گفت‌وگو با دکتر غلامرضا نظربلند مولف فرهنگ اصطلاحات مالی و سرمایه‌گذاری
فرهنگ اصطلاحات مالی با اسلوب تازه منتشر شد
کتاب «فرهنگ اصطلاحات مالی و سرمایه‌گذاری» اخیرا روانه بازار کتاب شده است. این فرهنگ اصطلاحات مالی نتیجه تلاش گروه سه نفره عبدالله کوثری، دکتر حسین عبده تبریزی و دکتر غلامرضا نظربلند است. کوثری بیشتر به عنوان مترجم آثار ادبی شناخته می‌شود اما در حوزه‌های اقتصادی و مالی سوابق علمی و عملی دارد.
مژگان بنان
کتاب «فرهنگ اصطلاحات مالی و سرمایه‌گذاری» اخیرا روانه بازار کتاب شده است. این فرهنگ اصطلاحات مالی نتیجه تلاش گروه سه نفره عبدالله کوثری، دکتر حسین عبده تبریزی و دکتر غلامرضا نظربلند است. کوثری بیشتر به عنوان مترجم آثار ادبی شناخته می‌شود اما در حوزه‌های اقتصادی و مالی سوابق علمی و عملی دارد. دکتر عبده تبریزی سالها دبیرکل بورس اوراق بهادار ایران بوده و از خبرگان مسائل مالی به شمار می‌رود. دکتر نظربلند که کار تدوین نهایی فرهنگ اصطلاحات مالی را بر عهده داشته دانش آموخته موسسه علوم بانکی ایران است و تحصیلات تخصصی خود را در بلژیک، آمریکا و انگلستان انجام داده است. این فرهنگ را انتشارات فرهنگ معاصر چاپ کرده که چند سالی است اهتمام خاص به تدوین و چاپ انواع فرهنگ‌ها از خود نشان می‌دهد. دکتر نظربلند در گفت‌وگویی به تشریح مراحل و اسلوب‌های تدوین فرهنگ اصطلاحات مالی و سرمایه‌گذاری پرداخته که خلاصه آن به شرح زیر است:
نگاهی به فهرست منابعی که شما مورد استفاده قرار دادید، نشان می‌دهد که پیش از این هم فرهنگ‌های دیگر با موضوع اقتصاد و بانکداری منتشر شده بود، چه ضرورتی شما را به سمت تدوین این فرهنگ سوق داد؟
فکر تدوین این فرهنگ به گذشته‌ای دور برمی‌گردد. ولی کار آن هفت سال پیش شروع شد. کارهای خوبی در این زمینه شده است و اثر حاضر را می‌توان در جهت پیشبرد و ارتقای کمی و کیفی همان کارها به حساب آورد، هرچند که امتیازات خود را هم دارد. حجم زیادی از این فرهنگ به واژه‌های سرمایه‌گذاری، تخصیص یافته است. مضافا اینکه، این فرهنگ هیچ واژه‌ای را بدون معادل (فارسی) رها نکرده است، هرچند که در بازارهای مالی موجود ما خیلی از آن واژه‌ها مصداق بیرونی پیدا نکرده است. این واژه‌ها و معادل‌های آنها بعد‌ها که بازار سرمایه عمق پیدا کرد و از حالت تک محصولی فعلی درآمد، کمک شایانی به معرفی و شناخت محصولات و ابزار و نهادهای جدید خواهد کرد.
فرهنگ اصطلاحات مالی و سرمایه‌گذاری چه خلائی را در جامعه علمی پر می‌کند و اصولا واژه نامه‌ها و فرهنگ‌های تخصصی چه کمک‌هایی به محققان و دانش پژوهان می‌کنند؟
خیلی از معادل‌هایی که در این کتاب آمده ساخته مولفین است. این برابر نهادها یقینا کار دانشجویان و پژوهشگران مالی و رشته‌های وابسته و مترجمان متون تخصصی مربوطه را آسان و در فهم هر چه بهتر این‌گونه متون به آنها کمک می‌کند. مضافا، راه‌یابی معادل‌های مورد اشاره به زبان فارسی به سهم خود توسعِه زبان مادری را در این زمینه موجب خواهد شد. بازخورد این ارزش افزوده نیز به همان جامعه علمی برمی‌گردد و آن‌را به‌طور مضاعف منتفع می‌کند.
در تدوین این کتاب چه روشی را در پیش گرفتید؟ به این معنا که آیا از ابتدا مدخل‌ها مشخص بود یا بر اساس یک فرهنگ خاص انگلیسی در این زمینه اقدام کردید؟
ابتدا از روش درون‌بافتی استفاده شد. لیکن در حین کار با بررسی کتب مرجع به زبان انگلیسی به این نتیجه رسیدیم که فرهنگ مالی و سرمایه‌گذاری بارونز مدخل‌های لازم را احصا، فهرست و توصیف کرده است. از این رو آن‌را به عنوان مرجع برگزیدیم، ضمن آنکه با استفاده از مراجع دیگری مدخل‌های بومی، نظیر واژه‌های اختصاصی بازارهای مالی در ایران و نیز اصطلاحات مالی اسلامی را به‌آن افزودیم.
