دنیای اقتصاد- شاخص بورس تهران دیروز در امتداد افت روزهای قبل، ۵۷۱ واحد دیگر افت کرد و سومین افت روزانه شاخص را در تاریخ حیات خود ثبت کرد. این افت که به واسطه کاهش دسته جمعی قیمت سهام شرکت‌ها رخ داد، باعث شد میانگین بازدهی بورس از ابتدای امسال به ۶/۸ درصد تنزل یابد. این افت در شرایطی رخ داد که بورس تهران در ۲۷ فروردین ماه بازدهی ۵/۱۴ درصد را ثبت کرده بود و فروردین ۹۰ نیز پربازده‌ترین فروردین تاریخ بورس تهران لقب گرفته بود. یک هفته با تپیکس

شاخص دیروز ۲/۲ درصد عقب نشست

نوسان قرمز رنگ شاخص‌ها در بورس

شروین شهریاری

بورس تهران در هفته معاملاتی که گذشت با کاهش ۵/۲ درصدی شاخص، عقب‌نشینی خریداران و غلبه فضای رکود در بازار را به نمایش گذاشت تا سومین ماه سال با چشم‌اندازی منفی برای سرمایه‌گذاران آغاز شود.

در واکاوی دلایل افت کنونی علاوه بر طرح مجدد برخی ادعاها در باره فعالیت اتمی کشورمان، می‌توان به نگاه کوتاه‌مدت بسیاری از سرمایه‌گذاران در بورس تهران اشاره کرد که موجب افزایش تلاطم و نوسانات نسبتا شدید در بازار شده است. در نتیجه، به ندرت می‌توان وضعیت تعادل را در جریان معاملات سهام مشاهده کرد و روندهای خنثی اغلب در اثر غلبه حرص و هراس سرمایه‌گذاران به سرعت به شکل صفهای خرید و فروش نمایان می‌شوند. در این میان، وجود محدوده نوسان قیمت ۴ درصدی نیز یکی از عوامل شکل گیری نوسانات غیر طبیعی در بازار است زیرا تفسیر روند مثبت و منفی بازار نزد سرمایه‌گذاران با تشکیل صف‌های خرید و فروش متقارن شده است. این تغییر متناوب روند مثبت و منفی که بدون پشتوانه تحلیلی صورت می‌پذیرد به طور کلی نشانه خوبی برای جذب سرمایه‌گذاران جدید به بازار سهام نیست. در چنین شرایطی نقش صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران حقوقی در پرهیز از دامن زدن به نوسانات روزانه و فراهم آوردن مقدمات برای افزایش دامنه نوسان روزانه قیمت سهام از جمله راهکارهای پیش روی نهادهای فعال و ناظر بازار سرمایه جهت عمق بخشی به فرآیند سرمایه‌گذاری در این بازار به شمار می‌رود.

سایه سنگین اخبار پیرامونی بر بازار

اخبار خارج بورس و ریسک‌های محیطی در این هفته نقش مهمی در تعیین روند بازار ایفا کردند. از منظر کلی، طرح ادعاهای غیرقانونی مجدد در خصوص پرونده هسته‌ای ایران، فضای روانی بازار را تحت تاثیر قرار داده است. در مورد خودروسازان، افزایش قابل ملاحظه حساسیت‌ها بر نحوه انجام معاملات عمده در شرکت‌های سایپا و ایران خودرو منجر به تشدید فشار عرضه بر سهام این گروه شده است. بر اساس اطلاعات موجود، بلوک‌های سهام ایران‌خودرو و سایپا عمدتا از طریق تعاونی‌های کارکنان زیرمجموعه (که کنترل آنها در دست شرکت اصلی است) خریداری شده و بدین ترتیب مدیریت دو غول خودروساز کشور با کمک منابع موجود درون مجموعه‌ها تثبیت شده است. بحث‌های مطرح شده در مجلس در رابطه با منافات این واگذاری‌ها با ماهیت خصوصی سازی واقعی در کنار ورود شورای رقابت (به عنوان نهاد ناظر) به اظهار نظر در مورد معاملات بلوکی اخیر منجر به سایه افکندن فضای ابهام بر سهام خودرویی شده است. بلوک ۵/۲ درصدی سایپا نیز در روز سه‌شنبه در قیمت ۴۰۰۰ ریال با شرایط کاملا نقد بدون خریدار ماند تا سهام این گروه با رویدادهای اخیر یکی از انگیزه‌های اصلی رشد در سال اخیر که همان معاملات عمده و بلوکی بوده را از دست بدهند. سرمایه‌گذاری سایپا به عنوان مرکز فعل و انفعالات در سهام خودرو، کاهش قابل توجه ۱۳درصدی در مقیاس هفتگی را تجربه کرد. در تحولی دیگر، نامه مدیر کل ایمنی وزارت نفت مبنی بر مشکلات ایمنی در جزیره خارک و درخواست تعطیلی این واحد پتروشیمی، حیرت کارشناسان را با توجه به مالکیت خصوصی «شخارک» برانگیخت. سهام پتروشیمی خارک در هفته مورد گزارش ۶/۴درصد افت کرد. گروه بانکی نیز حال و روز خوشی نداشتند و شاخص این صنعت یک‌درصد در مقیاس هفتگی کاهش یافت. در مجمع بانک سینا در این هفته برای چندمین‌بار به چالش عظیم بانک‌های خصوصی در اجرای بسته جدید بانک مرکزی و احتمال عدم سودآوری این بانک‌ها از محل واسطه‌گری (دریافت سپرده و اعطای تسهیلات) با توجه به هزینه تمام شده پول تاکید شد. بدین ترتیب بانک‌های خصوصی با در پیش گرفتن سیاست انتظار در اعطای تسهیلات جدید، به احتمال تجدید نظر در بسته پولی چشم دوخته اند که این روزها اخبار ضد ونقیضی از احتمال تغییر یا ثبات آن شنیده می‌شود.

