چشم‌انداز تولیدکنندگان سنگ‌آهن پس از آزادسازی صادرات

گروه بورس- علیرضا باغانی: پس از آن که در نخستین روزهای سال ۹۰، انتشار برخی اخبار مبنی بر افزایش بهره مالکانه معادن، سهام معدنی‌های بورس تهران را تحت تاثیر قرار داد، بررسی و تصویب بودجه سال‌جاری در مجلس طرفداران سهام معدنی در بازار سرمایه را با خبرهای خوش و مثبتی از آینده این نمادها مواجه ساخت. بر اساس آخرین تصمیم‌های گرفته شده توسط نمایندگان مجلس برای بودجه ۹۰، اخذ عوارض صادرات مواد معدنی فرآوری شده ممنوع شد.

در این مصوبه که روز چهارشنبه گذشته به تصویب اکثریت نمایندگان مجلس رسید، صادرات سنگ‌آهن، کنسانتره سنگ‌آهن، سنگ‌های تزئینی و کنسانتره کانی‌های فلزی از پرداخت عوارض معاف شد.

هرچند این مصوبه در نگاه اول به نفع تولیدکنندگان سنگ‌آهن ارزیابی می‌شود، ولی برای کاهش تعرفه ۳۵ درصدی صادرات گندله تدبیری اندیشیده نشده است، محصولی که جزو تولیدات اصلی شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن محسوب می‌شود.

اما این مصوبه در شرایطی به تصویب نمایندگان مجلس می‌رسد که سال گذشته دولت در مصوبه‌ای برای صادرات برخی از محصولات معدنی عوارض در نظر گرفته بود.

براساس مصوبه دولت در سال گذشته صادرات کنسانتره سنگ‌آهن مشمول عوارض ۵۰ درصدی و صادرات گندله سنگ‌آهن مشمول ۳۵ درصد عوارض شده بود. عوارض سنگ‌های خام و کار نشده نیز ۷۰ درصد اعلام شده بود. حال پس از گذشت یک سال از این مصوبه که البته در ۳ ماهه پایانی سال ۸۹ اجرایی شد، نمایندگان مجلس تعرفه صادرات ۵۰ درصدی کنسانتره را حذف کردند تا بدین ترتیب تنها صادرکننده اصلی سنگ‌آهنی یعنی گل‌گهر سیرجان با شرایط جدیدی برای صادرات و به تبع آن افزایش سودآوری مواجه شود.

هرچند چادرملو نیز یکی دیگر از تولیدکنندگان اصلی سنگ‌آهن است اما به دلیل شرایط جغرافیایی و همچنین الزام به تامین نیاز داخلی، صادرات قابل توجهی نداشته و احتمالا نخواهد داشت، در حالی که گل‌گهر در سال ۸۸ معادل ۲ میلیون و ۱۶۲ هزار تن صادرات کنسانتره سنگ‌آهن را به ثبت رسانده است. افزون بر این، در سال ۸۹ این شرکت بورسی به رغم تعیین تعرفه صادرات سنگ‌آهن از دی‌ماه سال گذشته، صادرات یک میلیون و ۵۰۰ هزار تنی داشته است.

تاثیر آزادسازی بر سنگ‌آهنی‌ها

اما به دنبال مصوبه اخیر نمایندگان مجلس، مدیرمالی بزرگ‌ترین هلدینگ معدنی بورس تهران این مصوبه را در وضعیت صادرات و حاشیه سود شرکت‌های سنگ‌آهن بورس تهران اثرگذار دانست.

مرتضی علی‌اکبری در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد با بیان این که از میان دو تولیدکننده اصلی سنگ‌آهن در کشور، صادرات برای یکی از این تولیدکننده‌ها مهم ارزیابی می‌شود، گفت: چادرملو، گل‌گهر و سنگ‌آهن مرکزی در مجموع حدود ۹۰ درصد از سنگ‌آهن مورد نیاز کشور را تامین می‌کنند که در میان این شرکت‌ها چادرملو به دلیل آن که به اندازه ظرفیت ۵/۳ میلیون تنی گندله‌سازی، تولید دارد و کنسانتره خود را به فولادسازان می‌فروشد، در عمل برای صادرات کنسانتره محصول مازادی ندارد.

