازار سرمایه دانست که نمی‌توان از نقش‌آفرینی آنها در بورس چشم‌پوشی کرد و ادامه داد: به نظر می‌رسد که در این خصوص باید تعامل دو‌جانبه‌ای به وجود بیاید و در جلسات و بررسی‌های بعدی راهکاری برای فعال شدن کانون اندیشیده شود.
وی تاکید کرد: سازمان بورس مخالفتی با فعالیت کانون سهامداران حقیقی ندارد، اما باید رویکرد اجرایی و شرح و وظایف آن ضابطه‌مند شود تا این کانون هم در کنار دو تشکل خودانتظام دیگر از جمله کانون کارگزاران و کانون نهادهای مالی بتواند فعالیت موثری در بازار سرمایه داشته باشد.
این عضو شورای بورس در پایان از پیشنهاد تشکیل کانون فارغ‌التحصیلان حرفه‌ای بازار سرمایه سخن گفت و افزود: پیش‌نویس طرح تشکیل این کانون آماده شده و در آینده فارغ‌التحصیلان مالی می‌توانند به تشکل خودانتظام تحت عنوان فارغ‌التحصیلان حرفه‌ای بپیوندند.
وجهه قانونی کانون‌ها در بازار سرمایه
در قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ۸۴ نیز به تشکیل کانون‌ها و تشکل‌های خودانتظام اشاره شده است.طبق بند ۵ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار، کانون‌های کارگزاران، معامله‌گران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایه‌گذاران و سایر مجامع مشابه، تشکل‌های خودانتظامی است که به منظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق این قانون به فعالیت در بازار اوراق بهادار اشتغال دارند طبق دستورالعمل‌های مصوب سازمان به صورت موسسه نیمه‌دولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی به ثبت می‌رسند.از سویی دیگر در بند ۶ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار درباره تشکل خودانتظام آمده است: تشکل خودانتظام تشکلی است که برای حسن انجام وظایفی که به موجب این قانون بر عهده دارد و همچنین تنظیم فعالیت‌های حرفه‌ای خود و انتظام بخشیدن به روابط بین اعضا مجاز است ضوابط و استانداردهای حرفه‌ای و انضباطی را که لازم می‌داند، با رعایت این قانون وضع و اجرا کند. در همین حال، در بیستم اسفندماه سال ۱۳۸۵ دستورالعمل تشکیل و ثبت کانون‌های فعال در بازار اوراق بهادار از سوی هیات مدیره سازمان بورس به تصویب رسیده است.
ارسال نظر