در زمینه معادل یابی چه تجاربی داشتید و از چه منابعی بهره بردید و شیوه کار شما چگونه بود؟
تسلط یکی از مولفین به منطق صوری و آثار قلمی هر سه مولف، اعم از تصنیف و تالیف و ترجمه متون تخصصی و ادبی، از آغاز این نوید را می‌داد که چنین ترکیبی می‌تواند از پس انجام این کار برآید. برقراری ارتباط موثر بین مولفین و استمرار آن با برگزاری جلسات منظم و مرتب و طولانی و بعضا طوفانی و دیالوگ بین‌خودی و مشورت با اهل نظر و حرفه و تلاش برای رسیدن به حداکثر وفاق و هم‌زبانی و بهره‌گیری از استدلال و توجیه علمی و منطقی به‌ویژه در موارد اختلافی، موجب شد تا این کار با دقت و اطمینان از صحت انجام شود و به زیر چاپ رود.
نگاهی به کتاب و برخی مدخل‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر معادل‌های فارسی، برخی از واژه‌ها تعریف هم شده‌اند، به نظر شما این کار لازم بود؟
ما کارمان را ابتدا با توصیف واژه‌ها شروع کردیم و تا حرف C بدین‌گونه پیش رفتیم. سپس بر آن شدیم که با مرحله‌بندی کار، نخست فرهنگ واژگان را به مخاطبان تقدیم کنیم، سپس به فرهنگ توصیفی رو آوریم و در مرحله سوم روی دایره‌المعارف متمرکز شویم. در حین کار روی فرهنگ واژگان به این نتیجه رسیدیم که نمی‌توان بین مراحل اول و دوم دیوار چین کشید و بدون تعریف و توصیف حداقلی به فهم حداقلی همه واژه‌ها رسید و بعضی از واژه‌ها را بدون تعریف و توصیف حداقلی گذاشت. به عنوان مثال برابر نهاد «تقویت ارزش پول» برای revaluation به‌تنهایی گنگ است، زیرا معلوم نیست که تقویت مورد اشاره ناشی از عملکرد نیروهای بازار است یا نتیجه مداخله مقام پولی. در این‌جا اضافه کردن مقام پولی (در پرانتز) به ابهام مورد اشاره پایان می‌دهد. به علاوه واژه‌ها می‌توانند در بافتارهای مختلف معانی یکسان یا متفاوتی داشته باشند. مثلا اصطلاح asked price نه تنها در حوزه کالا یا اوراق بهادار به معنای «قیمت درخواستی» است، که در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (که به‌نوعی مقوله‌ای جداست) هم به همین معناست، حال آنکه کلمه distribution که در اقتصاد (و حتی در فرهنگ عمومی) به معنی «توزیع» (اعم از ثروت، درآمد، کالا و ...) است در تحلیل تکنیکال «نرم‌فروشی» معنی می‌دهد. از طرفی به‌خاطر رعایت چارچوب‌های روش‌شناختی و رسم‌الخطی، آن تعریف و توصیف‌های حداقلی در پرانتز قرار گرفته و حتی‌المقدور بدون فعل آمده است.
خواننده در این کتاب دقیقا با واژه‌های چه شاخه‌هایی روبه‌رو می‌شود، به تعبیر دقیق‌تر شاخه‌های مالی و سرمایه‌گذاری کدامند که در این فرهنگ به آنها اشاره شده است؟
رشته مالی در دو، سه دهه اخیر بیشترین رشد و توسعه را تجربه کرده است. به عبارت دیگر در این بازه زمانی رشته مالی به‌شدت گسترش پیدا کرده و عمق یافته است. امروز دیگر نمی‌توان این رشته را فقط به مالی عمومی، مالی شرکت‌ها و مالی شخصی تقسیم یا در حوزه فرامرزی، از نام مالی بین‌المللی یاد کرد. به‌علاوه، شاهد ظهور بین‌رشته‌ای‌های چندی هم هستیم که مالی یکی از رشته‌های آنهاست. مالی رفتاری و مهندسی مالی از آن‌جمله‌اند. در‌این میان، سرمایه‌گذاری از دل مالی بیرون آمده و خیلی قد کشیده و به رشته‌ای قدر تبدیل شده است. در این رشته با انواع و اقسام بورس‌های کاغذی و کالایی، اعم از سازمان‌یافته و فرابورس و نیز نهادها، محصولات، ابزار و وسایل سرمایه‌گذاری سر‌وکار داریم که همچنان هم به عده و عده‌شان افزوده می‌شود. واژه‌های برخاسته از این خاستگاه‌ها را تا حدودی می‌توان در کتاب حاضر سراغ گرفت. امیدوارم که اهل فن کمر همت بندد و جای خالی تک‌تک واژه‌های از یاد رفته را پر کند.
ارسال نظر