وی ظرفیت تولید کنسانتره سنگ‌آهن چادرملو را ۵/۸ میلیون تن ذکر کرد و افزود: این شرکت در حال حاضر هم به لحاظ مازاد تولید و هم به لحاظ شرایط جغرافیایی محصول خود را در داخل کارخانه برای گندله‌سازی مصرف می‌کند و مابقی آن را در اختیار فولادسازان کشور می‌گذارد.

وی تاکید کرد: چادرملو در شرایطی می‌تواند به صادرات سنگ‌آهن بپردازد که تولید و در واقع ظرفیت خود را بیش از میزان کنونی افزایش دهد.

وی با اشاره به ظرفیت یک میلیون تنی چادرملو در تولید سنگ‌آهن دانه‌بندی شده، گفت: این شرکت برای صادرات سنگ‌آهن دانه‌بندی شده مشکلی ندارد. مدیرمالی و اقتصادی سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در ادامه اظهاراتش از سپردن بهره‌برداری از یک معدن جدید به شرکت چادرملو خبر داد و افزود: براساس آخرین تصمیم‌های گرفته شده، قرار است مجوز بهره‌برداری از یکی از معادن غنی سنگ‌آهن که در نزدیکی چادرملو قرار دارد به این شرکت سپرده شود. وی افزود: این معدن در استان یزد واقع است و بالغ بر ۱۰۰ میلیون تن ذخیره ماده معدنی دارد.

چشم‌انداز صادرکننده اصلی بعد از آزادسازی

علی اکبری درباره تاثیر حذف تعرفه صادرات کنسانتره برروی گل‌گهر گفت: شرکت‌های سنگ‌آهنی در مرحله اول ملزم بر تامین نیاز داخلی هستند، ضمن این گل‌گهر تنها ۵/۵ میلیون تن کنسانتره تولید می‌کند که با توجه به ظرفیت ۵ میلیون تنی خط گندله‌سازی در عمل شرکت گل‌گهر بخش عمده‌ای از کنسانتره تولید شده را در داخل کارخانه مصرف و مابقی را به فولادسازان داخلی می‌دهد. وی پیش‌بینی کرد: پس از به بهره‌برداری رسیدن طرح‌های توسعه شرکت گل‌گهر از جمله طرح آسیاب پلی‌کام «کگل» بتواند در حوزه صادرات فعال‌تر عمل کند.

این مقام مسوول زیرساخت‌های گل‌گهر برای صادرات مواد معدنی را مناسب ارزیابی کرد و گفت: با توجه به این که قیمت کنسانتره در خارج از کشور ۲ برابر قیمت‌های داخلی است و با توجه به شرایط مناسب گل‌گهر برای صادرات به نظر می‌رسد که صادرات برای این شرکت بورسی جذاب باشد و بدون شک حاشیه سود این شرکت را بیشتر افزایش دهد.

احتمال تعدیل مثبت صادرکننده اصلی

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به پیش‌بینی سود ۱۱۰ تومانی شرکت گل‌گهر در سال‌جاری، حذف تعرفه صادرات کنسانتره چه تاثیری بر روی این صادرکننده اصلی سنگ آهن دارد، گفت: در حال حاضر در خصوص تاثیرات این مصوبه نمی‌توان اظهارنظر دقیقی کرد چرا که صادرات کنسانتره در گرو تامین همه نیازهای داخلی است، اما با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد سود شرکت‌های صادرکننده تحت شرایطی خاص بتواند ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یابد.

وی با اشاره به طرح هماتیت شرکت نیز گفت: پس از بهره‌برداری از این طرح مشخص می‌شود که گل‌گهر تا چه میزان می‌تواند صادرات داشته باشد، اما بدون شک این مصوبه به نفع شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن از جمله گل‌گهر است.

در این حال، یک عضو هیات‌مدیره گل‌گهر نیز درباره مصوبه اخیر نمایندگان مجلس در خصوص ممنوعیت اخذ عوارض صادرات کنسانتره سنگ‌آهن این گونه اعلام موضع کرد: با توجه به نیاز داخل به کنسانتره گندله و همچنین قیمت‌ها و شرایط کنونی، ترجیح ما فروش محصولاتمان در داخل کشور است.