افزایش امیدواری‌ها برای نفت و فلزات

دو موسسه معتبر مالی از کشور امریکا در این هفته پیش‌بینی‌های امیدوار‌کننده‌ای را در زمینه چشم‌انداز قیمت مواد خام منتشر کردند. بانک آمریکایی گلدمن ساکس که در بین موسسات تحلیلی، پیش‌بینی‌های معتبری در خصوص چشم انداز بازارهای کالایی را ارائه می‌کند در روز سه‌شنبه هدف قیمتی نفت خام در بازه یک ساله را از ۱۰۷ دلار در هر بشکه به ۱۳۰ دلار افزایش داد.

این موسسه همچنین به سرمایه‌گذاران خود پیشنهاد کرد که به خرید مس و روی در بین فلزات اساسی بپردازند زیرا امکان کاهش معنادار قیمت‌ها از سطوح فعلی محدود است. با توجه به نقش قابل توجه این بانک در معاملات بورس‌های کالایی، توجه به اظهار نظر مزبور برای کارشناسان حائز اهمیت است. از سوی دیگر، بانک آمریکایی مورگان استنلی پیش‌بینی رشد قیمت ۲۰ درصدی نفت تا پایان سال میلادی را مطرح کرده است. در بازار چین نیز بازگشت خریداران باعث غلبه تقاضا و کاهش سطح موجودی مس به تقریبا پایین‌ترین سطح در یک سال گذشته شده است. همچنین قیمت نقدی مس در بازار شانگهای که در ماه گذشته به سطح بازار لندن رسیده بود بار دیگر افزایش یافته و با ایجاد شکاف ۳۰۰ دلاری بین این دو بازار، انگیزه خرید را تقویت کرده است. نشریه متال بولتن هم در شماره اخیر خود قیمت۸۵۰۰ دلار را به عنوان سطح حمایتی قیمت مس در کوتاه مدت مطرح کرده است. در بورس تهران نیز شرکت ملی مس گزارش ۱۲ ماهه خود را به بازار مخابره کرد و با تحقق حدود ۱۰۰۰ ریال سود خالص در فصل زمستان، قابلیت خود در استفاده از قیمتهای مطلوب جهانی و مزیت صادراتی را به نمایش گذاشت. «فملی» پس از اعلام سود خالص ۲۳۳۰ ریالی به ازای هر سهم در سال گذشته و اعلام برنامه افزایش سرمایه ۲۰۰ درصدی در این هفته مورد اقبال خریداران قرار گرفت و رشد ۴/۳ درصدی را ثبت کرد. فولاد مبارکه هم تحت تاثیر افزایش قیمت ۱۰ درصدی محصولات فولادی در بازار آزاد، داد و ستد بیش از ۲۱۰ میلیون سهم را به صورت خرد طی هفته شاهد بود. البته با توجه به تاکید رییس سازمان صنایع و معادن استان اصفهان مبنی بر عدم افزایش قیمت محصولات مبارکه در آینده نزدیک، تحرکات مزبور را باید با عواملی دیگر نظیر خریدهای عمده توسط مجموعه مهر اقتصاد (احتمالا با هدف تصاحب یک کرسی هیات مدیره) مرتبط دانست. بدین ترتیب شاخص صنعت فلزات اساسی با ثبت بهترین عملکرد در بین صنایع، رشد دو درصدی را در مقیاس هفتگی تجربه کرد تا سهامداران این گروه در صورت تحقق پیش‌بینی موسسات تحلیلی مبنی بر افزایش بیشتر قیمت فلزات، در انتظار تداوم رونق کوتاه مدت بمانند.