حسین ملاحسین آقا با بیان این که آزادسازی صادرات سنگ‌آهن در شرایط کنونی مطرح نیست، گفت: براساس این مصوبه کنسانتره بدون عوارض می‌تواند صادر شود، در حالی که گل‌گهر باید در سال جاری ۳ میلیون تن کنسانتره در اختیار خط گندله‌سازی خود قرار دهد، از طرفی دیگر شرکت ۷/۵ میلیون تن کنسانتره تولیدی خود را ضمن استفاده در خط گندله‌سازی باید در اختیار فولادسازان قرار دهد.

وی درباره طرح‌های توسعه شرکت گل‌گهر گفت: طرح‌های توسعه گل‌گهر نیاز این شرکت به کنسانتره را نیز افزایش می‌دهد که یکی از این طرح‌ها آسیاب ‌پلی‌کام است.

این مقام مسوول در گل‌گهر ضمن تاکید بر این گفته که اولویت تولیدکنندگان سنگ‌آهن در کشور تامین نیازهای داخلی است، گفت: در حال حاضر به نظر می‌رسد که گل‌گهر در سال‌جاری ۲ میلیون تن نیاز به افزایش ظرفیت کنسانتره داشته باشد، پس در این شرایط نمی‌توان تاثیرات آزادسازی صادرات را به طور دقیق در این شرکت جست‌وجو کرد.

وی در پایان اظهاراتش این نکته را یادآور شد که صنایع معدنی در داخل با توجه به شرایط‌ و تدابیر موجود، فرصت رشد و توسعه بیشتری دارند.

آزادسازی زودرس از دیدگاه یک مقام مسوول

این در حالی است که یک مقام مسوول در صنایع معدنی نیز حذف تعرفه صادرات کنسانتره سنگ‌آهن را در شرایط فعلی نامناسب ارزیابی کرد.

وی افزود: در شرایط کنونی با توجه به برنامه تولید ۱۷ میلیون تن فولاد در سال جاری، به نظر می‌رسد که برای آزادسازی صادرات خیلی زود تصمیم گرفته شد.

این مقام مسوول افزود: سال گذشته دولت در مصوبه‌ای برای تحقق برنامه خودکفایی در تولید فولاد و رسیدن به ظرفیت ۱۷ میلیون تنی، برای صادرات سنگ‌آهن عوارض تعیین کرد، اما حذف یکی از عوارض وضع شده می‌تواند با توجه به قیمت‌های جذاب جهانی برای صادرکنندگان اثرگذار باشد و تولیدکنندگان ترجیح بدهند که محصول خود را صادر کنند.

وی گفت: سال گذشته به‌رغم تعیین عوارض، صادرات به میزان لازم انجام شد اما حذف تعرفه، صادرات شرکت‌های سنگ‌آهنی را افزایش می‌دهد.

سهم سنگ‌آهنی‌ها از کیک ۱۲۰میلیارد دلاری

اما حذف تعرفه صادرات کنسانتره سنگ‌آهن برای فعالان بورس تهران از آن جهت با اهمیت تلقی می‌شود که این شرکت‌ها و وابستگان آنها بیش از ۶/۱۰ درصد از ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند.

سنگ‌آهن گل‌گهر با ارزش بازار ۳ هزار و ۴۹۸ میلیارد تومانی، چادرملو با ارزش بازار ۴ هزار و ۳۰۹ میلیارد تومانی، معادن و فلزات (سهامدار عمده چادرملو و گل‌گهر) با ارزش بازار هزار و ۶۳۸ میلیارد تومانی و سرمایه‌گذاری امید (سهامدار عمده گل‌گهر و چادرملو) با ارزش بازار ۳ هزار و ۴۱۷ میلیارد تومانی، ۱۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از ارزش ۱۲۱ هزار میلیارد تومانی بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و سهم ۶/۱۰ درصدی از کیک بازار سرمایه دارند. حال پس از تصویب این مصوبه از سوی نمایندگان مجلس، نماد گل‌گهر در بورس تهران به‌رغم منفی بودن دیگر نمادهای معاملاتی، متعادل و مثبت معامله می‌شود. همچنین چادرملو و معادن و فلزات هم روز گذشته منفی بودند و نماد سرمایه‌گذاری امید هم به دلیل توقف نماد برای تعدیل پیش‌بینی سود، شرایط خاصی را تجربه نکرد.