همایش ملی پذیرش شرکت‌ها در بورس

نخستین همایش ملی پذیرش بنگاه‌های اقتصادی در بورس در روز سه شنبه با حضور گسترده مقامات ارشد اقتصادی کشور و بازار سرمایه و نیز تعداد کثیری از فعالان بازار و نمایندگان شرکت‌ها برگزار شد. این برنامه که عمدتا به شکل سخنرانی اجرا شد، به مزیت‌های حضور بنگاه‌ها در بورس و تشویق صاحبان شرکت‌ها به بهره‌گیری از امکانات این بازار ‌پرداخت. سخنرانان به طور کلی بر امکان تامین منابع ارزان از طریق افزایش سرمایه و معافیت مالیاتی ۲۰ درصدی به عنوان دو مزیت مهم پذیرش شرکت‌ها در بورس تاکید داشتند.

حضور شرکت‌های تامین سرمایه و مشاوران عرضه و پذیرش در متن همایش نیز امکان ورود سریع شرکت‌های علاقه‌مند به فرآیند پذیرش سهام در بورس و فرابورس را فراهم ساخته بود. با توجه به عدم آشنایی صاحبان بنگاه‌ها با مبانی بازارهای مالی، برگزاری چنین همایش‌هایی به طور قطع می‌تواند گامی موثر در جهت معرفی امکانات بالقوه بازار سرمایه برای شرکت‌ها تلقی شود؛ روندی که در نهایت با پذیرش شرکت‌های جدید، توسعه و بالندگی بیشتر بازار نوپای مالی ایران در طول زمان را موجب خواهد شد.

ثبت سومین افت تاریخی شاخص

گروه بورس- مجید اسکندری: شاخص بورس بازهم منفی شد، مهمانان با نگرانی تالار شیشه‌ای را ترک کردند و هفته‌ای دیگر با نزول ارزش معاملات، در تقویم بازار سرمایه به ثبت رسید.شاخص بورس، روزگذشته سومین افت بزرگ خود را نیز در تاریخ معاملات بورس تجربه کرد و با ثبت ۵۷۱ واحد افت به رقم ۲۵ هزار و ۲۹۰ واحد رسید. براین اساس میانگین بازدهی بورس از ابتدای سال تاکنون به میزان ۶/۸ درصد رسیده است. از ابتدای سال جاری تاکنون، شاخص کل بورس، معادل ۱۹۹۵ واحد رشد کرده که در این میان بیشترین سطح شاخص در ۲۷ فروردین‌ماه ثبت شده است.شاخص در این روز به رقم ۲۶ هزار و ۶۷۶ واحد رسید و بازدهی ۵/۱۴ درصدی را تا آن روز برای فعالان بازار به ارمغان آورد.فروردین‌ماه سال‌جاری، پربازده‌ترین فروردین بورس لقب گرفت. در این ماه بازدهی بورس به ۷/۱۳ درصد رسید اما خوشی سهامداران دوام چندانی نیافت و با افت بازدهی به رقم ۲/۱- درصد در اردیبهشت‌ماه و ۳/۳- درصد در خردادماه، سبدی خالی از سود به آنها نشان داد، اگرچه ارزش معاملات بازار در دو ماهه نخست سال‌جاری در مقایسه با سال قبل، دوبرابر شده است.شاخص بورس پس از گذشت ۴ ماه، در اردیبهشت‌ماه سال‌جاری، منفی شد که این اتفاق در پی افزایش میزان فروش سهام نسبت به خرید سهام از سوی سهامداران حقیقی رخ داد.این در حالی است که رشد شاخص، همواره در پی افزایش میزان خرید حقیقی‌ها نسبت به میزان فروش آنها رخ می‌دهد.افت روزگذشته شاخص در مقایسه با روز سه‌شنبه معادل ۲/۲ درصد بود. پیش از این نیز شاخص در ۱۱ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری ۶۳۶ واحد و در پنجم آبان‌ماه ۸۷، ۵۸۰ واحد افت را تجربه کرده بود.به این ترتیب دومین افت بزرگ شاخص پس از گذشت دوسال و نیم و سومین افت بزرگ، تنها با فاصله‌ای کمتر از یک‌ماه از دومین افت به ثبت رسید.بررسی‌ها حکایت از آن دارد که میانگین P/E بورس در پایان سال گذشته ۷/۷ مرتبه بود که این نسبت در پایان فروردین‌ماه سال‌جاری به ۷/۸ مرتبه رسید.رشد نگران‌کننده این نسبت که ناشی از رشد هیجانی بورس در اسفندماه و فروردین‌ماه بوده در نهایت به افت دسته‌جمعی نمادها و نزول چشمگیر شاخص در اردیبهشت‌ماه و خردادماه منجر شد.